________________
१८१
मूल-८०९ नालोचयति । इदानीमेतामेव गाथां भाष्यकारो व्याख्यानयन्नाह-धर्मकथादिना वाव्याक्षिप्तः कदाचिद् गुरुभंवति.विकथादिना वा प्रमत्तोऽन्यतोऽभिमखावा भवति.भञ्जतोऽपि नालोचनीयं किं कारणं? 'अंतरंति अन्तरायं वा भवति यावदालाचनां श्रृणोति, अकारकं वा-शीतलं भवति यावदालोचनां श्रृणोति । तथा नीहारमपि कुर्वतो नालोचनीय, किं कारणं?.यत आशङ्कया साधुजनितयानकायिकादिनिगच्छंति. अथ धारयति नतो मरणं वा भवति । यस्मादत दोषास्तस्मातमू. (८१०) अव्वकिखत्ताउत्तं उवसंतमुवट्टिअंच नाऊणं।
अणुन्नेवेत्तु मेहावी आलोएज्जा सुसंजए॥ मू. (८११) कहणाइ अवक्खित्ते कोहाइ अणाडले तवउत्ते। संदिसहत्ति अणुन्नं काऊणं विदिन्नमालोए॥
[भा. २६८] व. धर्मकथादिनाऽव्याक्षिप्ते गरी आलोचयेत्, आयुक्तं -उपयोगतत्पर, उपशान्त' अनाकुलं गुरूं . दृष्टा उपस्थित' उद्यतं च ज्ञात्वा. एवंविधं गुरुमनुजाप्य मेधावी आलोचयेत सुसंयतः' साधुः । इदानीमतामव गाथा व्याख्यानयन भाष्यकृदाह-धर्मकथादिनाऽव्याप्ति क्रोधादिभिरनाकुले तदुपयुक्तेभिक्षा. लोचनापयुक्ते च संदिसहत्ति अणुन्नं काऊणं' संदिशत आलोचयामीत्येवमनुज्ञा कृत्वा-मार्गयित्वेत्यर्थः. 'विदिन'त्ति आचार्येण विदिन्नायामनुज्ञायांभणत इत्येवं लक्षणायां तत आलोचयेत्।तेन च साधुनाऽऽलोच. यता एतानि वर्जनीयानि मू. १८१२) नर्से वलं चलं भासं सूयं तह ढङ्करं च वज्जेज्जा।
आलोएज्ज सुविहिओ इत्थं भत्तं च वावारं।। म. (८१३) करपाय भमुहिसीसऽच्छिउट्टिमाईहि नट्टिनाम। वलणं हत्थसरीरे चलनं य भावे य॥
[भा. २६९] मू. (८१४) गारस्थियभासाओ य वज्जए भूय ढवरं च सरं। आलोए वावारं संसद्रियरे व करमत्ते ।।
भा. २७०] वृ. नृत्यन्नालोचयति वलन्नालोचयति अंगानि चलयन्नालोचयति, तथा भाषमाणो गृहस्थभाषया नालाचयति, किंतर्हि ?-संयतभाषयाऽऽलोचयति, तद्यथा-सुयारियाउइत्यमवादि, तथा चालोचयन मुकेन स्वरेण नालोचयति मिणिमिणतं. तथा ढवरेण च स्वरेण-उच्चै नोचयति. एवंविधं स्वरं वर्जयेत । किं पुनरसावालोचयतीत्यत आह-आलोचयेत्सुविहितो हस्तमुदकस्निग्धं, तथा ‘मात्रकं' गृहस्थसत्कं कईच्छुकादि-उदकार्दादि, तथा गृहस्थया कतमं व्यापारं कुर्वत्या, भिक्षा दत्तेत्येतचालोचयति । इदानीमतामेव गाथां व्याख्यानयनाह-करस्य तथा पादस्य भ्रवः शिरसः अक्ष्णः ओष्ठस्य च, एवमादीनामङ्गानां सविकारं चलनं नर्तनं नाम. एतत कुर्वन्नोलचयति, वलनं हस्तस्य शरीरस्य कुर्वन्नालोचयति, तथा चलन कायग्य करोति मोटनं तत्कुर्वन्नालोचयनि, तथा भावतश्चलनमन्यथा गृहीतमन्यथाऽऽलोचयति अक्त. वियक्तं ।। आलोचयन गृहस्थभाषया नालाचयति. यथा “सुग्गीओ (लंगणीओ) लद्धाओ मंडया लछा" इत्येमवादि, किन्तु संयतमाषयाऽऽ' लोचनीयं "सुयारियाः” इत्येमवादि, मकस्वरं मृकम्वरं मनाक ढड्रं च महान्तं स्वरं वर्जयन्नालीचयति. किमालोचयति ?."व्यापारंगृहस्थयोः संबन्धिनं. तथा 'संसृष्टम' उदकार्दादि. 'इतरं असंसृष्टं, किंतत?-करं संसृष्टमयंसृष्टं च उदकेन. तथा मात्रकं गृहस्थसत्कं कुण्डलिकादि उदकसंसृष्टमसंसृष्टं चेति, एतदालाचयत।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org