________________
३७४
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२- ८/२०१ संबन्धि तत् असांभोगिकमुपकरणमाचारभाण्डमितरथा प्रकारद्वयव्यतिरिक्तेनान्येन प्रकारेण तकत् असांभोगि-कमुपकरणं गच्छे नास्ति न संभवति । [भा.३६४७] तिठाणे संवेगोसावेक्खो निवत्तो तदिवससुद्धो ।
मासोवुच्छविवेचणतचेव नुसठिमादीणि !! वृ- तस्य गच्छानिर्गतस्य कदाचिनिभिः स्थानैः संवेगः स्यात् । गाथायां सप्तमी प्राकृतत्वात् । एकवचनंसमाहारत्वात् । तद्यथा-ज्ञानेनदर्शननचास्त्रेिणच । ततः संवेगसमापन्नःसापेक्षः प्रतिनिवर्तते । सचयदितस्मिन्नेव दिवसेगच्छं प्रत्यागतस्तर्हिशुद्धः अथमासंयावद्वहिरुषितस्तदातदेव तदुपकरणस्य विवेचनं प्रायश्चित्तदानमनुशिष्ट्यादीनिच क्रियन्तेआदिशब्दादुपव्रहणादिपरिग्रहः । [भा.३६४८] अ व पडिपुच्छं को दाहिइ संकियस्स मे उभए ।
दसणेकउववूहे कंथिरकरे कस्स वच्छल्लं ।। [भा.३६४९] सारेहिति सीयंतचरणे सोहिंच काहितिको मे ।
एवं नियत्तनुलोमंकाउंउवहिंचतंदेति ।। वृ- अद्यैव उभयस्मिन् सूत्रे अर्थे चशङ्कितस्य कः प्रतिपृच्छां दास्यति एषा ज्ञाने चिन्तना, दर्शने कमहमिदानीमुपबृंहिष्यामिकंवा स्थिरीकरिष्यामि कस्यावा वात्सल्यमधुना करिष्यामि चारित्रे चिन्ता मां चरणे सीदन्तमिदानीं कः सारयिष्यति । को वा मे प्रायश्चित्तस्थानमापन्नस्य शोधिं करिष्यति एवं चिन्तयन् संवेगमापन्नः ।; सम्प्रति निवर्तते तस्य प्रतिनिवृत्तस्य गच्छं प्रत्यागतस्यानुलोमना कर्तव्या धन्योऽसि त्वं येनात्मा प्रत्यभिज्ञात एवमनुलोमनां कृत्वा तस्यतमेवोपधिप्रयच्छन्ति । [भा.३६५०] दुविह उहाविओवसमा सारेतिभयाणिया से साहिति ।
अठारसठाणाईहयरस्सिगयं कुसनिभाई ।। वृ-द्विविधमप्यवधाविनमाचार्यमापृच्छय व्रजन्तं वृषभाः सारयन्तिशिक्षयन्तिभयानि वा सेतस्य साधयन्ति कथयन्ति रतिवाक्यचूलिकाभिहितानि अष्टादशस्थानरूपाणि हयरश्मिगजाङ्कुशनिभानि । एतया अनुशिष्ट्या अनुशासितो यदि तिष्ठति ततः सुन्दरमथ न तिष्ठति तर्हि यत् खग्गूढेनोपहतमाचारभाण्डंयद्वा असांभोगिकेभ्यः समागतस्योपसम्पन्नस्य सम्बन्धि तस्य दीयते अग्रेतनं तुसांभोगिकमुपकरणं निवर्त्यते। [भा.३६५१] संविगामसंविग्गे सारुवियसिद्धपुत्तमनुसठे।
आगमनं आनयनंतं वा घेत्तुंन इच्छंति ।।। वृ- संविग्नाः सांभोगिकाः असांभोगिका वा उद्यतविहारिणः असंविग्नाः पार्श्वस्थावसन्नकुसीलसंसक्तयथाच्छन्दाः सारुपिकसिद्धपुत्रो नाम मुण्डितशिखो रजोहरणरहितोऽलावुपात्रेण भिक्षामटन सभार्योवा एतैरनुशिष्टस्ययदिआगमनंततउपहतोपकरणस्य वा प्रायश्चित्तदानंतेवा संविग्नादयोगृहीत्वा तस्यानयनं कुर्वन्ति । अथस आनयनं नेच्छति तदा वक्ष्यमाणो विधिः । एष गाथासंक्षेपार्थः । [भा.३६५२] संविगाणसगासे वुच्छो तेहिं अनुसासियनियत्तो।
लहुतो ना वा हम्मत्तिइयरेलहुगा उवहतोय ।। वृ- यदि संविग्नानां समीपे उषितः तैश्चानुशिष्टः प्रतिनिवृत्ती वसतिं समागतः तदा तस्य प्रायश्चित्तं लघुको मासः । न चतस्योपधिरुपहन्यते यं चान्तरा लभते गृह्णाति चोपधिंसोऽपिनोपहन्यते संविनानां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org