________________
४५८
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-३/९४ संसाराद्विमोचयन्ति ।। [भा.१६८१] सीसी पडिच्छओवा कुलगणसंघोनसोग्गतिंनेति ।
जेसच्चकरणजोगाते संसारा विमोएंति ।। वृ-शिष्यः प्रतीचछको वा कुलं वा गणा वा सङ्घो वान सुगर्ति नयति, किन्तु ये सत्यकरणयोगास्ते संसाराद्विमोचयन्ति ।। [भा.१६८२] सीसोपडिच्छतोवा कुलगणसंङ्घोवा एतेइहलोए ।
जेसच्चकरणजोगातेसंसारा विमोएंति ।। वृ-सुगमाःशीतगृहसमः सङ्घइत्युक्त । तत्रशीतगृहसमतां व्याख्यानयति[भा.१६८३] सीसे कुलब्विएवा गणम्चिय संघव्यिए यसमदरिसी।
ववहारसंथवेसुयसोसीयधरोवमो संघो ।। वृ-शिष्ये स्वदीक्षिते कुलव्विएति स्वकुलसम्बन्धिनि गणसम्बन्धिनो सङ्घसम्बन्धिनि च जाते समदर्शी । किमुक्तं भवति? शिष्याणां कुलगणसङ्घसम्बन्धिनांच परस्परंव्यवहारे जातेसमदर्शी तथा संस्तवेषु पूर्वसंस्तुतेषु पश्चात्संस्तुतेषु चान्यैः समंव्यवहारे जातेसमदर्शी अतः स सङ्घः शीतगृहोपमः । यथा शीतगृहमाश्रितानां स्वपरविशेषाकरणतः परितापहारी तथा व्यवहारार्थमागतानां सङ्घोऽपि स्वपरविशेषाकरणतः परितापहारीतिभावः ।सम्प्रतिसङ्घशब्दस्य व्युत्पत्तिमाह[भा.१६८४] गिहिसंघायंजहिडंसंजमसंघायगंउवगएणं ।
नाणचरणसंघायंसंघायततो हवइसंघो।। वृ- गृहिणां संसारिणां मातापित्रादीनांसङ्घातं हित्वा परित्यज्य संयमसङ्घातमुपगतः सन् नमिति वाक्यालङ्कारे । यो ज्ञान चरण सङ्घातं सङ्घातयति आत्मनि स्थितं करोति । स ज्ञानचरणे सङ्घातयन्भवतिसङ्घः । सङ्घातयतीति सङ्घ इतिव्युत्पत्ते विपरीतस्तुसङ्घोनभवति । [भा.१६८५] नाणचरणसंघायं रागद्दोसेहिंजो विसंघाए।
अबुहो गिहिसंघायंमि अप्पाणंमेलितोनसो संघो ।। वृ-योज्ञानचरणसंघातंरागद्वेषैःअनेकैर्व्यक्त्यपेक्षया बहुवचनंविसंघातयतिविघटयति ।सोऽबुधो मूर्यो गहिसङ्घाते आत्मानं संघातयति मेलयति स परमार्थतो न सङ्घः, । ज्ञानचरणसङ्घातनलक्षणप्रवृत्तिनिमित्ताभावात् ।तस्यापायरुपंफलमाह[भा.१६८६] नाणचरणसंघायंरागद्दोसेहिंजो विसंघाए।
सो भमिहिसंसारंचउरंगतं अणवदणं ।। वृ-यो ज्ञानचरणसङ्घातं रागद्वेषैर्विसंघातयति विघटयति संसारे चतुषु अङ्गेषु नारकतिर्यनरामरगातिरुपेष्वन्तः पर्यन्तो यस्य स चतुरङ्गांतः तंअणवदगंकालतोऽपरिमाणंभविष्यति, तस्य च संसारंपरिभ्रमतो वितथव्यवहारकारित्वोन्मार्गदेशनयातीर्थकराशातनयाच बोधिरपिभवान्तरे दुर्लभा । तथा चाह[भा.१६८७] दुक्खेनलहइबोहिं, बोद्धोवियन लभत्ते चरितंतु ।
उम्मग्गदेसणाएतित्थकरासायणयाएय।। वृ- वितथं हि व्यहारं कुर्वता तेनोन्मार्गोदेशितः तीर्थकरश्चाशातितस्तत उन्मार्गदेशनया तीर्थकराशातनयाच संसारंपरिभ्रमन्दुःखेन लभतेबोधि,बुद्धोऽपिचनलभतेचारित्रं, ।
कस्मात्र लभते इत्याह[भा.१६८८] उम्मगदेसणाए संतस्सयच्छायणाए मग्गस्स ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org