________________
मूलं.३९९
३४९ ... वृ. प्रभुणा बलादाच्छिद्यमाने दुग्धे कोऽपि गोपो रुष्टः प्रभोः सम्मुखमेवमपि ब्रुवाणः सम्भाव्यते, यथा किमिति मदीयं दुग्धं बलादागृह्णासि ?, न खलु अनिवृष्टम्' अनुपार्जितमिह किमपि लभ्यते, ततो मया स्वशरीरायासबलेनेदं दुग्धमुपार्जितम्, अतः कथमत्र प्रभवसि ?, न हि दास्यप्यास्तामुत्तवेश्यादिकमित्यपिशब्दार्थः, 'भक्ताहते' भक्तपानमृते.भरणपोषणमृतेइत्यर्थः, 'भुज्यते'भोक्तुं लभ्यते,ततोमदीयं भोजनमिदम्, अतोन तेऽत्र प्रभुत्वावकाशः, एवं चोक्ते सति कदाचिद्वयोरपिप्रभुगोपालकयाः परस्परमेकतरस्य वाद्वितीयस्योपरिप्रद्वेषोवर्द्धते. प्रद्वेषेचवर्द्धमानेयत्करिष्यतिधनहरणमारणादिकंतत्स्वमेवाऽऽच्छेद्यादाने दोषत्वेनविज्ञेयं तथायच्चान्तरायंगोपालकस्यतत्कुटुम्बस्यचतदपिदोषत्वेनविज्ञेयमिति तदेवं गोवानपइ' इति व्याख्यातम् । एतदनुसारेण च भृतकादावपि यथायोगमप्रीत्यादिकं सम्भावनीयमिति । सम्प्रति स्वामिविषयमाच्छेद्यं विभावयिषुराहमू. (४००) सामी चारभडा वा संजय दद्रूण देसि अट्टाए।
कलुणाणं अच्छेज्ज साहणन कप्पए घेत्तुं । वृ.इहस्वगृहमात्रनायकःप्रभुःग्रामादिनायकःस्वामीचारभटावा-स्वामिभटावा,तेऽपिस्वामिग्रहणेन गृह्यन्ते।संयतान्दृष्टातेषां संयतानामर्थाय करुणानां कृपास्थानानांदरिद्रकौटुम्बिकादीनांसम्बन्ध्याऽऽच्छिद्य तद्ददाति तत्साधूनां न कल्पते एतदेव व्यक्तं भावयतिमू. (४०१) आहारोवहिमाई जइअट्टाए उ कोइ अच्छिदे।
संखडि असंखडीएतं गिण्हते इमे दोसा।। वृ.यदिकोऽपिस्वामीभटोवायतीनामायकेषाञ्चित्सम्बन्ध्याहारोपध्यादिकं सवड्या' कलहकरणेन 'असङ्गड्या' कलहाभावेन, कोऽपिहितत्सम्बन्धिनिबलादाच्छिद्यमानेकलहकरोति,कोऽपिस्वामिभयादिना नकिमपिवक्ति ,तत उक्तं सङ्खड्याऽसङ्गड्यावेति. बलादाच्छिद्ययतिभ्यो ददातितद्यतीनांनकल्पते । यतस्तद्गृह्णति यत्ताविमे दोषाः॥ तानेवाहमू. (४०२) अचियत्तमंतरायं तेनाहड एगऽनेगवोच्छेओ।
निच्छुभणाइदोसा तस्स अलंभे यजंपावे ॥ वृ. येषां सत्कमाच्छिद्य बलात् स्वामिना दीयते तेषाम् ‘अचियत्तम्' अप्रीतिरुपजायते, तथा तेषाम् 'अन्तराय' दीयमानवस्तुपरिभोगहानिः कृता भवति, तथेत्थं साधूनामाददानानां स्तेनाहृतं भवति-अदत्तादानदोषो भवति, दीयमानवस्तुनायकनाननुज्ञातत्वात्.तथा येषांसम्बन्धिस्वामिनाबलादाच्छिद्य दीयते ते कदाचित्प्रद्विष्टाः सन्तोऽन्यदाऽपि तस्यकस्य साधोभक्त पानव्यवच्छेद कुर्वन्ति, यथाऽनेन सम्प्रति बलादस्माकं भक्तादि गृहीत ततः कालान्तरेऽन्यस्मं न किमपि दातव्यमरम्माभिरिति. अथवा सामान्यत: प्रद्वषमुपयान्ति, यथाऽनेन संयतन बलादस्माकंभक्तादि गृह्यते तस्मात्कालान्तरण न कस्यापि संयताय दातव्यमित्यनकसाधूनांभक्तादिव्यवच्छंदः,तथातेरुष्टाःसन्तायःपूर्वमुपाश्रयोदत्तःतस्मानिष्काशयन्ति, आदिशब्दात्खरपरुषाणिभाषन्ते इति परिगृह्यते। तथा तस्य उपाश्रयस्यालाभे यत किमपि कष्टं प्राप्नुवन्ति तदप्याच्छंद्यादाननिमित्तमिति दोषः। सम्प्रति स्तनाच्छेद्यं भावयतिमू. (४०३) तेनो व संजयट्ठा कलुणाणं अप्पणो व अट्ठाए।
वोच्छेय पओसंवान कप्पई कप्पणुन्नायं ॥ वृ. इहस्तेना अपिकेचित्मयतान्प्रतिभद्रका भवन्ति, संयताअपिक्कापिदरिद्रसार्थेन सह व्रजन्ति, तत
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org