________________
४६२
व्यवहार-छेदसूत्रम्-२- १०/२५१ . शोधि न दृश्यते केचनेति तदप्युक्तं यत आह अथिति संति तेपि केचन न दृश्यंते उपायेन वहनात् । अत्र च विनेति दृष्टान्तो धनिकेन वक्तव्यः । तथा तीर्थं च चारित्रसहितमनुवर्तते यदप्युक्तं निर्यामको नास्तीति तदप्पयुक्तं यत आह-निज्जवएंति निर्यापकोऽस्ति । एषद्वारगाथासंक्षेपार्थः । साम्प्रतमेनामेव विवरीषुः सपय परूवणेत्यस्य व्याख्यानमाहभा.[४१७२] पन्नवगस्स उ सपयं पच्छित्तं चोयगस्स तमनिटुं ।
तं संपयं पि वज्जइ जहा तहा मे निसामेहि ।। वृ. प्रज्ञापकस्य स्वपदं प्रायश्चित्तमेतत् प्रागेव भावितं । तच्चोदकस्यानिष्ठं नास्तीति मा रूढं तथा युक्तं यतः साम्प्रतमपि तद्विद्यते यथावद्विद्यते तथा कथ्यमानं निशामयभा. [४१७३३ पासाय सउ निम्मं लिहाविहं चित्तकारागहि जहा।
लीलाविहूणं नवरं आगारो होइ सा चेव ।। वृ. चक्रवर्तिनो वर्धकिरत्नेन प्रासादो निर्मापितस्तमन्ये राजानो दृष्ट्वा आत्मीयन् वर्धकीनादिशन्ति यथा चक्रवर्तिनः प्रासाद ईदृशान् अस्माकं प्रासादान् कुरुत ते च ब्रुवते देव स तादृशः प्रासादोऽस्मार्मिन दृष्टस्तत: कप्यालेख्य दर्शयन्तु येन तं दृष्टवा तदनुरूपान् प्रासादान्निर्मापयामस्ततस्तै राजभिश्चक्रवर्तिनगरे प्रविष्टैः स्वकीयश्चित्रकारे: प्रासादस्य निर्मापणां फलकेषु लिखापीतं निजनिजप्रधानवर्धकीनां समर्पितं तैरपि तदनुरूपाः प्रासादा निर्मापिताः परं यादृशो लीला चक्रवर्ती प्रासादस्य न तादृशी तेषां तथा चाहतेषां प्राकृतवर्धकिनिष्पादितानां प्रासादानां निर्मापणं, नवरं लीलाविहीनं जातमाकारः, पुनर्भवति स एव यादृशश्चक्रवर्तिप्रासादसस्यय एतदेव किंचिद्भावयति। भा.[४१७४] भुंजइ चक्की भोए पासए सिप्पि रयणनिम्मविए।
किचन कारेइ तहा पासाए पगय जनोवि।। वृ. चक्री चक्रवर्ती शिल्पिरत्ननिर्मापिते वर्धकिरत्ननिष्पादिते प्रासादे स्थितः सन् भोगान् भुंक्ते, तं च तथा दृष्टवा किं प्राकृतजनोऽपी प्राकृतराजलोकोऽपि तथा प्रासादान् न कारयति कारयत्येवेति भावः, परं न तादृशस्तेषां रूपविशेषः ततः किमित्याहभा. [४१७५] जह रूवादिविसेसा परिहीना होति पागयजनस्स।
न च तेन होंति गेहा एमेव इमंपि पासामो॥ वृ. यथा प्राकृतजन्स्य प्राकृतवर्धकिलोस्य तथारूप: सम्यक् परिज्ञानाभावतो रूपादिविशेषा; कर्तव्यतया परिहीनाः प्रासादानां भवन्ति, न च तेन भवन्ति गेहा: प्रासादा एवमिदमपि प्रायश्चित्तं पश्यामः । एतदेव भावयतिभा. [४१७६] एमेवय पारोक्खी तयानुरूवं तु सो वि ववहरति ।
किं पुण ववहरियव्वं पायबित्तं इमं दसहा ॥ वृ. एवमेव वर्धिकी दृष्टान्तगतेन प्रकारेण तदनुरूपं प्रत्यक्षागमव्यवहारानुरूपं परोक्षी परोक्षज्ञानी व्यवहारति किं पुनर्व्यवहर्तव्यसूच्यते इदं वक्ष्यमाणं दशधा दशप्रकारं प्रायश्चित्तं । तदेवाह__ भा. [४१७७] आलोयण पडिक्कमणे मीस विवगे तहा वि उस्सग्गो।
तवच्छेयमूल अनवट्ठिया य पारंचिए चेव॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org