________________
मन-१६६ क्रियमाण:. कथम ? अन्योन्याबाधया' परम्परापाड्या, एनदुक्तं भवति-यथा क्रिया क्रियमाणाऽन्यन क्रियान्तरणन बाध्यत एवमन्चाऽन्याबाधया प्रयुज्यमानः 'असवत्तो' असपत्नः अविरुद्धो भवति कर्त्तव्यः । म. (१६७) जाग जागजिनमासणमिदकम्पक्खया पउंजत।
एककमि अनंता वटुंता कवली जाया। वृ. सुगमा। नवरम-गककस्मिन यांग व्यापार वर्तमाना अनन्ताः कैवलिना जाता इति । म. (४६८) एवं पडिलहंता अईयकाले अनंतमा सिद्धा।
चायगक्यणं सययं पडिलेहमो जआ सिद्धी॥ व.एवं प्रत्यपेक्षणां कुर्वन्तोऽतीतकालेऽनन्ताः सिद्धाः। एवमाचार्येणोक्ते मति 'चोयमवयणं अत्र चादकवचनं-चांदकपक्षः, किंत्तद? इत्याह-सततंपडिलेहमो' यद्येवं प्रत्युपेक्षणाप्रभावादनन्ताः सिद्धास्ततः सततमव प्रत्युपक्षणां कुर्मः, किमन्यनानुनितन?, यतस्तत एव सिद्धिर्भवति। आचार्यः प्राहमू. (४६९) संसस अवटुंता पडिलहतावि दसमारोह ।
जइ पुन पचाराधनमिच्छसि तो णं निसामहि ॥ वृ. शेषेषु योगेषु अक्त्तमानः सम्यकशास्त्रोक्तनन्यायन प्रत्युपेक्षणां कुर्वन्नपि देशत आराधक एवामो, न तु सर्वमाराधितं भवति. तन गदि पुनः संपूर्णामाराधनामिच्छसीति, शेषं सुगम। कथं च सर्वाराधको भवति ?, अत आहमू. (४७०) पंचिंदिएहिं गुत्तो मनिमाईतिविहकरणमाउत्तो।
तवनियमसंजमंमि अजुत्तो आराधओ होइ ।। वृ. पञ्चभिरिन्द्रियगुप्तो मनसादिना त्रिविधन करणेन युक्तः' यत्नवान् तपसा-द्वादशविधेन युक्तः नियमः इन्द्रियनियमोनोइंद्रियनियमश्च नियुक्तः, संयमः सप्तदशप्रकार: पुढविक्काओ आउक्काओ तेउक्काओ वाउकाओ वणस्सइकाओ बंदियतदिअचउरिदिअपंचिंदिअजीवकायसंजमो पेहाउपेहापमज्जणपरिट्टवणमनावईकाए । अत्र संयतः सन मोक्षस्याराधको भवति प्रव्रज्याया वाऽऽराधकः । द्वारगाथेयम् । इदानी भाष्यकार एतां गाथां प्रतिपदं व्याख्यानयति, तत्र 'पंचिंदिएहिं गुत्तो'त्ति प्रथमावयवं व्याख्यानयन्नाहमू. (४७१) इंदियविसयनिराहो पत्तेसुवि रागदोसनिग्गहणं।
अकसनजोगनिरोहो कसलोदय एगभावो वा॥ [भा. १६७] वृ. इन्द्रस्यामूनि इन्द्रियाणि तेषां विषयाः- शब्दादयः तेषां च यो निरोधः सा पञ्चेन्द्रियगुप्तिरभिधीयत, अयमप्राप्तानां शब्दादिविषयाणां निरोधः, तथा ‘पत्तंसुवि रागदासनिग्गहणं'ति तथा 'प्राप्तेषु' गांचरमागतेष्वपि शब्दादिषु विषया रागद्वेषयोनिग्रहणं यत्सा पश्चेन्द्रियगुप्तता. तंत्रष्टशब्दादिविषयप्राप्ती रागं न गच्छनि अनिष्टशब्दादिविषयप्राप्ता द्वषं न गच्छतीति, भणिता पश्चेन्द्रियगुप्तता, इदानीं मनमाईतिविहकरणमाउत्तया" भवति. तत्राह- अकुसलजोगनिरोहो' अकुशलानाम-अशोभनानां मनोवाक्काययांगानां व्यापाराणां यो निराधः सा निविधकरणयुक्तता, तथा 'कुसलोदय'त्ति कुशलाना-प्रशस्तानां मनावाक्कायव्यापागणां य उदयः सा त्रिविधकरणगुप्तता तथा एगभावा वत्ति न कुशलेषु योगेषु प्रवृत्ति नाप्यकुशलेषु यांगषु प्रवृत्तियां मध्यस्थता मा त्रिविधकरणगुप्तता। भणिता त्रिविधकरणगुप्तता इदानी तवत्तिम. (४७२) अभितरबाहिरगं तोवहाणं दुवालसविहं तु। . . . .
इंदियता पुन्बुत्तो नियमा कोहाइआ बिडओ ।। [भा. १६८
बन बिरया।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org