________________
३६७
उद्देशक:-८, मूल - २०१. [भा. ३६१३] छछन्दोऽभिप्रायो विद्यतेयेषां तेआत्मच्छंदसइतिव्युत्पत्तेः ।तेषामसत्यभावे ये योग्याः समर्था द्विविधे औधिके औपग्रहिकेचोपधावुत्पाद्येतानाचार्यो नियुक्त व्यापारयति[भा.३६१४] दुविहाच्छिन्नमच्छिन्ना भणंति लघुकोय पडिसुणतेय ।
गुरुवयणंदुरेतत्थउगहिए गणेयजंबुत्तं ।। वृ- आभिग्रहिका अपि आचार्यमापृच्छय पात्राणामानयनाय गच्छन्ति ये वा निर्युक्ता इति द्विविधास्तद्यथा । च्छिन्ना अच्छिन्नाश्चछिन्नानाम ये आचार्येण संदिष्टा यथा विंशतिः पात्राण्यानयितव्यानि, अच्छिनाना येषां नपरिणामनिरोषः तत्र येतावनियुक्तास्तेषां छिन्नानां विधिरुध्यते । तत्र च्छिन्नेषुत्रिभिःप्रकारैरतिरिक्तफ्तद्गहसंभवः । तत्राद्येऽपिप्रकारे त्रयः प्रकारास्तद्यथा-एकःसाधुः छिन्नानां सन्देशं श्रुत्वा तत्रैव समक्षमाचार्यस्य ब्रूते-क्षमाश्रमणा अनुजानीत युष्माकंयोग्येषु परिपूणेषु पतद्हेषु लब्धेषु यद्यन्यान्यपि लभेरन् ततस्तान्यपि मम योग्यानि गृह्णन्तु एवं ब्रुवाणः शुद्धः । अथैवमाचार्य नानुज्ञापयति किन्त्वेवमेतान् व्रजतो ब्रूतेतर्हि तस्त्रिवं भणति प्रायश्चित्तं लघुको मासः ते चेत् व्रजन्तः प्रतिश्रृण्वन्ति ग्रहीष्याम इति तदा तेषामपि प्रायश्चित्तं प्रत्येकं लघुको मासः । द्वितीयो व्रजतस्तान् सांभोगिकान् दृष्ट्राब्रवीतिक यूयं संप्रस्थितास्तैरवाचिपात्राणामानयनायाचार्येण प्रेषितास्ततस्तान्स ब्रूते-यावन्तियुष्माकंसन्दिष्टानितावत्सुपरिपूर्णेषुयद्यन्यानियूयं लभध्वंततोऽस्माकंकारणेन तान्यपि प्रतिगृह्णीत एवं भणति तस्मिन् प्रायश्चित्तं लघुको मासः । ते यदि प्रतिशृण्वन्ति तदा तेषामपि प्रत्येक प्रायश्चित्तं लघुको मासः । तृतीयो लज्जालुतया न शक्नोति स्वयमाचार्यान् विज्ञपयितुं ततोऽन्येन विज्ञपयति । अथवा कोऽपि शठत्वेन अन्येन भाणयति तथा ये ते प्रेष्यन्ते ते ब्रुवते | यूयमाचार्यान भणतयुष्माकंपरिपूर्णेषुलब्धेषु यद्यन्यान्यपि लभध्वं तदा मम कारणेन प्रतिगृह्णीत एवं भणति तस्मिन् प्रायश्चित्तं लघुको मासः तेऽपि यदीयः शठत्वेन भणयन्ति तस्य यदीच्छन्ति तर्हि तेषां प्रायश्चित्तं मास लघु ।तस्मात्तैर्नेष्टव्यंयथा नभणाम इतिलजालोर्वचनेन पुनराचार्यभणति । तत्रयदातत्समक्षमाचार्यो भणितआचार्येणचसमनुज्ञातंतदायल्लभ्यन्तेऽतिरिक्तंलक्षणयुक्तमयुक्तंवातत्तस्यैवदातव्यं, द्वितीयं प्रकारमाह-गुरुवयणेत्यादि कोऽपि पथिगच्छतो दृष्टा ब्रूते यथा ममापि योग्यानि भाजनानि गृह्णीत | तत्रयदि प्रत्यासन्नस्तदा तद्वचनंप्रतिग्राह्यं । किमुक्तंभवति-आसन्नप्रदेशात्प्रतिनिवृत्य गुरुःप्रच्छनीयो यथाऽमुकः साधुरेवं ब्रवीति ममाप्यर्थायभाजनानि प्रतिगृह्णीय । अथवा तमेव त्वमेवाचार्य विज्ञपय एवं कुर्वत्सु तेषु प्रायश्चित्तं मासलघु | अथ दूरे गतांस्तानसांभोगिकान् द्दष्ट्रा ब्रूयुरस्माकमपि योग्यानि भाजनानि गृहीततेब्रूयुः प्रतिगृहीष्यामः । परंतत्रप्रमाणंगुरवस्तथा चाह-तत्रतुदूरगतानां प्रार्थनेसति गृहीतेचतद्योग्येपात्रेगुरवःप्रमाणीकर्तव्याः तृतीयोविंशतेरधिकंलक्षणयुक्तंपात्रंद्दष्ट्वास्वयं गृह्णाति एवं स्वयं ग्रहणेच यदुक्तंसूत्रेतत्संभवतिअतिरिक्तं पात्रसंभवतीतिगाथार्थः । [भा.३६१५] गिलहवीसंपाते तिन्निपगाराउतत्थ अतिरेगो।
तत्थेव भणइएगोमज्झवि गेलइजहाअज्जो ।। वृ-गृहीतविंशतिपात्राणि इत्युक्तेतत्रातिरेकेत्रयः प्रकाराभवन्ति । एकस्तत्रैवाचार्यमनुज्ञाप्यते | ममापि योग्यान्या!भाजनानि गृह्णीत । [भा.३६१६] आयरिए भणाहितुमंलज्जालुस्सयभणंति ।
नाऊणवसठभावनेच्छंति हराभवेलहुगो ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org