________________
उद्देशक :-७, मूल - १७४, [भा. ३०९४]
२७१ पलंब संघाडेन उजला य अनुनाया वास तिरंजलीय ।। वृ-या शरीरेण दुर्बला भवति वर्तते चिरंचस्वाध्यायः कर्तव्यः । तदा निषणा उपविष्टासती पठति, नचउच्चशब्देन महता शब्देनालापकमुद्घोषयतीत्यर्थः । तदा संघाटिःप्रलम्बा पादगुल्फपर्यन्ता क्रियते, नोज्वला तथाअनुन्नतापठति, ।किमुक्तंभवति । नोर्ध्वमुखासतीअन्यस्यान्यस्य मुखं विप्रक्ष्यमाणा पठति तथा वासो वस्त्रान्तेन तिरोहिताञ्जलिरालापकं गुरोः समीपे याचते [भा.३०९५] एयविहि विष्पमुक्को संजतिवगंतुजो पवाएजा ।
मञ्जायातिकतंमनायारं वियाणाहि ।। वृ- एतेनान्तरोदितेन विधिना विप्रमुक्तो यः संयतिवर्ग प्रवाचयेत्, तं मर्यादातिक्रान्तमनाचारमाचारमाचाररहितं विजानीयात् ।।
मू.(१७५) नो कप्पइ निगंथाण वा निमंथीण वा असज्झाएसज्झाइयं करित्तए मू. (१७६) कप्पइ निगंथाण वा निग्गंथीणवा सज्झाइएसज्झायंकरित्तए। [भा.३०९६] सज्झातोखलुपगतो वितिगठे नो कप्पइजहाउ ।
एमेव असज्झाएतप्पडिवक्खे उसज्झाओ ।। वृ- स्वाध्यायः खलु प्रकृत पूर्वसूत्रे वर्तते, स च यथा व्यतिकृष्टे काले न कल्पते । एवमेवास्वाध्यायकेऽपि,तत्प्रतिपक्षेपुनःस्वाध्यायिकेस्वाध्यायःकल्पते ।इत्येतदर्थख्यापनार्थमिदंसूत्रमिति सम्बन्धः, अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्यान कल्पते निर्ग्रन्थानां निर्ग्रन्थीनां वा अस्वाध्यायिके स्वाध्यायं कर्तुं, कल्पते निर्ग्रन्थीनांवा स्वाध्याये स्वाध्यायं कर्तुमितिसूत्राक्षरसंस्कारः । [भा.३०९७] असज्झाइयं च दुविहंआयसमुत्थं च परसमुत्थं च ।
जंतंतु परसमुत्थं तंपंचविहंतुनायव्वं ।। वृ-द्विविधं खलु अस्वाध्यायिकं तद्यथा-आत्मसमुत्थं परसमुत्थं । आत्मानः स्वाध्यायं चिकीर्षोः समुत्थं आत्मसमुत्थं । परस्मात्स्वाध्यायकर्तुरन्यस्मात्समुत्थं परसमुत्थं च शब्दाच्च स्वाध्यायिकतया तुल्यकक्षतासंसूचकौ तत्र यत्परसमुत्थं तत्पश्चविधज्ञातव्यम् । तानेवपञ्चप्रकारानाह[भा.३०९८] संजमघाउप्पाएसा दिव्वे वुगहे य सारीरे ।
एएसुकरेमाणेआणाइयमोउदिटंतो।। । वृ-संयमघातिसंयमोपघातिकमौत्पातिकमुत्पातानिमित्तंसदेवता प्रयुक्तव्युद्गृहः शारीरंच एतेषु पञ्चस्वप्यस्वाध्यायिकेषुस्वाध्यायं कुर्वत्याज्ञादयआज्ञाभङ्कादयो दोषास्तथाज्ञांतीर्थकराणांभञ्जति । प्रायश्चित्तं चतुर्गुरु । अनवस्थया अन्येऽपि तथा करिष्यन्तीति, तत्रापि प्रायश्चित्तं चतुर्गुरु, यथा वादि तथाकारीन भवतीति मिथ्यात्वं, तन्निष्पन्नमपि प्रायश्चित्तं चतुर्गुरु, विराधना द्विविधा संयमविराधना आत्मविराधनाच । तत्रसंयमविराधना ज्ञानाचारविराधनाआत्मविराधनायामिदमुदारहरणं तदेवाह[भा.३०९९] मिच्छभयघोसणनिवेदुग्गाणि अतीहमाविनेस्सिहि हा !
फिडिया जेउअतिगयाइयरा हयसेसंनिवदंडो।। वृ-कस्सविस्नोमेच्छाखंधावारोपिसयंआगंतुंहणियकामोतंभयंजाणित्ता रनासविसएसयलेवि घोसावियं, मिच्छखंधावारो आगंतुं विसयं हनिउकामो वंति, तास, तुडभेदुग्गाणि अतीहतत्थ जेहिं । रनो आणाकया ते मिच्छ भयातो फिडिया जेहिंन कया आणा तेमिच्छेहिं लूसिया मारिया य जेवि तत्थ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org