________________
३७८
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२-८/२०१ तस्सअसती वेंटलहए, उप्पाएंतो उसोएइ ।। वृ- संयतभावितक्षेत्रं नाम यत्र क्षेत्रे संयतत्वेन स्थितस्तस्मिन् संयतभावितक्षेत्रे उत्पादयन् तस्यासत्यभावे चक्षुविंटिहते दृष्ट्या परिचिते तस्याप्यभावे विण्टलहतेविंटलहतं नाम यत्र पूर्व विण्टलैराहारोपधिशय्या उत्पादितास्तस्मिन् उत्पादयन् गच्छति । [भा.३६६९] जाणंति एसणंवासावगदिट्ठी उपुव्व झुसिया वा ।
विंटलभाविय तेणिह, किंधम्मो न होइगेण्हेजा ।। वृ-सच उत्पादयति उत्पादनैपणादोषैर्विशुद्धं तांश्च दोषान् तेभ्यः कथयति । यदि वा संयतत्वेन विहतो दृष्ट्या वा पूर्व झुषिताः पचितास्ते श्रावकास्ते च ते एव दोषान् जानन्ति । ततो दोषविशुद्धं प्रयच्छन्ति । यच्च विष्टलहतं क्षेत्रंतत्र गीतार्थो यदि उत्पादयति तदादितः प्रतिब्रूते नाहमिदानी वेण्टनं करिष्यामि यद्येवमेव ददध्ये ततः प्रतिगृह्णामि । एवमुक्त्वे यदि तेब्रूवते किंयुष्माकं मुधा दत्तेन भवति तस्माद्धर्म इति दह्मस्ततो गह्णाति | [भा.३६७०] एवं उप्पाणुंइयरंच विगिंचिऊण तो एति ।
असतीजह लोभं विविंचमाणे इमा जयणा ।। वृ- वक्ष्यमाणा यतना कर्तव्या । किमुक्तंभवति? यत् तत् सांभोगिकंलभ्यते तस्य यत् सदृशमसांभोगिकं तत्परिठाप्यते । एतदेवाह[भा.३६७१] ___उवगयउग्गहलंभो उग्गहणं विविचमत्तएभत्तं ।
अप्पजत्तेतत्थदवं उज्जहभत्तंगिहिमत्तेण ।। [भा.३६७२] अपहुचंते कालेदुल्लभदवभाविते वा खेत्तंभि ।
मत्तगदवेणधावइमत्तगलंभेवि एमेव ।। वृ- उपहतस्य असांभोगिकस्यावग्रहणस्य अवग्रहलाभे विवेचनं परिष्ठापनं कर्तव्यं । एवं च तस्य पतद्ग्रहसाभोगिकोमात्रकमसांभोगिकंतत्रयदसांभोगिकंतस्मिन् भक्तंग्राह्यं यच्चसांभोगिकंतत्र पानीयं ततो मात्रकेतेन भक्तंग्राह्यं यश्चात् पतनहपानीयेन तस्य कल्पो दातव्यः । यदि मात्रके गृहीतेन भक्तेन नसंस्तरणंतत्रमात्रकंद्रव्यंगृह्णाति । अवग्रहे पतद्ग्रहे भक्तं तत्रभुक्त्वा गृहस्थभाजनेनपानीयमानीय पतद्ग्रहस्य कल्पो देवः । अथ यावता कालेन गृहस्थात्यानीयमानीयते तावान्कालो न प्राप्यते दुर्लभ तत्र द्रवं ततो न यतस्तो गृहस्थेभ्यो द्रवं लभ्यते । यदि वा तत्क्षेत्रमभावितं संयतैरतो गृहस्था न ददति भाजनं यत्र पानीयं गृह्यते तदामात्रकग्रहीतेनैव पानीयेन पतद्ग्रहो धाव्यते प्रक्षाल्यते । तथापि स नोपहन्यते । एवमेव अनेनैव प्रकारेण मात्रकस्यापि सांभोगिकस्य लाभे असांभोगिकस्य परिष्ठापनेन पतद्ग्रहवासांभोगिके विभाषा, कर्तव्या,तद्यथा पतद्ग्रहेभक्तंग्राह्यमात्रके पानीवमथमात्रकेसंसक्तं भक्तं पानंवा गृहीतमाचार्यादिप्रायोग्यं वा पतद्ग्रहपानीथेनैव मात्रकं प्रक्षाल्यते, नोपहन्यते इति । {भा.३६७३] चोएइसुद्ध असुद्धे संफासेणं तुतंतुउवहम्मे ।
भन्नइ संफासेणंजेसुवहम्मे न सिंसोही ।। वृ- परचोदयतितत्शुद्धंभक्तंपानीयंवा अशुद्ध मात्रके वापतद्ग्रहे वा प्रक्षिप्तं संस्पर्शिनोपहन्यते । ततः कथं शुद्धिरिति आचार्य आह भण्यते उत्तरं दीयते येषां संस्पर्शिनोपहन्यते तेषां न कदाचनापि शोधिरेतदेवभावयति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org