________________
उद्देशक : १, मूलं: १. [भा. २३०] [भा.२३० नहुसुज्झइससल्लो जहभणियं सासणेजिनवराणं ।
उद्धरियसव्वसल्लो सुज्झइजीवोधुयकिलेसो ।। वृ- यथा भणितं जिनवराणां भगवतामर्हतां शासन तथा ज्ञायते जिनवचनतो ज्ञायते इत्यर्थः नहु नैव सशल्यो अतीचारशल्यपरिकलितस्तपश्चरणादिकं प्रभूतमपिकुर्वन् शुध्यति अविसुद्धस्स न वड्डइ गुणसेढीतत्तियाठाइ इति वचनात् किंतुध्धृतः सर्वशल्य संस्तपश्चरणादि भावतोधुतक्लेशोऽपगमित समस्त कर्मजालो जीवः शुद्धयति मुक्तात्मा भवतीति ।। |भा.२३१) अहगंच सावराहो आसोविवपच्छितो गुरुसगासं |
वइयगगामे संखडि पत्ते आलोयणा तिविहा ।। वृ- इदमपि च चिंतनीयं, अहकं च अहमपि च सापराधस्तस्मान मया गुरुपादमूले गत्वा प्रायश्चित्ताभ्युपगमेन शल्यमुद्धरणीयं एवं च चिंतयित्वा तस्यातीचारस्य विशोधनार्थमश्च इवयथा सारथिमनुवर्तयन्क्वचिदप्यप्रतिबद्धोअश्वोयातितथासंयमकेवलमनुवर्तयन्गुरुसकाशंगुरोः समीपं प्रतिप्रस्थितोजिकायांगोकुलेग्रामे प्रचुरोत्कृष्टभिक्षालाभेसंखड्यांवाकस्यांचिदप्रतिबद्धः सन् गच्छेत् गुरुसमीपंचप्राप्तः सन् आलोचनांदद्यात्साचाऽलोचना त्रिविधातद्यथाविहारालोचना उपसंपदालोचना अपराधालोचनाचतथाचाहपत्ते आलोयणतिविहा ।प्राप्तेतस्मिन्तेनालोचनादातव्यासाच त्रिविधा यथोक्तरुपानवरमत्राधिकारोऽपराधालोचनयासूत्रेतस्या एवसाक्षादुपादानात्तत्र यदुक्तमश्च इवेति, तद्व्याख्यानार्थमाह - भा.२३२] सिन्धुजुगई आसो अनुयत्तईसारहिन अत्ताणं ।
इय संजमनुयत्त इवयादिअयंकितो साहू ।। वृ-कशोत्पाटादिनासारथ्यभिप्रायमुपलक्ष्ययथाऽश्वःशीधंगतिकजुगतिश्चसन्सारथिमनुवर्तयति नआत्मानं मंदगत्यावा इत्येवममुनाप्रकारेणव्रजिकांदिपुअवक्रियतोजिकादिष्वगमनेन वक्रमगच्छन् साधु संयमं वाक्यस्य व्यवच्छेदफलत्वात् संयममेवकेवलमनुवर्तयति नतु जिकादिषु गमनेनात्मानं आलोचना दातव्येत्युक्तं । तत्रालोचनादानंतावदस्तुआलोचना परिणामो पिमहाफल इत्येतदर्शयति। [भा.२३३] आलोयणापरिणतोसंमंसंपत्थितो गुरुसगासं ।
जेइ अंतराउकालं करेइ आराहतोसोउ ।। वृ-सम्यक्आलोचनापरिणतः आलोचनापरिणामपरिणतः सन् गुरुसकाशं गुरुसमीपं संप्रस्थितो यद्यंतरा कालंकरोतितथापिस आराधकएवस्वशक्त्यनिगूहुनेनप्रवृत्तेस्तुशब्दएवकारार्थोभिन्नक्रमश्च सच यथास्थानं योजितः आलोचना त्रिविधेत्युक्तं तत्र प्रथमां विहारालोचनांतावदाह - [भा.२३४] पक्खिय चउसंवच्छर, उक्कोसंबारसण्हवरिसाणं ।।
सेमणुन्ना आयरिया फट्टगपतियायवियेडेति ।। वृ- समनोज्ञा एंकसंभोगिका आचार्याः परस्परं तथास्य साधुसमुदायः तथास्पर्द्धकपतयश्च स्वमूलाचार्यस्य समीपे पाक्षिके तत्राभावे चातुर्मासिके तत्राप्यभावे सांवत्सरिके तत्राप्यसत्यन्यदा उक्कोसमित्यादिउत्कर्षतो द्विादशभिवषैःसूत्रेषष्ठीतृतीयार्थे प्राकृतत्वात्दूरादप्यागत्य विहारं विकटयंति प्रकटयंति । आलोचयंति इत्यर्थः । भावार्थो वृद्धसंप्रदायादवसातव्यः, सचायं-संभोइया आयरिया शा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org