Page Text
________________
३०३
उपोद्घातः - [नि.८३०] पुनरभिधानम् ?, उच्यते, किं तदिति तत्र सामायिक जातिमात्रमुक्तं, विषयविषयिणोरभेदेन, इह पुनः सामायिकस्य किंद्वारं एव द्रव्यत्वगुणत्वनिरूपितस्य ज्ञेयभावेन विषयाभिधानमिति, आह च भाष्यकार:
"किं तंति जातिभावेण तत्थ इह णेयभावतोऽभिहितं ।
इह विसयविसयिभेदो तत्थाभेदोवयारो त्ति ।" गाथार्थः । केष्विति गतं, कथं पुनः सामायिकमवाप्यते?, तत्र चतुर्विधमपि मनुष्यादिस्थानावाप्तौ सत्यामवाप्यत इतिकृत्वा तत्क्रमदुर्लभताख्यापनायाह नियुक्तिकार:नि. (८३१) मानुस्स खेत्त जाई कुलरूवारोग्गमायं बुद्धी।
सवणोग्गह सद्धा संजमो य लोगंमि दुलहाई॥ इंदियलद्धी निव्वत्तणा य पजत्ति निरुवहयखेमं ।
धायारोग्गं सद्धा गाहगउओग अट्ठो य (अन्यदीया) नि. (८३२) चोल्लग पासग धण्णे जूए रयणे य सुमिण चक्के य ।
___ चम्मजुगे परमाणू दस दिट्ठन्ता मणुयलंभे ॥ दृ. 'मानुष्यं' मनुजत्वं क्षेत्रम्' आर्य 'जातिः' मातृसमुत्था 'कुलं' पितृसमुत्थं 'रूपम् अन्यूनाङ्गता 'आरोग्यं रोगाभावः 'आयुष्कं जीवितं 'बुद्धिः' परलोकप्रवणा 'श्रवणं' धर्मसम्बद्धम् 'अवग्रहः' तदवधारणम् अथवा श्रवणावग्रहो-यत्यवग्रहः 'श्रद्धा' रुचिः 'संयमश्च' अनवद्यानुष्ठानलक्षणः, एतानि स्थानानि लोके दुर्लभानि, एतदवाप्तौ च विशिष्टसामायिकलाभ इति। __ अथ चैतानि दुर्लभानि-'इन्द्रियलब्धिः' पञ्चेन्द्रियलब्धिरित्यर्थः, निवर्त्तना च इन्द्रियाणामेव, पर्याप्तिः-स्वविषयग्रहणसामर्थ्यलक्षणा, 'निरुवहत'त्ति निरुपहतेन्द्रियता, क्षेमं विषयस्य 'ध्रातं' सुभिक्षम् ‘आरोग्यं' नीरोगता 'श्रद्धा' भक्तिः 'ग्राहकः' गुरु 'उपयोगः' श्रोतुस्तदभिमुखता 'अट्टो य' त्ति अर्थित्वं च धर्म इति गाथार्थः ॥ भिन्नकर्तुकी किलेयम् । __ जीवो मानुष्यं लब्ध्वा पुनस्तदेव दुःखने लस्यते, बबन्तरायान्तरितत्वात, ब्रह्मदत्तचक्रवर्तिमित्रब्राह्मणचोल्लकभोजनवत्, अत्र कथानकम्-बंभदत्तस्स एगो कप्पडिओ ओलग्गओ, बहुसु आवतीसु अवस्थासु य सव्वत्थ सहायो आसि, सो य रजं पत्तो, बारससंवच्छरिओ अभिसेओ कओ, कप्पडिओ तत्थ अल्लियाबंपि न लहति, ततोऽनेन उवाओ चिन्तितो, उवाहणाओ धए बंधिऊण धयवाहएहिं समं पधावितो, रन्ना दिट्टो, उत्तिणेणं अवगृहितो, अन्ने भणंति-तेन दारवाले सेवमाणेण बारसमे संवच्छरे राया दिट्ठो, ताहे राया तं दद्दूण संभंतो, इमो सो वराओ मम सुहदुक्खसहायगो, एताहे करेमि वित्तिं, ताधे भणति-किं देमि त्ति ?. सो भणति-देह करचोल्लए घरे घरे जाव सबंमि भरहे, जाधे निहितं होज्जा ताहे पुणोवि तुब्भ घरे आढवेऊण भुजामि, राया भणति-किं ते एतेण ?, देसं ते देमि, तो सुहं छत्तछायाए हत्यिखंधवरगतो हिंडिहिसि, सो भणति-किं मम एद्दहेण आहट्टेण?, ताहे सो दिन्नो चोल्लगो, ततो पढमदिवसे राइणो घरे जिमितो, तेन से जुवलयं दीनारो य दिन्नो, एवं सो परिवाडीए सव्वेसु राउलेसु बत्तीसाए रायवरसहस्सेसु तेसिं च जे भोइया, तत्थ य नगरे अनेगाओ कुलकोडीओ, णगरस्स चेव सो कता अंतं कहिति, ताधे गामेसु ताहे पुणो भरहवासस्स, अवि सो वच्चेज अंतं न य
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003377 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 40 Aavashyak MoolSutra 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 808 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 40, & agam_aavashyak |
| File Size | 16 MB |