________________
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२- ८/१९० मम संस्तारकंदेहि । एव विपरिणामकरणतो लब्धेस पूर्वस्यैवसंघाटकस्या भवति न पाश्चात्यस्य । [भा.३४२६] एवं विपरिणामिएणलभति बहुगोय हुंतिसगणिच्चे ।
अन्नगणिजे गुरुगामायनिमित्तंभवे गुरुगो ।। वृ- एवमुक्तेन प्रकारेणविपरिणामितेनस्वामिनायदिलभतेस्वगणसक्तसाधुस्तदातस्य प्रायच्छित्तं चत्वारो लघुकाः अन्यगणसक्ते चत्वारो गुरुकास्तथा स्वगणसत्को वा अन्यगणसत्को वा विपरिणम्पलब्ध्वा यदि पृष्टः सन् विपरिणामनमपत्नपति तदामायानिमित्तोमायाप्रत्ययो भवत्पधिको गुरुको मासः । सम्प्रतिव्यवच्छिन्त्रद्वारमाह. . [भा. ३४२७] अहपुनजेणं दिट्टो अन्नलद्धोउ तेनसंथारो ।
छिन्नो उवरिभावो ताहेजोलभतितस्सेव ।। वृ- अथ पुनर्येन द्दष्टः संस्तारक स्तेनान्यो लब्धः संस्तारकस्तस्य पूर्वदृष्टस्योपरिभावो व्यवसायश्छिनः व्यवच्छिन्नस्ततोयः पश्चाल्लभते तस्यैव स आभवति तेन तस्य गतं व्यवच्छित्रद्वारम् । [भा.३४२८] अहवावि तिन्निवारा उमग्गितो नवियतेन लद्धोउ ।
भावेच्छिन्नमच्छिन्ने अन्नो जो हवइतस्से ।। बृ-अथवा येन दृष्टस्तेन याचितः परं न लब्धो द्वितीयमपि वारं याचितो नलब्धस्तृतीयमपिवान लब्धस्ततः एवं त्रीन्वारान्यांचितोनचतेन लब्धस्ततस्तस्योपरियदितस्यसंघाटकस्यभावो व्यवच्छिन्नो यदि वा नव्यवच्छिन्नस्तथापि योऽन्यो लभते तस्या भवति न पूर्वसंघाटकस्य तदेवं षड्भिारः समाप्त प्रथमं दृष्टद्वारमधुनावभाषितद्वारमाह[भा.३४२९] एवं ता दिळूमीओ भासितेवि होति छच्चेव ।
सोउंअहभावेन व विप्परिणामेय धम्मकहा ।। [भा.३४३०] वोच्छिन्नमिवभावे अन्नोवन्नस्य जस्स देजाहि ।
एएखलुछब्भेया उहासणेहोतिनायव्वा ।। वृ- एवमुक्तेन प्रकारेण दृष्टे दृष्टद्वारेषट्भेदाः प्रकाशिताः । एवमवभाषितेऽपि षट् भेदा भवन्ति ज्ञातव्याः । तद्यथा-प्रथमं श्रुत्वेति द्वार, द्वितीयं यथाभावेनेति द्वारं तृतीयं विपरिणामद्वारं चतुर्थ धर्मकथाद्वारं पश्चर्मव्यवच्छिन्नद्वारंषष्टमन्योवातस्येतिद्वारं । तत्रएते खलुषट्भेदाअवभाषेणभवन्ति बोद्धव्याः ।प्रथमद्वार व्याख्यानार्थमाह[भा.३४३१] उभासिते अलद्धे अव्वोच्छिन्नेय तस्स भावेउ ।
सोउंअणोभासइलद्धाणीतो पुरिल्लस्स ।। वृ-संघाटकेन भिक्षामटता संस्तारकंस्वामीचसंस्तारकंयाचितः परंनलब्धोऽथच तस्यसंघाटकस्य संस्तारको परिभावोऽद्यापि न व्यवच्छिद्यते तेन य संघाटकेन गुरुसमीपमागत्यालोचितो यथामुकस्य गृहे संस्तारको दृष्टो याचितश्च परं न लब्धो द्वितीयवारं याचिष्यते । एवमवभाषितेऽलब्धेऽव्यवच्छिन्ने चतस्यसंस्तारकस्योपरिभावे विकटनं श्रुत्वा अन्यः संघाटकस्तत्र गत्वा याचतेलभतेचस लब्ध्वानीतः सन् कस्या भवतीत्यत आह-पूर्वस्य येन पूर्वमवभाषितोऽपि न लब्धस्तस्या भवति तद्विषयभावाव्यवच्छेदान्नेतरस्य ।।
[भा.३४३२] संसाणिजहा दिढे अहभावीनिजाव वोच्छिन्ने ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org