________________
मूलं- १८०
मू. (१८० )
तत्येव तरा वा असिवादी सोड परिस्यस्सऽसई । संचिक्खे जाव सिवं अहवावी ते तओ फिडिआ ।।
वृ. 'तत्रे'ति योऽसौ विवक्षितोः देशः 'अन्तरा' अन्तराले वा असिवादयों जाता इति 'श्रुत्वा' आकर्ण्य, आदिग्रहणादवमोदरिकाराजद्विष्टमयानि परिगृह्यन्ते 'परिरयस्सऽसङ' त्ति भमाडयस्स 'असति' अभावे तिष्ठति एतदुक्तं भवति यदि गन्तुं शक्नोति भ्रमिणा ततोऽपान्तरालं परिहत्या- मिलषितं स्थानं गच्छति । अथ न शक्यते गन्तुं ततः 'संचिक्खे'त्ति संतिष्ठेत्, कियन्तं कालं यावदत आह- 'जाव सिव' 'यावच्छिवं' निरुपद्रवं जातमिति । 'अह्वावी ते ततो फिडिआ' अथवा 'ते' आचार्यादयः 'तस्मात्' क्षेत्रात 'अपगताः ' भ्रष्टा इति, ततश्च वार्त्तोपलम्भं यावत्तिष्ठति । इदानीं भाष्यकृच्छेपद्वाराणि व्याख्यानयन्नाह -
मू. (१८१)
पुन्ना व नई चउमासवाहिणी नवि अ कोइ उत्तारे । तत्यंतरा व देसो व उडिओ न य लम्भड़ पवती ॥
[भा. ६५ ] वृ. "पूर्णा" भृता का? नदी, किंविशिष्टा ?- चतुर्मासवाहिनी, न कथिदुत्तास्यति, ततोऽपान्तराल एव तिष्ठति । 'तत्र' अन्तराले वा देश: 'उत्थितः उहसितः न च प्रवृत्तिः' वार्ता लभ्यते अतस्तिश्रुति तावत्
मू. (१८२)
फिडिएस जा पवित्ती सयं गिलाणां परं व पडियर । कालगया व पवती संसकिए जाव निस्संकं ।
५९
[ भा. ६६ ] वृ. तस्मात्क्षेत्रादपगतेषु सत्सु 'जा पवत्ती' यावद्वात्तां भवति तावत्तिष्ठति, तथा 'सयं गिलाणो' स्वयमेव ग्लानो आतस्ततस्तिष्ठति, परं व पडियरह' अन्यं वा ग्लानं सन्तं प्रतिचरति । द्वारम् । 'कालगया व पवत्ती' अथवा कालगतास्त आचार्य इत्वेवंभूताः प्रवृत्तिः श्रुता - अतः 'ससंकिते जाव नीसंक' सराङ्कायां वार्त्तायामनिश्वितायां तावदास्ते यावत्रिःशङ्क संजातमिति ।
मू. (१८३)
वासासु उब्भिन्ना बीयाई तेन अंतरा चिट्टे । तेगिच्छिभोइसारक्खणहठ्ठेठाणमिच्छति ॥
वृ. वर्षासु उद्भिन्ना बीजादयः, आदिशब्दादनन्तकायः, तेन कारणेनापान्तराल एव तिष्ठति, तत्र च वर्षाकालप्रतिबन्धाद्धामादौ तिष्ठन् किं करोति ? - 'तेगिच्छि' चिकित्सकः वैद्यस्तमापृच्छति यथा त्वया ममह तिष्ठतोमन्दयभलनीयम् 'भोड' त्ति' भोगिकं ' ग्रामस्वामिनंपृच्छति किमर्थं पुनर्वेद्य-भोगिकयोः प्रच्छनं करोत्यत आह- 'सारकखणडे वैद्यं पृच्छति मन्दतायां सत्यां द्दढीकरणार्थ. भोगिक पृच्छति संरक्षणार्थे परिभवादेः, ततः स्थानं वसनमिच्छन्ति, केष्वित्यत आह
मू. (१८४)
संविग्गसंनिभदग अहप्पहाणेसु भाइयधरे वा । दवणा आयरियस्सा सामयारी पउंजणया ।।
वृ. वैद्यभागिकयोः कथयित्वा संविग्रेषु मोक्षामिलाषिषु तिष्ठति सन्नि त्ति सञ्ज्ञी - श्रावकस्तद्रहे भद्रकः, साधूनां तद्गृहे वा निवासं करोति । 'अहप्पहाणंसु' त्ति यथाप्रधानेष्विति यो यत्र ग्रामादी प्रधानः तेषु यथाप्रधानेष्वेव प्रधानतः तिष्ठति । एतेषामभावे 'भाइवघरेव त्ति "भोगिकगृहे वा' ग्रामस्वामिनो गृहवा तिष्ठति तत्र च तिएन किं करोतीत्यत आह- 'टवणा आयरियस्सा' दण्डकादिकमाचार्यं कल्पयति निराबाधे प्रदेश, अयंममाचार्यइति, तस्यचाग्रतः सकलां चक्रवालसामाचारींप्रयुङ्क्ते निवेद्यकरोतीत्यर्थः । एषएकः कारणिकः. एतच्च कारणिकद्वारं,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org