________________
३७२
व्यवहार -छेदसूत्रम्-१-२/५०.. सह भुजानस्य षड्गुरुवः समनोज्ञया संयत्वा सहभुञानस्य च्छेदः । अमनोज्ञया संयत्वा सह मूलं, पुनःप्रकारान्तरमाह-- [भा.१२६८] अहव पुरसंथुए तर पुरिसित्थीसोय सोयवादीसु ।
समणुनेवरसंजइ अड्डोकंतीएमूलंतु ।। वृ-अस्या व्याख्या कल्पनाध्ययन चूर्णितः कर्तव्या सम्प्रति यदुक्तं प्राक् जं चणं सेवते दुविहंति तद्व्याख्यार्थमाह[भा.१२६९] थीविग्गह किलिया मेहुणकम्मंचचेयणमचेयं ।
मूलोत्तरकोडिदुगंपरित्तणंतंच एमादी । वृ-स्त्रीविग्रहोनामस्त्रीशरीरं । क्लीबोनपुंसकंएतद्धिकंयत्सेवते । अहवामेहुणत्तिमैथुन कम्मति हस्तकर्मा । अथवा सवित्तमचित्तं वा यत् प्रतिसेवते । यदि वा मूलगुणविषयं यदि वा उद्गमकोटिविशुद्धिकोटि अथवा परित्तमित्तिप्रत्येकशरीरमनंतत्तिअनन्तकायमेवमादिद्विविधंद्रष्टव्यमादिशब्दात तिर्यगयोनिकंमानुषिकं वा मैथुनमित्यादिद्विकपरिग्रहः । [भा.१२७०] एएसिंतुपयाणंजं सेवइ पावईतमालवणं ।
अन्नंच जमावज्जे पावंतितंतथ्यतहियं तु ।। वृ-एतेषामनन्तरोदितानांस्त्रीविग्रहक्लीबादीनांपदानांमध्येवत्सेवतेतमारोपणंतन्निष्पन्नंप्रायश्चित्तं प्राप्नोति ।अन्यच्च पदापद्यतेसंयमविराधनाप्रत्ययं प्रायश्चित्तं तदपितत्र प्राप्नोति ।। [भा.१२७१] तत्तोयपडिनिवर्त सुहुमं परिनिव्ववंतिआयरिया ।
भरियं महातलागं तलफलदिटुंतोचरणम्मि ।। वृ-ततस्तस्मात् अवधावनात्प्रतिनिवृत्तात्सूक्ष्मंयथातेजानन्तिसूरयोऽस्माकमुपरितथैव सस्नेहा वर्तन्ते इत्येकमभि कोमलेनोपायेनाचार्याः परिनिर्वापयन्ति सुखापयन्ति येन ते सर्वमालोचयन्ति । ते चालोचनानन्तरमेवं वदेयुः । यथाचारित्रमस्माकंसर्वंगलितमस्मभ्यंव्रतानि दस्थ । एवमुक्तेसूरिभिश्चरणे चरणविपयेभरितमहातडागमतिभरणदेव कस्मिंश्चित्प्रदेशे बालीभेदात् गलदुदकं तत्क्षणादेव पतितेन फलेन । तत्प्रदेशापूरणान्निरुद्धोदकं दृष्टान्तः करणीयः । इह सुहुमं परिनिव्ववन्तीत्युक्तं तच्च सूक्ष्म परिनिर्वापणंद्विविधं । तद्यथा-लौकिकलोकोत्तरिकंच । तत्रलौकिकंयथागैहिणिकचौरस्याभयकुमारण कृतम् । तच्चैवम्-सयगिहं नगरं, तत्थ रोहिणितो चौरो बाहिं दुगट्टितोसोसयलं नगरं मुसति । न कोई घेत्तुंसक्कति । अन्नया वद्धमाणसामी समोसढो । रोहिणितो भयवतो धम्मं कहेंतस्स नातिदूरणं बोलेइ सोचलमाणो मा तित्थगरवयणं सोउं चोरियं न कहामित्ति कणे वेइ एइ तस्सेवं बोलमाणस्स कएटकः पाद लग्योतंजाव एगेणां हत्थेणं उद्धरइताव तित्थगरो इमंगाहत्थं पणवेइ[भा.१२७२] अमिलायमल्लदामा अनिमिसनयनाथ नीरजसरीरा ।
चउरंगुलेण भूमिनच्छिवंति सुरा जिनो कहइ ।। वृ-सुरादेवाश्चतुर्निकायभाविनोऽपिअम्लानमाल्यदामानस्तथान विद्यतेनिमिषो येषांतेअनिमिषा अनिमेपे नयने येषां तेअनिमिपनयनाः । तथा नीरजानिर्मलं शरीरंयेषां तेनीरजाः शरीराः । चतुरङ्गुलेन चतुर्भिङ्गुलेभूमिं न स्पृशन्ति इति जिनः सर्वज्ञः कथयति । अनेन सर्वतीर्थकृतामविसंवादिवचनतामावेदयति । एवं सोउंकण्टगं उद्धरिता पुने कगेटवेडगतो अन्नया सो रोहिणितो ग़यगिहमतिगतो रत्तिं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org