________________
२००
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२-६/१४९ बहिर्वसति, गणो अंतस्तत आचार्यो बहिः । किं कारणमाचार्यो गणश्च विष्वक् वसति तत आह'विक्खेवो' इत्यादि, आचार्यस्य विद्यादिगुणयतो व्याक्षेपो माभूत्, अग्रहणमिति अयोग्यानां कर्णाभ्यटनतो विद्यादीनां संग्रहणं भूयात् । एताभ्यां कारणाभ्यां वृषभैः परिक्षिप्तोऽन्तर्बहिर्वा विष्वग आचार्यो वसति;
मू. (१५०) गणावच्छेइयस्सनंगणंसिंदोअइसेसा पन्नता, तंजहागणावच्छेइएअंतो उवस्सयस्स एम्गरायंवा दुरायंवा वसमाणेनोअइक्कमइ, गणावच्छेइएबाहिउवस्सयस्स एगरायंवा दुरायंवा क्समाणे नोअइकमइ।
वृ-गणाच्छेदकस्यगणेगणमध्येद्वावतिशयौ भवतस्तद्यथागणावच्छेदक उपाश्रयस्यान्त एकरात्रं वा वसन् नातिकामति नातीचारभाग भवति, । तथा गणावच्छेदको बहिरुपाश्रयादेकरात्रं वा वसन् नातिक्रामति । एतौद्वावप्यतिशयौसूत्रोक्तौ गणावच्छेदकस्यतस्यदृष्टव्यौयोनियमादाचार्योभविष्यति, यः पुनर्गणावच्छेदकत्वेवर्तमान आचार्यपदस्यानर्हस्तस्यैतौ द्वावप्यतिशयौन कल्पेते, [भा.२७०१] पंचेतेअतिसेसाआयरिए होतिदोन्निउगणस्स ।
भिक्खुस्स कारणमिउअतिसेसा पचंबीभणिया ।। वृ- एतेअनन्तरसूत्रोदिताः पञ्चातिशया आचार्येभवन्ति ।द्वौगणिनोगणावच्छदेकस्य, भिक्षोःपुनः कारणेपंचाप्यतिशयाभणिताः । एतदेवाह[भा.२७०२] जे सुत्ते अतिसेसा, आयरि अत्थतो वजे भणिया ।
तेकजे जयसेवी, भिक्खूविन बाउसीभवति ।। वृ- ये अतिशेषाः आचार्ये आचार्यसूत्रे साक्षादभिहिता, ये चान्ये पञ्चार्थतो भणितास्तान दशाप्यतिशयान कार्यकारणेसमागतेकचंति वाकारणंतिवाएगठमितिवचनात् ।जयसेवीतियतनया सेवमानो भिक्षुरपिन बकुशीभवति, । नवकुशत्वदोषेण गृह्यते इतिभावः । किंतत्कार्यमत आह[भा.२७०३] बाला सहमतरतंसुइवादिपप्पइड्डिवुटुंवा ।
दसविभइयतिसेसा भिक्खुस्स जहक्कमंकजे ।। वृ-बालमसहमतरन्तंप्लानंशुचिवादिनं ऋद्धिवृद्धंवा प्राप्यदशाप्यतिशेषाभिक्षोःकार्य समापतिते यथाक्रमेभाजिता विकल्पिताभवन्तीतिभावः ।तथा हिवालस्य हस्तपादादयःप्रक्षाल्यन्ते, अन्येतिशया यथासंभवं क्रियन्ते । तस्यअसहोनामासमर्थस्तस्यापियथाप्रयोगमतिशयाः क्रियन्तयथाऽतरन्ग्लानः शुचिवादीशौचप्रधानः शिष्यःऋद्धिवृद्धोराजादिप्रबजित इत्येषामपिदशाप्यतिशा यथायोगंविधेयाः
मू. (१५१) से गामंसिवा जाव रायहाणिसि वा एगवगडाए एगदुवाराए एगनिक्खमणपवेसाए नो कप्पइबहूणंअगडसुयाणंएगयओवथए । अस्थियाइण्हकेइआयारपकप्पघरे, नथियाइण्ह केइछए वापरिहारेवा; नत्थियाइण्हं केइआयारकप्पघरे से संतरा छए वा परिहारे वा । [भा,२७०४] कप्पति गणिणो वासो बहिया एगस्स अतिपसंगेन ।
मा अगडसुया वीसुंवसेज्ज अहसुत्तसंबंधो ।। वृकल्पते गणिनो गणावच्छेदिनो वासो वहिर्वहिरकस्यैकाकिनः इति श्रुत्वा मा अतिप्रसङ्गेनाकृतश्रुता अपि विष्वक् वसेयुस्ततस्तेषां विष्वक्वासप्रतिषेधार्थमिदं सूत्रमित्येष सूत्रसम्बन्धः ।अनेन सम्बन्धेनायातस्यास्यव्याख्यासेशब्दोऽथशब्दार्थः ग्रामेवा नगरेवायावत्करणात
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org