________________
४२२
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-३/७३ वृ-अत्र प्रतिरुपयोगो यथा पीठिकायां प्राक् प्रतिरुप विनयाधिकारेऽभिहितस्तथा प्रतिपत्तव्यः । झुंजण इत्यस्य व्याख्यानं यध्रुवमकालहीनं प्रतिरुपयोगात् करोति व्यापारयतीतिभावः । [भा.१४७९] पूर्य जहानुरुवंगुरुमादीणं करेह कमसोउ ।
ल्हादी जननमफरसं अणवलया होइकुडिलत्तं ।। वृ-अत्रल्हादिजननमितिमनः प्रल्हत्ति (ल्हाद) जनकं । [भा.१४८०] अचवलथिरस्स भावो अप्पंदणया यहोइअकुयत्तं ।
उल्लावलालससीभरसहितोकालेननाणादी ।। वृ-अवस्पन्दनता भण्डोचितहस्तपादादिचेष्टाविकलता। . [भा.१४८१] सम्मं अहियभावोसमाहितोसमीवम्मि ।
नाणादीणंतुट्टितो गुणनिहिजोआगरोगुणाणं ।। वृ-गाथापञ्चकमपिगतार्थं । उपसंहारमाह[भा.१४८२] आयारकुसलो एसा संजमकुसलं अतो वोच्छामि ।
पुढवादिसंजमंमी सत्तरसे जो भवे कसलो ।। वृ-एषोऽनन्तरमुक्तःआचारकुशलः अतऊर्ध्वंसंजमकुशलंवक्ष्यामि ।प्रतिज्ञातमेव निर्वाहयति । पृथिव्यादिसंयमे[भा.१४८३] पुढवि दगअगणिमारुय वणस्स वितिचउपणिंदिअजीवो ।
पेहुप्पेह पमजणपरिठवणमणोवईकाए ।। इत्येवंरुपेसप्तदशेसप्तदशप्रकारे योभवति कुशलः संयमंप्रकारान्तरेण संयमकुशलमाह[भा.१४८४] अहवा गहणे निसिरण एसणा सज्जा निसेज उवही य ।
आहारेवि यसतिमंपसत्थजोगेय जुंजणया ।। [भा.१४८५] इंदियकसायनिगह पिहियासवजोगज्भ्काणापल्लीणो ।
संजयकुसलगुणनिहि तिविहकरणभावस विसुद्धो ।। वृ-अथवेतिसंयमस्यैवप्रकारान्तरोपदर्शनग्रहणेआदाने निसिरणेएषणायांगवेषणादिभेदभिन्नायां शय्यानिषद्योपध्याहारविषयानां च निषद्यायां सम्यगुपयुक्तसंयमकुशलः । किमुक्तं भवति? य उपकरणभारमाददानो निक्षिपिन्वा प्रतिलेख्य प्रमाय॑ च गृह्णाति निक्षिपति वा एतेन प्रेक्षासंयमः प्रमार्जनासंयमश्चोक्तः, एतद्ग्रहणात्तज्ज्तीयाः शेषा अप्युपेक्षादिसंयमा गृहीता द्रष्टव्याः । तथायः शय्यामुपधिमाहारं च उद्गमोत्पादनैषणाशुद्धं गृह्णाति । संयोजनादिदोषरहितं च भुङ्क्ते स्थानाद्यपि कुर्वाणः प्रत्युपेक्ष्य प्रमाद्यं च करोतिस संयमकुशलः, अत्रनिषद्याग्रहणेन स्थानादि गृहीतं, तथा य एतेषु सर्वेष्वपि संयमेषु योजना व्यापारणं, किमुक्तं भवत्य प्रशस्तानां मनोवाक्काययोगानामपवर्जनं, प्रशस्तानां मनोवाक्काययोगानामभियोजनं संवमकुशलः । तथा इन्द्रियाणि श्रोत्रादीनि कषायाश्च क्रोधादीन् यो निगृह्णाति । तथा श्रोत्रादीनि न स्वविषये व्यापारयति श्रौत्रादिविषयप्राप्तेषु शुभाशुभेषु शद्वादिष्वर्थेषु रागद्वेषौ न विधत्ते । क्रोधादीनप्युदयितुः प्रवृत्तान् निरुणद्धि । उदयप्राप्तांश्च विफलीकरोति ।तथाश्रवाणिप्राणातिपातादिलक्षणानि पिदधाति, योगंचमनोवाक्कायलक्षणमप्रशस्तं ध्यानं चातरौद्रं तत्परिहारेण प्रशस्तधर्म शुक्लं च आलीन आश्रितो निगृहितबलवीर्यतया तत्र प्रवृत्त
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org