Page Text
________________
मृलं-२२
१५
लक्षणा, चशब्दाभेदसूचकः,प्रतिलेख्यतइतिप्रतिनखितव्यं ठाणे उपकरण'इत्यादिनावक्ष्ममाणं, चशब्द: पूर्ववत, एवकारोऽवधारणे. नातस्त्रिकादतिरिक्त मस्ति । आह-कथं पुनः प्रतिलेखकप्रतिलेखितव्ययारनुक्त योग्रहणमिति ?. दण्डमध्यग्रहणन्यायात, अथवा ग्रन्थेनवाच्यते- 'कुंभादीसु' कुम्भो घटः, आदिशब्दात्कुटपटशकटग्रहः यथा' येनप्रकारेण त्रिकं त्रितयं. त्रीणीत्यर्थः, प्ररूपणानि प्ररूपणाः एवंति तथातेनप्रकारेण, 'इहे तिप्रतिलेखनायां, अपिशब्दःसाधर्म्यदृष्टान्तप्रतिपादनार्थः, यथाकर्ता कुलानःकरणं मृत्पिण्डदण्डादि कार्य कुटः, परस्परापक्षतया नैकमेकनापि विनेति. तथा प्रतिलेखना क्रिया. मा च कर्तार प्रतिलेखकमपेक्षते, प्रतिलखितव्याभाव चांभयोरभावस्तस्मात्रीण्येतानि-प्रतिलेखकः प्रतिलखना प्रतिलेखितव्यंचेति॥इहच यथाद्दशंनिर्देश' इतिन्यायमङ्गीकृत्यप्रतिलेखकआद्यःकर्तृत्वात्प्रधानश्चेत्यतस्तव्याख्यानार्धमाह-पडिदारगाहा मू. (२३) एगा व अनगा वा. दविहा पडिलेहगा समासणं।
ते दुविद्या नायव्वा निकारणिआ य कारणआ॥ व.सुगमा,नवर निक्कारणिआय' इति चशब्दाद्गच्छस्तिष्ठनविशेषणे चात्रद्रष्टव्ये।।सकारणाकारण निर्णयार्थमाह. मू. (२४) असिवाई कारणिआ निक्कारणिआय चक्कथूभाई।
तत्थेग कारणिअंवोच्छं ठप्पा उतिन्नियरे॥ वृ.सुगमा, नवरं 'तत्थेगं' इति तत्र' तेष्वेकानेकसकारणगच्छतिष्ठन्प्रतिलेखकेषुयएकःसकारणो गच्छन्तं वक्ष्ये। तावत्तिष्ठन्तु त्रयः सकारणानेकनिष्कारणकानेकभेदाः, तुशब्दात्स्थान-स्थित्तश्च, इतरे' अन्य इत्यर्थः॥ कियन्ति पुनस्तान्यशिवादीनि? येष्वसावेकाकी भवतीत्याहमू. (२५) असिवे आमोयरिए रायभए खुहिअ उत्तमटे अ।
फिडिअगिलाणाइसए देवया चव आयरिए। वृ.नशिवमशिवं-देवतादिजनितोज्वराद्युपद्रवः, अवमादरिकं-दुर्भिक्षं, राज्ञोभयंराजभय,क्षुभितंक्षोभः, संत्रास इत्यर्थः, उत्तमार्थः-अनशनं 'फिडित' इति भ्रष्ट्रो मार्गात् 'ग्लानो' मन्दः, अतिशयः-अतिशययुक्तः, देवताचायौं प्रतीतो, अयं तावदक्षरार्थः। भावार्थस्य भाष्यकार एककं द्वारमङ्गीकृत्य प्रतिपादकः। यथाद्देशं निर्देश' इतिन्यायादत्राद्यद्वारमाश्रित्ययोविधिरमावभिधीयते-इहाशिवमेका-कित्वस्यहेतुत्वेवर्तते.तस्मात्तथा कर्तव्यं यथा तन्न भवत्येव ।केन पुनः प्रकारेण तन्न भवतीति चेत्स उच्यते - मू. (२६) संवच्छरबारसएण होही असिवंति ते (तइ) तओ निति। सुत्तत्थं कुच्वंता अइसयमाइंहिं नाऊणं॥
(भा. १५] वृ. सँघत्सराणा द्वादशकं. दश च द्वा च द्वादश, तेन भविष्यत्यशिवमिति ज्ञात्वा त' इति। (तइत्ति) तंदवतत' इतितस्मात्क्षेत्रात निति निर्गच्छन्ति,सूत्रपारुषीमर्थपीरुपीच कुर्वन्तः' निष्पादयन्तोऽन्यदेशमभविष्यदशिवं विश्वस्ताः संक्रमन्ति। कथं पुनायते? - अतिशय आदिर्यषां तेऽतिशयादयो ज्ञानहेतवस्तः।। अतिशयादि प्रतिपादयन्नाह . मू. (२७) अइसेंस देवया वा निमित्तगहणं सयं व सीसो वा। परिहाणि जाव पत्तं निग्गमणि गिलाणपडिबंधो।।
[भा. १६] १. अतिशयः-अवध्यादिस्तदभाव क्षपकादिगुणाकृष्टा देवता कथयति. अहवा आयरिण्यं सुत्तत्थेसु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003378 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 41A Oghniryukti MoolSutra 2a |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 256 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 41, & agam_oghniryukti |
| File Size | 9 MB |