________________
उद्देशकः-४, मूल - १२६, [भा. २२३९]
११३ क्षेत्रमार्गणा कृता । अयमन्यो मार्गणाविधिरादिशब्दात् दिगवारणपरिग्रहः । गाथायां च स्त्रीत्वनिर्देशः प्राकृत्वात्तमेव मार्गणाविध्यादिकमाह[भा.२२४०] अद्धाणादिसुनहा, अनुवटिया तहा उवट्टविया ।
अगविट्ठायगविट्ठा निष्फन्नाधारणदिसासु ।। वृ-अध्वा मार्ग आदिशब्दादशिवावमौदर्यादिनिमित्तनिर्गमनपरिग्रहः तेष्वध्वादिषु नष्टाः साधवः तेच द्विधा-उपस्थापिता अनुपस्थापिताश्च एकैकेद्विधाचार्यस्यते तेन गवेषिताअगवेषिताश्च। तत्र ये निष्पन्ना उपस्थापितास्ते निष्पन्ना एव न तेषां दिगवारणं कर्तव्यमितरेषां यथाऽभवनं धारणं दिक्षु अध्वादिषु नष्टा इत्युक्तं तत्रयैः कारणैस्तेनष्टाः साधवस्तान्यभिधित्सुराह[भा.२२४१] संभममहंतसत्थेभिक्खायरिया गयावतेनछा ।
सिग्धगती परिरएणव आउर तेनादिएसुंच ।। वृ- संभ्रमो वनदवाग्निसंभ्रमादिकः तद्वशादच्छात् स्फिटिता यदि वा महति सार्थे व्रजतां कोऽपि कुत्रापीतिगच्छादपगता यदिवा भिक्षाचर्यानिमित्तंसार्थादपसृत्य वजिका यल्यादिषुगतास्ततो नष्टा । अथवा सार्थः शीध्रगतिस्ते च मन्दगतः तत्सार्थात् गच्छात् परिभ्रष्टाः परिरएणवत्ति यदि वा नद्यादिषूतरीतव्यासु सार्थ ऋजुमार्गेणोत्तीर्ण इतरे साधवः परिरएण गत्वा स्तोकपानीवे समुत्तरन्ति, चिन्तयन्ति च वयं सार्थे झटित्येव मिलिष्यामस्ते च तथा परिरएण गच्छन्तः सार्थात् स्फिटिता अथवा आतुराः प्रथमद्वितीयपरीषहाभ्यां जितास्तेतथाआतुराः सन्तोऽशुक्नुवन्तः सार्थात्परिभ्रष्टाः स्तेनाश्चोरा आदिशद्वात् परचक्रादिपरिग्रहस्तेषु स्तेनादिषु समापत्सु भयेन पलायमाना गच्छादवस्फिटिता एवमध्वादिषुसाधवो नष्टा भवन्ति । अत्र मार्गेणविधिं दिग्धारणविधिं चाह[भा.२२४२] गवेसउमावकयव्वया जेसव्वेवतेसिंतुदिसा पुरिल्ला ।
गवेसमाणो लभतेनुबद्धे अणाढिया संगहिया उजेणं ।। वृ-ये कृतव्रता उपस्थापिता इत्यर्थः । तान् प्रव्राजनाचार्यो गवेषयतुवामा वा, तथापि तेषां सैव दिक्पुरातनीया प्रव्राजनाचार्योऽशठभावेन गवेषयति, निचलभते । तथापितान् सुचिरेणापिकालेन लब्धान स एव प्रजाजनाचार्यो लभते, । अनाढिया संगहियाउ जेणमिति ये पुनरनाहतानादरपरेण गवेषितास्ते येन संगृहीतास्तस्यैव ते शिष्या इति स तेषामात्मीयां दिशं धारयति । अयमेव वृत्तबद्वोऽर्थोऽन्येनाचार्येण श्लोकेन बद्धस्तमेव श्लोकमाह[भा.२२४३] गवेसिए पुवदिसाअगविट्ठए उपच्छिमा ।
अनुबद्ध विए एवं अभिधारेतेउइणमन्ना ।। वृ- अनुपस्थापिते नष्टे शिष्ये शिष्यवर्गे वा प्रव्राजनाचार्येण गेवषिते पूर्वदिक प्रव्राजनाचार्यदिग् भवति, ।अगवेषिते पश्चिमा दिक् । येन संगृहीतास्तस्य दिग्भवतीत्यर्थः । एवमनुपस्थापितेमार्गणा भवति, यः पुनरन्यक्षेत्रे गतानाचार्यानभिधारयन् व्रजतितत्रेयमन्यामार्गणा तामेवाह[भा.२२४४] अभिधारेंतो वच्चति वत्तअवत्तोव वत्तएगागी।
___ जलभतिखेतवजं अभिधारेवतेतंसव्वं ।। वृ-अन्यक्षेत्रगतानाचार्यान् अभिधारयन्व्रजतिव्यक्तोऽव्यक्तीवा गीतार्थोऽगीतार्थोवा इत्यर्थः, । [ छ
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org