________________
४०६
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-३/६६ तथा तथापरिवर्धते इतिभावः । तद्व्यतिरिक्तो व्यापारायुक्तस्तस्यगच्छेपरिहानिर्भवतिनचनिर्जरति। सम्प्रतिभावपरिच्छदमाह[भा.१४०७] सणनाणचरिते तवे व विणएयहोइभावंमि ।
संजोगेचउभंगो विईएनायंवइरभूतं ।। वृ- दर्शनं क्षायोपशमिकादिभेदभिन्नं सम्यक्त्वं, ज्ञानं मतिज्ञानादि, चारित्रं सामायिकादि, तपोऽनशनादिएवभावभावतः परिच्छदः । अन्ययोश्चद्रव्यभावपरिच्छदयोः संयोगेचतुर्भङ्गी । यद्यथाद्रव्यतोऽपरिच्छन्नोभावतः परिच्छन्न इत्येवं रूपे द्वितीयेभङ्गे ज्ञातमुदाहरणंच वज्रभूतिस्तदेवाह[भा.१४०८] भरुयच्छे नहवाहणादेवी पउमावती चवरभूती ।
उरोहकत्थगणेय कोउयनिवपुच्छदेविगमो ।। [भा.१४०९] कस्थत्तिनिवाएसोसयमासण एसचेवचेडिकहा ।
परिणाममदानं विरूवपडिचाररहिए य ।। वृ-भरुकच्छ नयर नहवाहणो नाम राया । तस्स पउमावती देवी । तत्थ नयरे वइरभूती आयरिओ महाकई अपरिवारो रूवेणयमंदरूवो । अतीव किसोतस्स कव्वं अंतेडेरे गिजंति । सायपउमावती देवी तेन कव्वेण हयहियया कया चिंतेइ जस्सेयं कव्वं कहमहंतं पेच्छिज्जा । ततो रायं अनुन्नवित्ता दासी संपरिखुडामहरिहपणागारंऔचित्येन ढौकनीयंघेत्तुंवइरभूतिस्सवसहिंगतातंवारढ़ियंपासित्ता वइरभूती सयमेव मिसियं घेत्तुं निगतो । पउमावईए कहियं कहं वइरभूती आयरितो । वइरभूतिणा आयरिएण भणितं बाहिंगतो दासीए सन्नियं एस चेव वइरभूती ताहे विरागं गया चिंतेइ य दिट्ठासि कसेरुमती पीयंते पाणियं यं वरंतुहनाम न दंसणयं । अत्र कसेरु नाम नदी तस्याः प्रसिद्धिरतीव नवरं न प्रसिद्धयनुरूपं तस्याः पानीयमिति क्षेपः । ताहे तं पणागारदिणं ठवियं एतं आयरियस्स दिज्जासित्ति गया । सम्प्रत्यक्षरघटना-भरकच्छेनभोवाहनोनामराजा । तस्यपद्मावती देवी । तत्रवज्रभूतिराचार्यः अवरोधे अन्तः पुरेतत्काव्यगानं कौतुकेननृपंपृष्ट्रादेव्यास्तद्वसतीगमस्तदनन्तरंपृच्छा ।कुत्रवभूतिराचार्यः । तस्य प्रत्युत्तरंबहिर्निर्गतः स चाचार्यः सपरिवाराभावात्स्वयमासनं गृहीत्वा मध्यावहिरागतः । बजया दास्याः कथाकथनमेष एव वज्रभतिस्ततो विपरिणामो विपरिणामाच साक्षाददानं विरूपे परिवाररहिते चतस्मिन्त्राचार्ये एतेनैतदावेदितंयः परिवारवानपिरूपेण विरूपः । सोऽपिद्रव्यपरिच्छदेन अपरिच्छन्नः । ततो यद्यपि तस्य परिवारोऽस्ति तथापि योऽधस्तात् द्रव्यपरिच्छदो वर्णितस्तस्य मूलमाकृतिस्तदभावे तस्याभावात्तथा चाह[भा.१४१०] मूलंखलुदव्वपलिच्छयस्ससुंदरिमोरसबलंच ।
आकितिमतो हि नियमा सेसा वि हवंतिलद्धीतो ।। वृ-समस्तस्यापि प्रागुक्तस्य द्रव्यपरिच्छदस्य मूलं खलु सोदर्यमौरसं च बलं हृदयबलिष्टता सर्वव्यापारेषु दाक्ष्यमिति भावः । कुत इति चेदत आह-हि यस्मादाकृयिमतः सतो नियमाच्छेषा अपि लब्ध्यो वस्त्रादिविषया भवन्ति, न त्वाकृतिविरहितस्य प्रत्यक्षत एव दर्शनात् तत आकृतिरहितोऽपि द्रव्यपरिच्छदरहित इति न तस्यापिगणधारणानुज्ञा ।सम्प्रति वक्ष्यमाणग्रन्थसम्बन्धनार्थमाह[भा.१४११] जो सोउपुव्वभणितो अपभूसो उ अविसेसिओतहियं ।
सोचेव विसेसिज्जइइहइंसुत्ते य अत्थेय ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org