________________
उद्देशक :-७, मूल - १७३, [भा. ३०२८]
२६१ उद्देसो कायव्यो, किमत्थपुन कीर उद्देसो ।। वृ- यस्माद्विपक्षे एते दोषास्तस्मात् श्रमणश्रमणीभ्यां स्वपक्षे उद्देशः कर्तव्यः, । संयतैः संयतानामुद्देशः कार्यः, संयतीभिः संयतीनामित्यर्थः । ततः प्रागुक्तदोषानभवन्ति । आह परः-किमत्रपुनः कारणं यदुद्देश क्रियते, अनुद्दिष्टंकस्मान्न पठ्यते । तत्राह[भा.३०२९] बहुमानविनयआउत्तयायउद्देसतोगुणाहुँति ।
पढमाएसोउसव्वा एतो कुच्छंकरणकालं ।। वृ-उद्देशे हि क्रियमाणे श्रुतस्य श्रुताधारस्य वाध्यापकस्योपरिबहुमानमान्तरप्रीतिविशेषोभवति, विनयश्च प्रयुक्तः स्यादायुक्तताच महती भवति, । एते उद्देशतो गुणा भवन्ति, । एष सर्वोऽप्यङ्गादिविषयउद्देशः प्रथमोद्देशः, । अतऊर्ध्वंतुस्वाध्यायकरणकालं वक्ष्ये प्रतिज्ञातमेव निर्वाहयति[भा.३०३०] थयथुइधम्मक्खाणंपुव्वद्दिठंतुहोइसंज्झाए ।
कालिय काले झ्यरं पुबुदिठंविगिठेवि ।। वृ-स्तवः स्तुतिधर्माख्यानं वा पूर्वोदिष्टंसन्ध्यायामपिपढनीयंभवति, कालिकंपुनः श्रुतंप्रथमायां पौरुष्यामुद्दिष्टंकालेप्रथमपौरुषीलक्षणेचरमपौरुषीलक्षणेचपठ्यतेनाकाले, इतरं (इतरत्) उत्कालिकं प्रथमायां पौरुष्यामुटिष्टः व्यतिकृष्टेऽपिकालेसन्धायाममस्वाध्यायिकं च वर्जयित्वा पठ्यते । [भा.३०३१] पत्ताणसमुद्देसो अंगसुयक्खंधपुव्वसूरंनि ।
इच्छानिसीहमादी सेसादिनपच्छिमादीसु ।। वृ-अध्ययनमुद्देशंवा पठन्तो यदैव श्रवणंप्राप्ताभवन्ति, तदैवतस्याध्ययनस्योद्देशस्य वा समुद्देशः क्रियते, अंगं श्रुतस्कन्धो वा पूर्वसूरे उद्घाटायामपि पौरुष्यामनुज्ञायते, येषामागाढा योगास्तेषां निशीथादीनामिच्छा प्रथमायां चरमायां वापौरुष्यांतेषामनुज्ञा प्रवर्ततेइति,शेषाण्यध्ययनान्युद्देशका वा दिवसस्यपश्चिमायां पौरुष्यामादिशब्दात रात्रेः प्रथमायांचरमायां वानुज्ञायन्ते, । [भा.३०३२] दिवस्स पच्छिमाएनिसिंतुपढमाए पच्छिमाएवा ।
उद्देसज्झयणुन्ना नयरत्ति निसीहमादीणं ।। वृ- उद्देशानामध्ययनानां चानुज्ञा दिवसस्य पश्चिमायां, निशि तु प्रथमायां पश्चिमायां वा प्रवर्तते, निशि तुप्रथमायां पश्चिमायां वा प्रवर्तते, निशीथादिनामागाढयोगानां दिवसस्य प्रथमायां चरमायां वा पौरुष्यामनुज्ञातं नतुरात्रौ । अत्रैवादिशब्दस्याधिकार्थसंसूचकत्वमुपदर्शयति[भा.३०३३] आदिग्गहणादसकालिय मुत्तरज्झायणचुल्लसुयमादी ।
. एएसि भइयणुना । पुब्वण्हे आवियअवरहे ।। वृ-आदिग्रहणादादिशब्दोपादानात् यानि दशवैकालिकोत्तराध्ययनक्षुल्लककल्पश्रुतादीनि । अत्र आदिशब्दादौपपातिकादिपरिग्रहः । एतेषामनुज्ञाभजिता विकल्पिता पूर्वाह्ने वा स्यादपराह्वे वा । [भा.३०३४] नंदीभासणचुन्नो य विभासा होइ अंगसुयखंधे ।
मंगलसद्धाजननं अज्झयणाणंच वुच्छेदो ।। वृ-अङ्गे श्रुतस्कन्धेचभवति अनुज्ञायांकर्त्तव्यायांनन्दिभाषणंज्ञानपञ्चकोच्चारणं, चूर्णेच विभाषा यदिभवन्तिवासाः शिरसि प्रक्षिप्यन्ते, ।तदभावेकेसराण्यपि, कस्मादेवमनुज्ञा क्रियतेइतिचेदत आहनन्दीभाषणे वासनिक्षेपे च मंगलं भवति, ज्ञानपञ्चकस्यभावमङ्गलत्वाद्वासनिक्षिपस्य च द्रव्य
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org