________________
२९८
व्यवहार- छेदसूत्रम्-१-१/३५ कोटिसङ्ख्या हिरण्यं मणिमुक्ताशिलाप्रवालरत्नानि च मणयश्चंद्रकान्ताद्याः मुक्तामुक्तफलानि विद्रुमाणि रत्नानि कर्केतनादीनि तेईदृशा भवन्तिधनवन्तः ।।
उक्तं धनवतांस्वरूपमिदानी नैयतिकस्वरूपमाह[भा.९५१] सणसत्तरसादीणं धन्नाणंकुंभकोडिकोडीणं ।
जैसिता भावणठा एरिसिया होति नियइइया ।। वृ-सणः सप्तदशी येपांतानि सणसप्तदशानि तानि चामूनि तद्यथा-शालिः १ ववः २ कोद्रवाः ३ ग्रीहि ४ रालकः ५ तिलाः ६ मुद्राः ७ भाषाः ८ चवलाः ९ चणकाः १० । तुवरी ११ मसुरकः १२ कुलत्थाः १३ गोधूमाः १४ निष्पावाः १५अतसी १६ सणश्च १७ उक्तं च
सालि जव कोद्दव वीहिरालगतिलमुगमास चवलचणा ।
तुवरि मसूर कुलत्थागोहुमनिष्पाव अवसि सणा ।। सणसप्तदशानिआदिर्येषांतानिसणसप्तदशानि, तेषां धान्यानांकुम्भकोटीकोट्योयेषां भोजनार्थं विश्राणनार्थं गृहेषुसन्तितेएतादृशाभवन्ति यतिकाः, नियतिर्व्यवस्थातत्र नियुक्तास्तथावाचरन्तीति [न] नियतिकाः । उक्तं नियतिकस्वरूपम् ।। अधुना रूपयक्षस्वरूपमाह[भा.९५२] भंभीय मासुरुक्खे माढरकोडिणदंडनीतिसु ।
अल्लंचपक्खगाही एरिसया रूवजक्खातो ।। वृ-भम्भ्यायामासु शुद?]वृक्षेमाढरे नीतिशास्त्रकौण्डिन्यप्रणीतासुचदण्डनीतिषु ये कुशला इति गम्यते । तथा न कस्यापि लञ्चामुत्कोचं गृह्णन्ति । नाप्यात्मीयोऽयमिति कृत्वा पक्षं गृह्णन्ति ते एतादृशोऽलंचापक्षग्राहिणो रूपयक्षारूपेणमूर्त्या यक्षाइवरूपयक्षाः मूर्तिमन्तोधर्मैकनिष्ठादेवा इत्यर्थः। उक्तो वणिग्दृष्टान्तः । । साम्प्रतमुपनयनमाह[भा. ९५३] तत्थन कप्पइ वासो गुणागरा जत्थ नत्थिं पंच इमे ।
आयरिय उवज्झाएपवित्तथैरेय गीयत्थे ।। वृ-वणिज इंव राजाद्यभावेसाधोरपितत्रगच्छे वासोन कल्पते ! यत्रइमे वक्ष्यमाणागुणानामाकराः स्थानानि गुणाकराः पञ्च न सन्ति के ते इत्याह-आचार्य उपाध्यायः प्रवृत्तिः स्थविरो गीतार्थश्च । तत्र कीदृशः आचार्यस्तत्स्वरूपमाह[भा.९५४] सुतत्थ तदुभएहिं उपरत्तानाणदंसणचरिते।
. गणतत्ति विप्पमुक्का एरिसया होति आयरिया ।। वृ-येसूत्रार्थतदुभरुपेता इतिगम्यते । तथासततंज्ञानदर्शनचारित्रेसमाहारोद्वन्द्वःज्ञानदर्शनचारित्रेषु उपयुक्ताः कृतोपयोगास्तथा गणस्य गच्छस्य या तप्तिः सारा तया विप्रमुक्ता गणावच्छेदप्रभृतीनां तत्तप्तेः समर्पितत्वात्, उपलक्षणमेतत्, शुभलक्षणोपेताश्चय एतादृशाभवन्त्याचार्याः । तेचार्थमेव केवलं भापन्ते नतु सूत्रमपिवाचयन्तितथा चोक्तम्
सुत्तत्थविऊलक्खणजुत्तो गच्छस्समेटि[ढि]भूतोय ।
गणतत्ति विप्पमुक्को अत्थंभासेइ आयरिओ ।। अथ किं कारणमाचार्याः स्वयं सूत्रन वाचयन्ति । तत आह[भा.९५५] एगगया यज्झाणे वुही तित्थयर अनुगईगरुया ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org