Page Text
________________
३७०
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१. २/५९ नवहिं अहिंसत्तहिच्छहिं पंचहिं चैव चरमपयं ।। वृ-युवराजामात्यपुरोहितकुमारकुलपुत्रेपुयथाक्रमंप्रथमदिवसेमासगुरुचतुर्लघुकचतुर्गुरुक पट्लघु षट्गुरुकादिकृत्यायथाक्रमंनवभिरष्टभिः सप्तभिः पड्भिः पञ्चभिश्चदिवसैश्वरमंपाराञ्चितंवक्तव्यम्, । तद्यथा-प्रथमे दिवसे युवराजं दृष्ट्रा निवर्तमानस्य मासगुरु, द्वितीये दिवसे चतुर्मासलघु, तृतीये दिवसे चतुर्मासगुरु, चतुर्थेदिवसे षण्मासलधु, पञ्चमे दिवस षण्मासगुरुः, पष्टे च्छेदः, सप्तमे मूलमष्टमेऽनवस्थाप्यं, नवमेपाराञ्चितम् ।तथा अमात्यं दृष्ट्राप्रथमे दिवसे निवर्तमानस्य चतुर्मासलधु, द्वितीये दिवसे चतुर्मासगुरु, तृतीये षण्मासलघु, चतुर्थे षण्मासगुरु, पञ्चमे च्छेदः, षष्ठे मूलं सप्तमेऽनवस्थाप्यं अष्टमे पाराञ्चितमिति, तथापुरोहितं दृष्ट्राप्रथमे दिवसे निवर्तमानस्य चतुर्मासगुरु, द्वितीयेषण्मासलधु, तृतीयेषण्मासगुरु, चतुर्थेच्छेदः, पञ्चमेमूलं, पष्ठेऽनवस्थाप्यं सप्तमेपाराञ्चितम् । तथा कुमारं दृष्ट्वा प्रथम दिवसे निवर्तमानस्य षण्मासलघु, द्वितीये दिवसे षण्मास गुरु, तृतीवेच्छेदः, चतुर्थे मूलं, पञ्चमेऽनवस्थाप्यं, षष्टे पाराञ्चितम् । तथा कुलपुत्रकं प्रथम दिवसे दृष्टा निवर्तमानस्य षण्मासगुरु, द्वितीयेच्छेदः, तृतीये मूलं, चतुर्थेऽनवस्थाप्यं, पञ्चमे पाराञ्चितमिति; उपसंहारमाह--- [भा.१२५९] इतिदव्यखेत्तकालेभणिया सोहीउ भावइणमणा ।
दंडियभूणगे संकेतभोइया विवणेभुंजणेदोसु ।। वृ- इति एवमुक्तेन प्रकारेण प्रत्येकं संयोगतश्च द्रव्ये क्षेत्रे काले च भणिता शोधिरिदानी भावत इत्यमन्या द्रव्यक्षेत्रकालव्यतिरिक्ताभण्यतेइतिवाक्यशेषः ।प्रतिज्ञातमेव कुर्वन्द्वारसंग्रहमाह-दण्डिके राजाभूणके देशीपदमेतत्बालके पुत्रादावित्यर्थः ।मृतेइति वाक्यशेषः । तथा सङ्क्रान्तेपरपुरुषंगते विपन्ने मृते कलत्रे इति गम्यते । तथा दोसुत्ति तृतीयार्थे सप्तमी । यथा । तिसु तेसु अलंकिया पुहवी इत्यत्रततोऽयमर्थः । द्वाभ्यांपुरुषाभ्यां स्त्रीभ्यां वावक्ष्यमाणस्वरूपाभ्यांभोजनेभावतःशोधिर्भवति । तत्र यथोद्देशं निर्देश इति प्रथमतो दंडितादिद्वारत्रयमाह[भा.१२६०] दंडिय सोउ नियत्तं पुत्तादिमए व चडलहू होति।
संकंतमयाएवाभोएते चउगुरूहाति ।। वृ-यत्रससंप्रस्थितस्तत्र तानि मनुष्याणिकस्मिंश्चिदपराधेराजा दण्डितानि यदि वा तेषां पुत्रादिकं किमपिमृतंअथवा द्वयमपीदंजातंततोदंडितवान्यदिवापुत्रादीन्मृतानथवा उभयमपिश्रुत्वानिवर्तते । ततो निवृत्ते निवृत्तस्य प्रायश्चित्तं चत्वारो लघुकालधुमासका भवन्ति, ।तथा भोजिकानामभार्या | सा अन्यपुरुषसङ्क्रान्ता, अथवा मृताश्रुता; ततोऽन्यपुरुषसङ्क्रान्तायांमृतायांवाभोजिकायांनिवर्तमानस्य चत्वारो गुरुका गुरुमासाभवन्ति,सम्प्रतिभोजणेदोसत्ति व्याख्यानयति । [भा.१२६१] अह पुन भुंजेजाही, दोहिं उवगेहिं सत्थसमयं तु ।
इत्थीहिं पुरिसेहि, व तहिंय आरोवणा इणमा ।। वृ-अथ पुनस्तत्र गतः सन् द्वाभ्यां वर्गाभ्यामेतदेव वक्तव्यमाचष्टे-स्त्रीभ्यां पुरुषाभ्यां वा समकं सार्धंतुशब्दो वक्ष्यमाणसमस्तविशेषसूचकः ।भुञ्जीततत्र इयमनन्तरमुच्यमानाआरोपणा प्रायश्चित्तं तामेवाह[भा.१२६२] लहुगाय दोसुदोसु व गुरुगाच्छम्मास लहुगुरुच्छेदो ।
निक्खिवणंसि य मूलं जंचत्रं सेवएदुविहं ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |