________________
२२६
आवश्यक-मूलसूत्रम् -२- ४/२९ अनिट्टेसुइंदियविसएसु दोसन्ति गाथार्थः ।। एवमादिउवघायवज्जियं कालं धेत्तुं कालनिवेयणाए गुरुसमीवं गच्छंतस्स इमं भन्नइनि.(१३८२) जो गच्छंतंमि विहीं आगच्छंतमि होइ सोचेव |
जं एत्थं नाणत्तं तमहं वोच्छं समासेणं ।। वृ- एसाभद्दबाहुकया गाहा-तीसे अतिदेसे कएवि सिद्धसेनखमासमणो पुव्वद्धभणियं अतिदेसं वक्खाणेइ
निसीहिआ आसज्जं अकरणे खलिय पडिय बाधाए ।
__ अपमन्जिय भीए बाछीए छिन्ने वकालवहो ।। वृ-जदिनितोआवस्सियन करेइ, पविसंतो निसीहियं करेइअहवा करणमिति (आसज्ज अकरणे इति) आसज्जं न करेइ । कालभूमीउ गुरुसमीवं पट्टवियस्स (पठियस्स) जइ अंतरेण साणमज्जारा छिंदति, सेसपदा पुव्वभणिया, एएसु सव्वेसु कालवधो भवति ।। [प्र] गोणाइकालभूमीइ हुज्ज संसप्पगा व उद्विज्जा ।
कविहसिअ विज्जुयंमी गज्जिय उक्काइ कालवहो ।। वृ- पढमयाए आपुच्छित्ता गुरू कालभूमिंगओ, जइ कालभूमिए गोणं निसन्नं संसप्पगादि वा उहि(ट्ठि) यादिपेच्छेज्ज तो नियत्तए, जइकालं पडिलेहंतस्स गिण्हंतस्स वा निवेयणाएवा गच्छंतस्स कविहसियादि, तेहिं कालवहो भवति, कविहसियं नाम आगासे विकृतंमुखं वानरसरिसंहासं करेज्जा सेसा पयागतार्था इति गाथार्थः ।। कालग्गाही निव्वाघातेन गुरुसमीवमागतोनि.(१३८३) इरियावहिया हत्थंतरेऽविमंगल निवेयणा दारे ।
सव्वेहि वि पट्टविए पच्छा करणं अकरणं वा ।। वृ- जदिवि गुरुस्स हत्थंतरमेत्ते कालो गहिओ तहावि कालपवे यणाए इरियावहिया पडिक्कमियव्वा, पंचुस्सासमेत्तकालं उस्सगं करेंति, उस्सारिएऽवि पंचमंगलथं कडंति, ताहे वंदन दाउं निवेअंति-सुद्धो पाओसिओ कालोत्ति, ताहे डंडधरं मोत्तुं सेसा सव्वे जुगवं पट्ठ-ति, किं कारणम् ?, उच्यते, पुव्वुत्तं जं मरुगदिलुतोत्ति ।। नि.(१३८४) सन्निहियाण वडारोपट्टविय पमादि नो दएकालं ।
बाहि ठिए पडियरए विस ताएऽविदंडधरो ।। वृ- वड बंटगो विभागो एगहूँ, आरिओ आगारिओ सारिओ वा एगहूँ, वडेण आरिओ वडारो, जहा सो वडारो सन्निहियाण मरुगाणलब्भइ न परोक्खस्स तहा देसकहादिपमादिस्स पच्छा कालं न देति, ‘दारे ति अस्य व्याख्या 'बाहि ठिए' पच्छद्धं कंठं ।। सव्वेहिवि पच्छद्धं अस्य व्याख्यानि.(१३८५) पट्टविय वंदिए वा ताहे पुच्छंति किं सुयं ? भंते!।
तेवि य कहेतिसव्वं जंजेण सुयं व दिटुं वा ।। वृ- दंडधरेण पट्टविए बंदिए, एवं सव्वेहि विपट्टविएवंदिए पुच्छा भवइ-अज्जो ! केण किं दिटुं सुयं वा ? दंडधरो पुच्छइ अन्नो वा, तेवि सच्चं (व्व) कहेंति, जति सव्वेहिवि भणियं-न किंचि सुयं दिटुं वा, तो सुद्धे करेंति सज्झायं ।अह एगेणवि किंचि विज्जुमादि फुडं दिटुं गज्जियादि वासुयं तो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org