________________
३४०
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्रं स्तेनेभ्योऽथवा श्वापदेभ्यः, उपलक्षणमेतत, ज्वराद्युत्पादकरपरिश्रमादिभ्यश्च ‘स्थले' स्थलमार्गे एत एवापायरूपा दोषाः प्रतिपत्तव्याः॥उक्त मनाचीर्ण परग्रामाभ्याहृतं नोनिशीयंमू. (३६१) सग्गामेऽवि यदुविहं घरतरं नोघरंतरं चेव।
तिघरंतरा परेणं घरंतरतंतु नायव्वं ॥ मू. (३६२) नोघरंतरऽनेगविहं वाडगसाहीनिवेसणगिहेसु।
काये खंधे मिम्मय कंसेण व तं तु आनेज्ना॥ वृ. 'स्वग्रामेऽपि स्वग्रामविषयमप्यभ्याहृतं द्विविधं, तद्यथा-गृहान्तरं नोगृहान्तरंच, तत्र त्रिगृहान्तरात् परेण-त्रीणि गृहाण्यन्तरं कृत्वा परतो यदानीतं यद्गृहान्तरं, एवं च सति किमुक्तं भवति ?-यद्गृहत्र. यमध्यादानीयते उपयोगथत(य)त्रसम्भवति तदाचीर्णमवसेय, नोगृहान्तरमनेकविधं, तच्च वाटकादिविषय, तत्र 'वाटकः' परिच्छन्नः प्रतिनियतः सन्निवेशः 'साही' वर्तनी सैवैकाऽपान्तराले विद्यतेनतु ग्रहान्तरमित्यर्थः 'निवेशनम्' एकनिष्क्रमणप्रवेशानिळ्यादिगृहाणि गृहं' केवलंमन्दिरम्, एतच्च सकलमपिवाटकादि-विषयमना र्णमनुपयोगसम्भवे वेदितव्यं, तदपि च गृहान्तराख्य नोगृहान्तराख्यं न नोनिशीयं स्वग्रामाभ्याहृतं प्रतिलाभयितुमीप्सितस्यसाघोरुपाश्रयमानयेत्कापोत्या यदिवास्कन्धेन, उपलक्षणमेतत. तेन करादिनाच, यदिवा मृन्मयेनभाजनेन यद्वा कांस्येन।। सम्प्रत्यस्यैवस्वग्रामविषयनोनिशीथाभ्याहृतस्य सम्भवमाहमू. (३६३) सुन्नं व असइ कालो पगयंव पहेणगंवपासुत्ता।
इयएइकाइ घेत्तुं दीवेइय कारणं तं तु॥ वृ.इहसाधुर्भिक्षामटनकापिगृहेप्रविष्टः, परंतत्तदानीं 'शून्य' बहिनिर्गतमानुषमासीत्, यद्वाऽद्यापितन राध्यते इति असन्' अविद्यमानो भिक्षाकालः, यदिवा तत्र प्रकृतं-गौरवार्हस्वजनभोजनादिकंवर्तते, न ततो तदानीं साधवे भिक्षा दातुं प्रपारिता, यदिवा विहृत्य साधोर्गतस्य पश्चात् 'प्रहेणकं' लाहनकमागतं, तच्चोत्कृष्टत्वात् किल साधवेदातव्यम्, अथवातदा श्राविका ‘प्रसुप्ता' शयिताऽऽसीत्, ततोनसाधवेभिक्षा दत्ता इति, एतैःकारणैः श्राद्धिका स्वगृहाद्गृहीत्वा साधोरुपाश्रयमानयेत्, तच्चानयनस्य कारणं तदा शून्यं गृहमासीदित्यादिरूपं दीपयति' प्रकाशयति, तत एवं नोनिशीथस्वग्रामाभ्याहृतसम्भवः । तदेवमुक्तं स्वग्रामपरग्रामभेदभिन्नंनोनिशीथाभ्याहृतम्,अथस्वग्रामपरग्रामभेदभिन्नमेवनिशीथाभ्याहृतमतिदेशेनाह. मू. (३६४) एमेव कसो नियमा निसीहऽभिहडेऽवि होइ नायन्यो।
अविअदायगभाव निसीहिअंतं तु नायव्यं ॥ वृ. य एव क्रमः स्वग्रामपरग्रामादिको नोनिशीथाभ्यात उक्तः स एव निशीथाभ्याहृतेऽपि नियमात ज्ञातव्यः । सम्प्रति निशीथाभ्याहतस्वरूपं - ‘अविइय' इत्यादि, अविदितो-यतिना न विज्ञातो दायकस्याभ्याइतदानपरिणामो यत्र तदविदितदायकभावं निशीथाभ्याहृतमवगन्तव्यं, किमुक्तं भवति ? सर्वथा साधुनाऽभ्याहृतत्वेन यदपरिज्ञातं तन्निशीथाभ्याहृतम्। परग्रामाभ्याहृतस्य निशीथस्य संभवमाह. म. (३६५) अइदूरजलंतरिया कम्मासंकाएँ मानघेच्छंति।
___ आनंति संखडीओ सो सड्डी व पच्छन्नं ।। मू. (३६६) निग्गम देउल दानं दियाइ सन्नाइ निग्गए दान।
सिटुंमि सेसगमण दितऽन्ने वारयंतऽन्ने॥ मू. (३६७) भुंजण अजीरपुरिमडगाइ अच्छंति भुत्तसेसंवा।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org