________________
मूलं- २५६
उपजायते । एतदेवाह मू. (२५७)
म. (२६० )
सागर अपुच्छगमन बाहिरा मिच्छ छेय कयनासी ।
गिहि साहू अभिधारण ते नगसंकाड़ जं चडनं ॥
वृ. ' सागरिक' शय्यातरं अनापृच्छ्त्र यदि गमनं क्रियते ततो बाहिर'त्ति बाहया लोकधर्मस्यते भिक्षवः इत्येवंबक्ति शय्यातरः . येच धर्मलोकधर्मन जानन्ति दृष्टंत कथमदृष्टं जानन्ति ? इत्यतः मिच्छ' तिमिथ्यात्वं प्रतिपद्यते, 'छेट' ति अपच्छेदो वसतिदानस्य, पुनस्तेऽन्ये वा वसतिं न लभन्ते, 'कतनामि ति अकृतज्ञा होते प्रव्रजिता इत्यवं मन्यते, गिहिसाधू अभिधारण' त्ति गृही कश्चिच्छ्रावकस्तमाचार्यमभिधार्य-संचिन्त्यायातः प्रव्रज्यार्थ, नेनाप्यागत्य शय्यातरः पृष्टः- क्काचार्यः ?. सोऽपि रुष्टः सन्नाह-यः कथयित्वा व्रजति स जायते तं तु की जानाति ?. तमाकर्ण्य स श्रावकः कदाचिद्दर्शनमप्युज्झति लोकजानमप्येषां नास्ति कुतः परलोकज्ञानमित? कदाचित्साधुः कश्चित्तमाचार्य अभिधार्य मनसि कृत्वा उपसंपदादानार्थमायाति सोऽपि शय्यात्तरं पृच्छति शय्यातरोऽप्याह- नजानेक्क गत इति ततः ससाधुः अनाचारवानाचार्य इति विचिन्त्यान्यत्र गतः सोऽपि निर्जराया आचार्योऽनाभागी जात इड़त । 'तनग' त्ति कदाचित्तद्गृहं कनचित्तस्मिन्नव दिवस मुष्टं भवत्तत एवंविधा बुद्धिर्भवत्यद्भुतस्तेनास्तं इत्येवं शङ्कां करोति. आदिशब्दाद्याषित केन केचित्सह गता तता गृहात तेऽप्यानाख्याय गताः ततश्र शङ्कापपजायते. 'जं चऽन्नं 'ति यच्चान्यत शङ्कादि जातं पत्तनगतं तत्सर्वमुपजायत इति गच्छद्भिश्च शय्यातर आपृच्छनीयः ॥ स च विधिना. यतोऽविधिना पृच्छत एते दोषाःमू. (२५८) अविहीपुच्छा उग्गाहिएण सिज्जातरी उ रोएज्जा ।
सागारियस संका कलहे य सएज्जिआ खिसे ।।
वृ. अविधिपुच्छाइयंवर्त्तत, यदुत- 'उम्गाहितन' उत्क्षिप्तेन उपकरणनपृच्छति, तत्र सेज्जातरी उरोएज्जा' तेनाकस्मिकन गमनेन शय्यातय रोदनं कुर्युः ततश्र 'सागारिकस्य' शय्यातरस्य शृङ्गोपजायत. कलहे च सति सइज्जि आए सहसस्विक्रियया प्रिंस तियथा न शोभना त्वं येन त्वया तत्रकाले भिक्षोर्गच्छता रुदितं. किंच-तंसर्पिताभवति?यनरोदिषति । अथानागतमेवकथयन्ति अमुकदिवसंगमिष्यामः तत्राप्येते दोषाःमू. (२५९) बसहीए वोच्छेओ अभिसंधारितयाण साहणं । पुनरावर्ती होज्ज व पवज्जा उज्जअमईगं ॥
[प्र. १३ |
हरि अच्छेयण छप्पय घच्चणं किच्चणं च पोत्ताणं । छन्नयरं च परावं इच्छममिच्छे य ठोसा उ ॥
Jain Education International
५३
वृ. तद्धि शय्यानरकुटुम्वं साधवी यास्यन्तीति विमुक्त शेषव्यापारं सत गृह एवं तिष्ठति कृष्यादिप्रतिजागरणं न करोति ततश्च क्षणिकं सत स्वगृहजानहरितच्छंढं करोति । तथा निर्व्यापारत्वादेव च ता खण्ड: पटपदीनां परस्परनिरूपणं नोपमदं कुर्वन्ति । किच्चणं च पत्ताणं 'ति तत्र दिवस अणिका विमुक्त कृषिलवनव्यापारा वस्त्राणि शोधयन्ति । 'छन्नेयरं च परायं' प्राकृतं भोजनं छन्नं कुर्वन्ति अग्रगटमित्यर्थः, इतरंव निप्रकटमेव भोजनं संयतार्थ कुर्वन्ति तत्रचच्छतामनिच्छतां च दोषाभवन्ति कथं?. यदि भोजनं गृह्णाति ततस्तदकल्पनीयम. अथन गृह्णन्नितता गयभाव कडा चिप्रतिपद्यते । एते दोषा अनागतकथनं ततश्च कः पृच्छाविधिरित्याह
मू. (२६१)
जहआ चेव उतं गया उ पडिलेहगा लओ पाए । सागारिस भावं तनुमन गुरु इमेहिं तु ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org