________________
पीठिका - [भा. १३८] सप्तमासास्तथा चाह सत्तउ सागरिए मासा सागारिको नाम शय्यातरस्तस्मिन्सागारिकेसामारिकापिंडे अधिकृते एकाधिकारिकाणामपिनानात्वात्संयोजनाप्रायश्चित्तंसप्तमासाः । भा.१३९ रणोआहाकम्मे उदउल्लेखलुतहा ।
अभिहडेय दसमास रायपिंडे उगमदोसाइणाचेव ।। वृ- केनापि प्रथमतो राजपिंड उपभुक्तस्ततस्तेनैव राजपिंडे उपभुक्त अनालोचिते एवाधाकर्मिकमुपभुक्तं, तदनंतरमुदका,ततोऽभ्याहृतमेवमेतान्यपिचत्वार्येकाधिकारिकाणिअधिकृत एवराजपिंडदोषेशेषदोषाणांसंभवात्एतेपांचनानात्वमितिपृथगालोचनायांसंयोजनादयतेराजपिंडे चत्वारो गुरुमासाः आधाकर्मिकपि चत्वारो गुरुमासाः उदकार्टे लघुमासः अभ्याहृतेपि लघुमास इत्यधिकृते राजपिंडे उद्गमदोषादिना उद्गमदोषेण आदिशब्दादुत्पादनादोषेणैषणादोषेम चशब्दादन्येन च यथासंभवं संयोजनायां दसमासाः प्रायश्चित्तं एवमनया दिशा तत्तद्दोषं संयोजनातः संयोजनाप्रायश्चित्तमवसातव्यं, एवंसंयोजनायामनुमतायांमाभूदपरिमाणाशंकेति कस्मिन्तीर्थे कति मासादीयंतेप्रायश्चितमितिपरिज्ञानायसंयोजनात आरोपणाप्रायश्चित्तंपृथकृतंआलोयणाविहीवियत्ति यत् यथा प्रतिसेवितं तत्तथैवालोचितव्यं नतु मायया प्रतिकुंचनीयमन्यथा मायया प्रतिकुंचने मायाप्रत्ययमधिकंमासगुरुंप्राप्नोतीत्येवंज्ञापितःसन्यथाप्रतिसंवितमालोचयते,ततआलोचनाविधिरपिसम्यग् ज्ञापितः स्यात् अपिशब्दादेवं ज्ञापितो यदा माययान्यथालोचयते तदा आरोपणायां क्रियमाणायां यत्र मासलधु आभवति तत्र मासगुरु प्रदातव्यमिति ज्ञापनार्थमारोपणातः प्रतिकुंचनाप्रायश्चित्तं भिन्नं कृतमिति एवमुक्तेन प्रकारण चतुर्णामपि प्रायश्चित्तानां नानात्वमिति उक्तं संयोजनाप्रायश्चित्तंतदुक्तौ यतः प्ररुपणापृथकत्वमितिद्वारमप्युक्तं,सांप्रतमारोपणाप्रायश्चित्तमाह - [भा.१४०] पंचादि आरोवणनेयव्वाजाव होतिछम्मासा ।
तेन पनगादियाणंछण्हवरिज्झोसणंकुज्जा !! वृ-रात्रिंदिवपंचकादारभ्यारोपणा पंचादिरात्रिंदिवपंचकादिका आदिशब्दात् दशपंचदश विंशतिः रात्रिंदिवमासिकादिपरिग्रहःज्ञातव्यःतावत् यावत्षणमासा भवंति, नाधिकंयत्एवं तेन कारणेन षण्णां मासानामुपरिपनगाइयाणंति रात्रिंदिव पंचकादीनां जकोषणामपनयनं कुर्यात्, षण्मासानामुपरि यदापद्यते प्रायश्चित्तं, तत्सर्वं त्यज्यते इति भावः उक्तंचचूर्णी - "छम्मासागपरं जं आवजइतं सव्वं छंडिज्जइ," इतिअत्रचोदक आह - [भा.१४१] किं कारणंन दिज्जइछम्मासाणपरतोउआरुवणा ।
भणइगुरुपुन इणमा, जकारणज्झोसियासेसा ।। वृ- षण्मासानां परत आरोपणाप्रायश्चित्तं न दीयते । अत्र किं कारणमाचार्यः प्रतिवचनमाह ।जं कारणं ति निमित्तकारणहेतुषु सर्वा विमक्तय इति वचनात् । अत्रहतौ प्रथमा ततोयमर्थः येन कारणेन षण्मासानां परतः शेषाणि रात्रिंदिवपंचकादीनि प्रायश्चित्तनिझोषितानि त्यक्तानि तत्कारणं पुनरिदं वक्ष्यमाणमिति गुरुर्भणतितदेव कारणंदर्शयति । [भा.१४२] आरोवणनिप्पन छउमत्थे जंजिनेहि उक्कोसं ।
तंतस्सउतित्थंमीववहरणं धन्नपिडगंच ।। वृ. छद्मस्थे छद्मस्थकालेयजिनैः स्वस्वकालापेक्षया उत्कृष्टंतपः कर्मकृतं तस्य तीर्थकरस्य तीर्थे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
___www.jainelibrary.org