Page Text
________________
२४
व्यवहार-छेदसूत्रम् -२-४/१०४ सव्वेसिं तुतेसिंतंखेत्तं होइसाहरणं ।। वृ-अथवा द्वौ वा त्रयो वा गच्छाः साप्तकल्पिनः पृथक् पृथक् कल्पोपेताः समकं प्राप्ताः ततस्तेषां सर्वेषामपितत्क्षेत्रमाभाव्यतया साधारणं भवति ।। [भा.१८१९] अपुनकप्पो व दुवेतओवा,जंकाल कुजासमणुनयंतु ।
तकालपत्तो यसमत्तकप्पो, साहारणंतं पिहुतेसिखेत्तं ।। वृ- असमाप्तकल्पा अपूर्णकल्पा पूर्वम् द्वौ त्रयोवा गच्छाः स्थिता न च परस्परमुपसम्पद् गृहीताः । पश्चात् च सूत्रार्थादिनिमित्तमुपसम्पद् गृहीतुमारब्धाः । ते च यत्कालं यस्मिन् काले समनोज्ञतां परस्परमुपसम्पदंकुर्युः कुर्वन्तितत्कालप्रास्तस्मिन्कालेप्राप्तोऽन्यः समाप्तकल्पस्तेषामपितत्क्षेत्रभवति साधारणम्, परस्परोपसम्पद्ग्रहणवेलायामेव समाप्तकल्पस्यापिप्राप्तत्वात् ।। संप्रतिपरस्परोपसम्पन्नानां साधारणावग्रहावस्थितानां सूत्रमर्थवाधिकृत्य य आभवनविशेषस्तमभिधित्सुराह[भा.१८२०] साहारणट्ठियाणं जोभासतितस्सतंहयतिखेतं ।
वारगतदिनपोरिसिमुहत्तभासेउ जोताहे ।। वृ-साधारणस्थितानां साधारणावग्रहावस्थितानांमध्ये यः सूत्रमर्थ वाभापतेतस्य तद्भवति क्षेत्रं नशेषाणाम् । अथ ते वारवारेणभाषन्तेततः आह-यो यदा वारकेणंदिनं पौरुषांमुहूर्त वाभाषते, तस्य तावन्तं कालमाभाव्यम्, न शेषकालम् । इयमत्र भावना-यो यति दिवसान् भापते, तस्य तति दिवसानाभाव्यम्, अथवा प्रतिदिवसं यो यति पौरुषीभाषते तस्य तति पौरुषीरवग्रहो, यदि वा वो यति मुहूर्तान्भापते, तस्य तावत्कालमवग्रहो नशेपकालमपीति ।। [भा.१८२१] - आवलिया मंडलिया, घोडगकंडूइयए वभासेज्जा ।
सुत्तंभासतिसामाइयादिजा अट्टसीतिंतु ।। बृ-इह सूत्रस्यार्थस्य वा भाषणे त्रयः प्रकाराः, तद्यथा-आवलिकया मण्डल्या घोटककण्डूवितेन च, तत्र या विच्छिन्ना एकान्ते भवति मण्डली सा आवलिका, या पुनः स्वस्थान एव सा मण्डली, घोटककण्डूचितंनामयद्वारंवारणपरस्परंप्रच्छनंतत्घोटकयोः परस्परंकण्डूवितमिव घोटककण्डूयितम्, ततः सूत्रमर्थवाभाषते।आवलिकयामण्डलीकयाघोटककण्डूयितेन वा । तत्रसूत्रभाषतेसामाविकादि तावत्यावत् दृष्टिवादगतानिअष्टाशीतिसूत्राणि |पूर्वेषुतुविशेषो वक्तव्य इतितदनुपादानम् ।सम्प्रति यथोक्तप्रमाणमावश्यकमधीते, आवश्यकवाचनाचार्यः पुनरावश्यकप्रतिप्रच्छकस्य समीपे दशवैकालिकमधीते दशवैकानिकवाचनार्यस्याभवति क्षेत्रम्, तथा एकस्य पार्श्वे दशवैकालिकमधीते दशवैकालिकवाचनाचार्यः पुनर्दशवैकालिकप्रतिप्रच्छकस्य पार्श्वे उत्तराध्ययनान्यधीते, उत्तराध्ययनवाचनाचार्यस्याभाव्यं क्षेत्रम् । एवं यथोत्तरं तावद्भावनीयं यावदष्टाशीतिसूत्राणि ।। [भा.१८२२] सुत्ते जुहत्तरंखलु, बलियाजा होति दिद्विवातोत्ति ।
अत्ये विहोइएवं छेअसुअत्थं नवरिमुत्तुं ।।। वृ-यथासूत्रेयथोत्तरंबलिष्ठतोक्ता,एवमर्थेऽपिभावनीया,तद्यथा-एकएकस्यपाधैआवश्यकार्थमधीते, आवश्यकार्थवाचनाचार्यः पुनरावश्यकार्थप्रतिप्रच्छकस्य समीपे दशवैकालिकार्थमधीते दशवैकालिकार्थवाचनाचार्य स्यामाभाव्यं तत् क्षेत्रम्, एवं तावद्वाच्यं यावदष्टाशीतिसूत्रार्थः । नवरं च्छेदसूत्रार्थमुक्त्वा । अर्थाचार्याणामुपरिच्छेदसूत्रार्थाचार्योवक्तव्यः । तद्यथा एकएकस्य पार्श्वदृष्टि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |