Page Text
________________
७४
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-१/१ एकत्रिंशदहोरात्रा एकस्यचाहोरात्रस्य चतुर्विंशत्युत्तररातभागानामकविंशशतं एकविंशत्यधिकंशतं तथाहि एकोनचत्वारिंशच्छतानांपंचषष्ट्यधिकानां चतुर्विंशत्युत्तरेण शतेनभागे ह्रियमाणे यथोक्तं लभ्यतएवेति अथवा नभागैः संख्या किंतुमुहूर्तादिभिरतआह - [भा.२०८] एकत्तीसंचदिनाइगुत्तीसमुहुत्तसत्तरसभागा ।
एथ्थपुरणअहिगारोनायव्वोकम्ममासेण ।। वृ- एकत्रिंशद्दिनानि एकोनत्रिंशन्मुहूर्तासप्तदशद्वाषष्टिभागाः एकत्रिंशदिनानितावत्पूर्ववत्ततो यदेकविंशत्युत्तरंशतमवशेषजातंतत् अहोरात्रस्यत्रिंशत्मुहूत्ताईति मुहूर्तानयनायत्रिंशतागुण्यतेजातानि त्रिंशदधिकानिषट्त्रिंशत्शतानि एतेषांचतुर्विंशत्यधिकेनशतेनभागहरणां लब्धाएकत्रिंशतूमुहूर्ता शेषमवतिष्ठतेचतुःत्रिंशत्सद्वापष्टिभागानयनायद्वाषष्ट्यागुण्यतेजातान्येकविंशतिशतान्यष्टोत्तराणि तेषांचतुर्विंशत्युत्तरशतेनभागोहियतेलब्धाः परिपूर्णाः सप्तदशद्वाषष्टिभागाःअत्रपुनःप्रायश्चित्तविधावधिकारः प्रकृतंज्ञातव्यो नक्षत्रादिनामासानांमध्येकर्ममासेन, संप्रतिभावमासप्रतिपादनार्थमाह - [भा.२०९} मूलादिवेदगोखलु भावेजोवाविजाणतो तस्स ।
नहिअग्गिनाणतोग्गीणाणंभावो ततो अन्नो ।। वृ- भावभावोमासोद्विधा आगमतो नोआगमतश्चतत्रनोआगमतः खलुमूलादिवेदकः, मूलकंदकांडपत्रपुष्पफलवेदकः किमुक्तं भवते । योधान्यमापजीवोधान्यमाषभवेवर्तमानो मूलरूपतया कंदरूपतया कांडरूपतया पत्ररूपतया पुष्परूपतया फलरूपतया वा धान्यमाषभावायुर्वेदयते, सनोआगमतोभावमासः,प्राकृतेमाषशद्वस्यापिमासइतिरूपसंभवात आगमतआहजोवाविजाणतो तस्स तस्यमाषस्यमासस्य वा यो ज्ञायको ज्ञाता अपि शब्दादुपयुक्तश्च स आगमतोभावमासः, उपयोगीभावनिक्षेप इतिवचनात् अत्रपरआह नहीत्यादि, ननु यदि मासस्यज्ञाता तत्रचोपयुक्तस्तथापिकथमसौभावमासः तहग्निज्ञानोपयुक्तोमाणवकोग्निहपाकाद्यर्थ क्रियाकारित्वाभावत्सूरिग्रह नाणमित्यादियदेतदुक्तंतदसतसम्यगवस्तुतत्त्वापरिज्ञानात् इहाद्यर्थाभिधानप्रत्ययास्तुल्यनामधेयाः तथाहिघटोपिघट इत्यभिधीयते घटशब्दोपिघटज्ञानमपि घटइति एतच्च सर्ववादिनामविसंवादस्थानं ततोमासज्ञानमपिमासशब्दवाच्यंतच्चभावो जीवगुणात्वात स च ज्ञानलक्षणोभावस्तस्मादात्म नाऽनन्यइतिमास ज्ञानापयुक्ताभावमासः अत्र षड्विधमासनिक्षेप मध्यकालमासनाधिकारस्तत्रापिकर्ममासेनेत्यनंतरमेवोक्तं शेषास्त्वपाकरणबुद्धयोपन्यस्ताः एतदेवनिक्षेप प्ररूपणायाः फलं यत प्रस्तुतस्यव्याकरणमप्रस्तुतस्यनिराकरणमिति, यदुक्तम प्रसुतार्थापाकरणात् प्रस्तुतार्थव्याकरणाचनिक्षेपः फलवानितितदेवं मासनिक्षेपप्ररूणाकृतासंप्रतिपरिहारशब्द निक्षेपप्ररूपणार्थमाह. भा.२१० नामंठवणादविएपरिस्य परिहरण वज्जणुगहता;
भावावणेसुद्धे नव परिहारस्स नामाई। वृ- परिहारशब्दोविभक्त्तिपरिणामन सर्वत्रसंबध्यते, तद्यथानाम परिहार: स्थापनापरिहारः । दविए इति द्रव्योद्रव्यविषयः परिहारोद्रव्यपरिहारः, परिग्यपरिहारः परिहरण परिहार:वृजीवर्जनवृज्यतेइति वर्जनकर्मएयनटवर्जनमित्यर्थः वर्जनस्यपरिहारोवर्जनपरिहारः अनुगृह्यते इति अनुग्रहः कर्मण्य च तस्यभावो अनुग्रहताऽनुग्रहणमित्यर्थः, । अनुग्रहतया परिहारोऽनुग्रहता परिहारः, भावत्तिभावचिंतायामापन्ने आपन्नस्यपरिहार आपन्नपरिहारः, अशुद्ध शुद्धस्य परिहारः एवं परिहारस्यनामादि विशेषणतो
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |