________________
आपनियुक्तिः मृत्नसूत्रं दिशागच्छामः तत्रबमामन्त्रितशिष्यगण आचार्यणतन्त्र आदरिका उदरभरणकचित्ताः क्षुभिताः आकुल्ला भणन्ति-यद्त पढमतिप्रथमांदिशंव्रजामः, यत्रप्रथमपासष्यांभज्यते, तंचियत्तितामवदिशं अनुआगतत्तिजना व्याख्यानार्थिन इच्छन्ति. यतस्ते सूत्रग्रहणनिरपक्षाः केवलमर्थग्रहणार्थिनः ते चार्थग्रहणप्रपञ्ची द्वितीयायां पारुष्यां भवतीत्यतस्तामवच्छन्तीति॥ मू. (२५२) बिडयं सुत्तग्गाही उभयग्गाही अतड्ययं ग्वतं।
आयरिआ अचउत्थं सा उपमाण हबइ तत्थ।। वृ.द्वितीयांचदिशंसूत्रग्राहिण इच्छन्ति.यतःप्रथमपारुष्यामवम्वाध्यायां भवति.सचतेषा-मस्ति. 'उभयग्राहिणश्च' सूत्रार्थग्राहिणस्तृतीयं क्षेत्रमिच्छन्ति. आचायंग्न चतुर्थं क्षेत्रमिच्छन्ति. यतस्तत्र चतुथ्यांमपिपासण्यांप्रार्णकांदःप्रायोग्यलभ्यतइनि. 'मएवप्रमाणं आचावण्वसर्वषांप्रमाणंभवति नत्थति नत्र शिष्यगणमध्ये किं पुनः कारण आचायश्चितुर्थमेव क्षेत्रमिच्छन्नि? अन आहमू. (२५३) माहन्भवा उबलिए दब्बानंदहा न साहा जाए।
तामझवला साह ट्ठऽरसनथ दिद्वता ॥ वृ.प्रथमद्वितीयया क्षेत्रयोःप्रचुरभक्त पानकभ्यः सकाशाद्रलवानभवति.बलिनश्चमाहोद्भवोभवतिकामादभवो भवतीत्यर्थः । आह-एवं तर्हि यत्र भिक्षानलभ्यत तत्रप्रयान्तु.उच्यते, 'दर्बलदेहः' कशशरीरान साधयति-नाराधयति योगान व्यापारान यतस्तनी मध्यमबलाः साधव इध्यन्ते । दृष्टाश्वेन चात्र दृष्टान्तः, दुष्टाश्वो गर्दभ उच्यते. स यथा प्रचुरभक्षणाद्दर्पिष्टः सन कुम्भकारारोपितभाण्डकानि भनक्ति दपोत्सेका. दप्लुत्य. पुनस्तेनैव कुम्भकारण निरुदाहारः सन्नतिदर्बलत्वात्प्रस्खलितः सन भनक्ति .स एव च गर्दभा मध्यमाहारक्रियया सम्यग भाण्डानि वहति. एवं साधवाऽपि संयमक्रियांमध्यमबला वहन्ति। मू. (२५४) पणपन्नगस्स हानी आरणं जन तेन वा धरइ।
जइ तरुणानीगंगावच्चंति चउत्थगताह ।। वृ. अथ तम्मिन गच्छे पचपश्चाशद्वर्षदशीयाःत्रिंशद्वर्षाः चत्वारिंशद्वर्षा वाभवन्ति, ततो गम्बत चतुर्थ क्षनं यतस्तयनकनचिद्रियन्त-यापयन्ति प्यन्त)।तथायुदचतरुणानीरोगाः शक्ताभवन्तिनतश्चतुर्थमेव क्षेत्रं व्रजन्ति। म्, (२५५) अह पण जन्ना थेरा रोगविमुक्का य असहणो तमणा।
त अनुकूलं खत्तं पसंति न यावि खग्गूड।। वृ. अथ पनजणां(जीवाः) स्थविरा भवन्ति रांगण च चदिना मुक्त मात्रास्तरुणाः, नाद्यापि येषां माम्यं भवतिशरीरस्य ततस्नाननुकूलं क्षेत्रप्रेषयन्त्याचार्याः। नयाविग्बग्गड त्ति खगगृडा अलमानिद्रमप्रायान्तान्नप्रषयन्ति कियतापुनःकालनवृद्धादय आप्याव्यन्त ? उच्यते.पश्रमात्रर्दिवसः यत उक्त वैद्यकमू. (२५६) एगपणअलमासं सट्टी युणमनुयगाणहाण।
राइंटिएण उबलं पनगं तो एक टो तिन्नि ।। वृ. एकन गनिन्दिवन शना बलं भवति, पथभिनिर्मनुजग्य बलं भवति. अन्दमागन बनीवर्दस्य. पटिभिर्दिनहस्तिनाबलभवति. वमनद्यथासङ्ग्यांजायम। पणगंतो एक्कदा तिन्नि एवममा तम्मिनक्षेत्र पञ्चकमकं धार्यत,अथ तथापि बननगमातिापत्रकाधार्यत.त्रीनवापञ्चकानधार्यत.पुनरानीयत इति । एवं न आनाचिनशिष्यगणा आचार्याः शयातग्मापच्छच क्षेत्रान्तरं संक्रान्ति । अथ नपृच्छन्ति तनो दोष
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org