Page Text
________________
मूलं - १९८
२१३
ताह भग्गी कालो, एत्थ लंताण साहूण नव वातावरणं पभा फुट्टति, ततो तीए वेलाए पडिक्कमंति, अह तिन्नि कालगाहिणो नित्य किं तु दुवे चैव तत्तो इक्को पढमं पढमकालमंडलए तिन्नि वारा उलेऊण ततो बितिए दो वारे गिण्ह ततो बिलिओ साहू वयए चैव कालमंडलए एवं वारं लेऊण नतो तड़ए मंडल तित्रि वारानो गण्हड एवं चैव नव वारा हवंति अहवा पढमे चेव कालमंडलए एगो चत्तारि वाराओ लेड, बितिओ पुण बितिए कालमंडलए दो वाराओ लेड़, ततिए तिन्नि वाराउ लेड़ सो चेवबितिओं, एवं वा दोण्ह साहूणं नव वाराओ भवति, अह एक्को चैव कालग्गाही ततो अवयवाएण सो चेव पढमे तिंनि वारा लेड, पुणो सो चेव बितिए मंडले तिन्त्रि वारा इ. पुणो सो चेव ततिए मंडलए तिन्नि चेव वासओ लेइ। एसो पाभाइकालस्स विही। एवं च सति कालस्स पडिक्कमित्ता सुवंति, एगो न पडिक्कमति, सो आववारण कालं निवेदिस्सइ ॥ इदानीं यदुक्तं "वासासु य तिन्नि दिस "त्ति तद्र्याख्यानयन्नाह
मू. (९९९)
वासासु य तिनि दिसा हवंति पाभाइयम्मि कालंमि । संसेस तीसु चटरी उडंमि चउरो चउदिसंपि ॥
[भा. ३११] . वृ. वर्षासु तिस्रो दिशो यदि कुड्यादिभिस्तिरोहिता न भवन्ति ततः प्राभातिककालग्रहणं क्रियते, शेषेषु त्रिषु कालेषु चतस्रोऽपि दिशो यदि कुड्यादिभिस्तिरोहिता न भवन्ति ततो गृह्यन्ते कालाः ? नान्यथा. 'उउंमि चउरो चउदिसंपि' त्ति ऋतुबुद्धे काले चत्वारोऽपि काला गृह्यन्ते यदि चतस्रोऽपिदिशोऽतिरोहिता भवन्ति नान्यथा एतदुक्तं भवति चतसृष्वपि दिक्षु यद्यालोको भवति ततचत्वारोऽपि काला गृह्यन्ते । इदानीम् “उबद्धे तारका तिन्नि"त्ति व्याख्यायते
मू. ( १००० )
तिसुतिनि तारगा उउर्दुमि पाभाइए अदिवि । वासासअितारागा चउरो छन्ने निविट्टोवि ॥
[भा. ३११] वृ. 'त्रिषु' आद्येषु कालेषु घनसंछादितेऽपि ऋतुबद्धे काले यदि तारकास्तिस्रो दृश्यन्ते ततस्त्रयः काला आद्या गृह्यत्न इति, 'पाभाइए अदिवित्ति प्राभातिके काले गृह्यमाणे ऋतुबुद्धे घनाच्छादिते यदि तारकत्रितयमपि न दृश्यते तथाऽपि गृह्यते काल इति । वर्षाकाले पुनर्धनाच्छादितेऽपि अष्टनारा एव चत्वारोऽपि काला गृह्यन्ते । छन्ने न सावकाशे एते चत्वारोऽपि कालागृह्यन्ते । 'निविट्टोवि' त्ति प्राभातिके त्वयं विशेष:- उपविष्टोऽपि छन्ने स्थाने ऊर्द्धवस्थानस्यासति गृह्णाति । एतदेव व्याख्यानयन्नाह - ठाणासति बिंदूस गेहड़ बिद्रोवि पिच्छमं कालं ।
म. (१००१)
पडियरड़ बाहि एक्को एक्को अंतडिओ गिण्हे ॥
बृ. स्थानस्यासति, एतदुक्तं भवति यद्यूर्द्धवस्थितो न शक्नोति ग्रहीतुं कालं ततः स्थानाभाव सति तोयविन्दुषु वा पतत्सु सत्सु गृह्णात्युपविष्टः पचिमं प्राभातिकं कालं, तथा प्रतिजागरणं करोति द्वारि एको स्थितः ओलिकापातांदरधस्तात्स्थितः साधुः एक साधुरन्तः- मध्ये स्थितां गृह्णाति कालमिति । इदानीं कः कालः कस्यां दिशि प्रथमं गृह्यते ?. . एतत्प्रदर्शयन्नाह -
मू. (१००२)
पाओसियअडरते उत्तरदिसि पुब्व पेहए कालं । वरत्तिमि भयणा पुव्वदिसा पच्छिमे काले ॥
वृ. प्रादाषिकः अर्द्धरात्रिकश्च कालः ह्रावप्येतावुत्तरस्यां दिशि 'पूर्व' प्रथमं प्रत्युपेक्षते- गृह्णाति ततः पूर्वादिदिक्षु वैरात्रिके तृतीयकाले भजना - विकल्पः कदाचित उत्तरस्यां पूर्वं पूर्वस्यां वा पुनः पश्चिमे - प्राभातिक काल पूर्वस्यां दिशि प्रथमं करोति कायोत्सर्ग ततः पुनर्दक्षिणादाविति ।
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003378 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 41A Oghniryukti MoolSutra 2a |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 256 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 41, & agam_oghniryukti |
| File Size | 9 MB |