________________
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२- ४/१०४ तत्सर्व गोपतेर्गोस्वामिनो भवति, न षण्डस्वामिनः, एवमनेनैव दृष्टान्तेनास्माकमप्येतान्यपत्यान्याभवन्ति, नयुष्माकमिति।। एवमुक्ते[भा.१८७८] बेतियरे अम्हंतूजहवडवाए उअन्नआसेण ।
जंजायतिमोल्लंमिअदिनेतं आसियस्सेव ।। वृ- इतरे संयतसमानकुलका ब्रुवते-अस्माकमेतान्यपत्यान्याभवन्ति, यथा मूल्ये अदत्ते यदन्येनान्यसत्केनाश्चेन वडवायां जायतेऽपत्यं तदश्विकस्यैव अश्वस्वामिन एव, कारणिकैरेवमेव व्यवहारनिश्चयादेवमेतान्यप्यस्माकमिति।। एवमुक्ते[भा.१८७९] जस्स महिलाय जायति उब्भामइलाय तस्सतं होइ ।
संजइइतभणंती, इयरे बेंती इमंसुणसु ।। वृ- यस्य महेलाया भार्याया उद्भामिलायाः स्वैरिण्या जायते सुतः (स्वतः)परतश्च तस्य तत्सर्वमाभवति, एवमस्माकमपि इति संजइइत्ता' संयतीसमानकुलकाभणन्ति।।
इतरेब्रुवाते इदं वक्ष्यमाणं उद्भ्रामककौटुम्बिककृतंतत्श्रृणुत [भा.१८८०] तेनं कुटुंबिएणउब्भामइलेण दोण्हवीदंडो ।
दिन्नो साविय तस्सा जाया एवम्हएयाई ।। वृ-येनस्वैरण्याअपत्यानिजनितानि तेन कुटुम्बिकेन उभामिलेन राजकुलेगत्वा कथितम्-यथाह देव!तस्याः सर्वभोगभरंवहाभिसासोपिचतत्पतिर्मदीयेनभोगभरेण नियूंढवान्, तस्मात्प्रसादंकृत्वा मदीयान्यपत्यानि दापयतेति, ततएवुक्ते राजाकुपितः, तथाभोगभरसंवाददर्शनत एवमिमावपन्चायकारिणाविति द्वावपि सर्वस्योपहरणतो दण्डितवान् । तथा चाह । द्वयोरपि दण्डो दत्तो दापित इत्यर्थः, सा चापत्यापहरणतोऽनन्यगतिका सती तस्य जाता एवमस्प्राकमेतान्यपीति ।। [भा.१८८१] पुनरवियसंजइत्ता बेतिखरियाए अन्नखरएण ।
जंजायतिखरिवाहिवतिस्स होतिएवम्हएयाई ।। वृ- पुनरपि संयतीसत्का ब्रुवते, खरिकायां गर्दभ्यां अन्यखरकेण अन्यसत्केन गर्दभेन यत् जायते तत्सर्वखरिकाधियतेर्भवति, एवमस्माकप्येतानीति।। तदेवंप्रथमा दृष्टान्तपरिपाटीभाविता ।।सम्प्रति द्वितीयायां विभावयिषुः प्रथमतो गोवर्गदृष्टान्तंभावयति[भा.१८८२] गोणीणंसंगेल्लं नटुं अडवीए अन्नगोणेणं ।
. जायाइंवत्थगाई,गोणाहिवतीओ गेण्हंति ।। वृ- गवांस्त्रीगवानां संगिल्लं' समुदायोनष्टोऽटव्यां पतितस्तत्रचतस्यान्यगवेन अन्यसत्केन पुंगवेन जातानि वत्सकानि वत्सकरुपाणितानिगवेषणतः कथमपिगवां लाभेगवाधिपतयः स्त्रीगवीस्वामिनो गृह्णन्ति नपुंगवस्वामिनः । एमेतान्यप्यस्माकमिति।।
एवमुक्तेसंवतसत्काउदभ्रामिकादृष्टान्तंपूर्वोक्तमपन्यस्यन्ति तथा चाह[भा.१८८३] उब्भामिय पुव्युत्ता अहवा नीया नुजा परविदेसं ।
तस्सेव नुसाभवती एवं अम्हंतुआभवती ।। वृ- उद्भ्रामिका पुर्वमुक्ता यथा सापत्या तस्य जाता अथवा या परविदेशं नीता सा तस्यैवाभवति पश्चादपिनान्यस्य, एवमेतान्यपत्यान्येषा चास्माकमाभवतीति । । एवमुक्ते
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org