________________
३१०
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२- ७/१८२ सम्बन्धोऽनेन सम्बन्धेनायातास्य व्याख्या सागारिक शय्यातर उपाश्रयमवक्रयेण कियत्कालं भाटकप्रदानेन प्रयुजीत व्यापारयेत्स चसागारिकोऽवक्रियकंभाटकेन प्रतिग्राहिकं वदेत् । अस्मिन् अस्मिन अवकाशे श्रमणा निर्ग्रन्थाः परिवसन्ति तस्मादेतत्परिहारेण त्वया भाटकेन गृहीतव्यमेवमुक्ते ससागारिकतया परिहार्यः परिहर्तव्यः । अथतेनपूर्वस्वामिनासागारिकेणसर्वमपिभाटकेन प्रदत्तंततो न किमपि वदेत् । केवलमवक्रियको वदेत् । अस्मिन्नास्मिन्नवकाशे श्रमणा निर्ग्रन्था परिवसंतु तदा अवक्रियकः शय्यातर इति परिहार्यः परिहर्तव्यः । अथ द्वावपि वदेयातां यथा पूर्वस्वामिनोक्त. मेतावत्येकदेशे श्रमणाः सन्तु तावत्यऽमातः साधून दृष्टा अवक्रियको ब्रूयादेतावति मदीयेऽपि प्रदेशे तिष्ठन्तु एवं विक्रिय सूत्रमपि भावनीयं । तदा द्वावपि तौ सागारिको शय्यातराविति परिहार्याविति सूत्रद्वयाक्षरार्थः ।सम्प्रतिभाष्यकार:[भा.३३०६] वक्कइयसालठाणेचउरोमासा हवंतितनुग्धाया ।
दियरातो असिवा पुन भिक्खगतेभुंजणगिलाणे ।। वृ-वक्रयेणकियत्कालंभाटकप्रदानेन निवृत्तावाक्रयिकीसाचासौशाला चवाक्रयिकशाला तद्रूपे स्थानेशालाग्रहणमुपलक्षणंतेनापद्वारिकास्थाने वागृहे वाइत्यपिदृष्टव्यं यदितिष्ठन्तिसाधवस्तदातेषां प्रायश्चित्तचत्वारोमासाअनुदघातागुरवोभवन्तियतस्तत्रइमे दोषाः ।साशाला अपद्वारिका पूर्वसंयतानां दत्वापश्चात्कोऽपिग्रहणायरुपकान् ददाति । ममेमांशालामपद्वारिकांगृहंवा कियत्कालंभाटकेन प्रयच्छ ततः सरुपकलोभेनसंयता निष्काशयेत् । यदिवा रात्रौ वा उभयत्रापिनिष्काशेन स्पर्धकपतेराचार्यस्य वाप्रत्येकंप्रायश्चित्तंचतुर्गुरुकंरात्रौ निष्काशनेश्वश्चापदद्विविधस्तेनतोऽशिवापनं विनाशप्राप्तिरित्यर्थः ।
अन्यां च वसतिं मार्गयतामप्यलभ्यमानानां जनगयिद्येतेषां शुभं कर्म ततः पूर्वोपाश्रयादपि न निष्काशयेरन् । अन्यां वा वसतिं लभेरन् । भिक्खगयत्तिसंयता एकं वसतिपालं मुक्त्वा शेषा भिक्षार्थ गताः । पश्चात्स एकाकी वसतिपालो निष्काश्येत । मुंजणत्ति भोक्तुकामा वा निष्काश्येरन् । तत्र चोभयत्रापि जनगर्दा ग्लानो वो कोऽपि वर्तते सोऽकाण्डे निष्काशितः कथं क्रियते । तदेवं शालामधिकृत्योक्तमिदानीमुपलक्षणव्याख्यानसूचितान्यपद्वारिकां गृहं च वाक्रयिकमधिकृत्योक्तदोषयोजनांसाक्षादाह[भा.३३०७] उवरच गिहं वाविवक्कएणपउंजए।
पउत्तेतत्थ वाघातो विनासगरिहाधुवा ।। वृ-अपद्वारिकां गृहं वा यत्शय्यातरो वक्रयेणप्रयोजयतितत्र स्थाने तदेवपूर्वोक्तंप्रायश्चित्तं यतो वक्रयेण प्रयुक्ते तत्र गृहादौ बलादकाण्डनिष्काशने सूत्रार्थव्याघातो रात्रौं निष्काशने श्वश्वापदस्तेनैर्विनाशोऽन्यवसत्यलाभे भिक्षागतादिनिष्काशने वा ध्रुवा लोगे गर्दा । एतच्च सर्वं प्रागेव भावितमिति नभूयोभाव्यते । [भा.३३०८] एगदेसंमि वा दिने तन्निस्सहोज तेनगा।
रसालदव्वगिद्धा वासेहमादीउजं करे ।। वृ-शालायाअपद्वारिकायागृहस्यवाएकदेशेदत्ते अन्तराकटकेप्रक्षिप्तेयदितिष्ठन्तितदातन्निश्रयाः संयतनिश्रयाः स्तेनकाश्चौरा भवेयुः । संयतेषु कायिकभूमिं गतेषु स्तेनाः प्रविश्य गृहस्थानां भाण्डकमपहरेयुरथवा रसालंरसवत्यत्तत्तत्रद्रव्यं तद्गृद्धाःशैक्षकादयोवायत्कुत्यंतत्कुर्यः ।ततो गृहस्थेन
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org