________________
उद्देशक : ३, मूलं:६६, [भा. १४०१]
४०५ भिक्खादिवियारदुवे, पच्चयहेउंच दोहेउं ।। वृ- एकः पार्थे समीपे संज्ञापुरीपोत्सर्गे आलप्तमालपनं कस्याप्याचार्यः कारयेदित्यादिकार्यार्थं तिष्ठति । द्वौ च भिक्षायामादिशद्वादौषधानयनादौ विचारे बहिभूमौ गच्छतः यदि वा सूत्रार्थः संवादप्रत्ययहेतोझै भावेतां,सम्प्रतिप्रागुक्तायामेव चतुर्भयां विशेषं वक्तुकाम आह[भा.१४०२] दव्वेभावेपलिच्छददव्वेतिविहो उहोइचित्तादी ।
लोइय लोउत्तरितोदुविहो वावारजुत्तियरो ।। वृ-परिच्छदो द्विविधो द्विप्रकारो-द्रव्ये भावे च । तत्र द्रव्ये द्रव्यपरिच्छदस्त्रिविधो भवति चित्तादि सचितो अचित्तो मिश्रश्च । एष त्रिविधोऽपि द्रव्यपरिच्छदोभूयो द्विधा-लौकिको लोकोत्तरिकश्च । तत्र लौकिकः सचितः त्रिविधो द्विपदचतुष्पदापदभेदात् ।अचित्तेहिरण्यादि मिश्रसचित्ताचित्तसमवायेन, लोकोत्तरिकःसचित्तोद्रव्यपरिच्छदः शिष्यादिः ।अचित्त उपधिमिश्रःसचित्ताचित्तसमवायतः, तत्र लौकिके लोकोत्तरिके च द्रव्यपरिच्छेदे द्विधा, यथा-व्यापारयुक्त इतरो व्यापारायुक्तः तत्र लौकिके व्यापारयुक्तेच निदर्शनमाह[भा.१४०३] दोभाउया विरिक्का, एक्को पुन तत्थं उज्जतो कम्मे ।
उचितभत्तिप्पदानं अकालहीनं च परिवड्डी ।। वृ-द्वौ भ्रातरौ । तौ परस्परं विरक्तौ धनं विरिच्य पृथक्पृथक् जातावित्यर्थः । तत्र तयोर्द्वयोर्मध्ये पुनरेकः कृषिकुर्वन्कर्मणि उद्युक्तः । विमुक्तंभवति?स्वयंकर्मकरोतिभूतिकांश्चकारयति, भृतिकानां वा कालपरिहीनं उचितां परिपूर्णा भृति मूल्यं ददाति । अकालपरिहीनं च परिपूर्ण भक्तं । एवं च तस्य व्याप्रियमाणस्य कृषः परिवृद्धिरजायत साधुवादश्च ।। [भा.१४०४] कयमकयनजाणइनय उज्जमएसयनवावारो ।
भत्तिभत्तकालहीने दुग्गहियकिसीए परिहानी ।। वृ-द्वितीयो व्यापारायुक्तो भृतिकैः किं कर्मकृतं किं वा न कृतमिति नैव जानाति स्वयमपरिभावनादन्यतश्चाप्रच्छनातून चस्वयंकर्मकरणायोद्यच्छतिनवामध्ये स्थित्वाभूतकान व्यापारयति भृतिभक्तेच भृतिभृतकानां कालहीने ददाति । किमुक्तंभवति? भृतिमपरिपूर्णां ददाति कालहीनांच एवंभक्तमपि,ततएवंदुर्गृहीतायाः कृषेस्तस्यपरिहानिरभूदसाधुवादश्चसम्प्रतिलोकोत्तरिकंद्रव्यपरिच्छदे व्यापारयुक्तमाह[भा.१४०५] जोजाए लद्धीए उववेओतत्थतंनिजोइंति ।
उवकरणसुए अत्थे, वादेकहणेगिलाणेय ।। वृ- यो यया लब्ध्या उपपेतो युक्तो वर्तते, तत्र तं नियोजयन्ति सूरयस्तद्यथा उपकरणे इति उपकरणोत्पादने सुते इति सूत्रपाठलब्ध्युपेतं सूत्रपाठे अर्थग्रहण सलब्धिसमन्वितं परयादिमथने धर्मकथनलब्धिपरिकलितं धर्मकथने, स्लानप्रतिचरणं पटीयसंग्लानप्रतिजागरणे । . [भा.१४०६] जह जहवावारयते जहा यवावारियानहीयंति।
तहतहगणपरिवड्डी निज्जरवड्डीविएमेव ।। वृ- यथा यथा तत्तल्लब्ध्युपेतान् तत्कर्मणि व्यापारयन्ति यथा यथा च व्यापार न हीयन्ते देशकाल स्वभावौचित्येन व्यापारणात्तथातथागणस्य गच्छस्यपरिवृद्धिर्भवति, ।निर्जरावृद्धिरप्येवमेव निर्जरापि
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org