Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3

SR No.: 003372
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1046
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara
File Size: 21 MB

Page 297

२९६
व्यवहार • छेदसूत्रम्-१-१/३५ [भा.९३४] पडिदेसिय रायाणो सोउमिणंपरिभवनहसिहिति ।
थीनिजितो पमत्तोवाविरजंपिपेलेज्ना ।। वृ-प्रातिवेशिकानाम सीमान्तरवर्तिनः प्रत्यर्थिनीराजानइदं श्रुत्वा परिभवेन परिभवोत्पादनबुद्धया हसिष्यन्ति । न केवलं हसिष्यन्ति किन्तु स्त्रीनिर्जितः प्रमत्त एष इति ज्ञात्वा राज्यमपि प्रेरविष्यन्ति गृह्णीयुरित्यर्थः ।। [भा.९३५] धित्तेसिंगामनगरान जेसिंइत्थी पनायगा ।
तेया विधिकया पुरिसा जे इत्थीण वसंगया ।। वृ-धिग् निन्दायां, तेषां ग्रामनगराणां येषां स्त्री प्रणायिका प्रकर्षेण स्वतन्त्रतया नायिका । अत्र धिग्योगेद्वितीया प्राप्तावपिषष्ठीप्राकृतत्वात् । तथातेऽपिपुरुषाधिक्कृताधिक्कारप्राप्तवन्तोयेस्त्रीणां वशमायत्ततांगताः । तथा. [भा.९३६] 'इत्थीतो बलवंजत्थ गामेसुनगरसुवा ।
सोगामनगरंवापि, खिप्पमेव विनास्सई ।।' वृ- यत्र ग्रामेषुनगरेषु वा स्त्रियो बलवत्सः स ग्रामो नगरं वा क्षिप्रमेव विनश्यति | बहुवचनेनोपक्रम्योपसंहारोजातौ बहुवचनमेकवचनंचभवतीतिज्ञापनार्थः । एवमुक्ते राजापुरोधावाएवं मनसि सम्प्रघारयेत् यथा नास्माकंग्रामेषु नगरेषुवा स्त्रियो बलवत्य' इति ।तत आह[भा.९३७] इत्थीतो बलवंतत्थगामेसुय नगरसुय,
अनस्साजत्थहेसंति, अपव्वंमिय मुंडणं ।। वृ-तत्र तेषु ग्रामेषु नगरेषु वा स्त्रियो वलवत्यो यत्र अनश्वा हेपंति, अपर्वणिच शिरोमुंडनं, एतेन राज्ञो हय हेषितं प्रकटीकृतंपुरोधसश्चशिरोमुंडन, अथ कथमेतदमात्येन ज्ञातमित्यतआह - [भा.९३८] सूयगतहानुसूयग पडिसूयग सव्वसूयगाचेव ।
पुरिसा कयवित्तीया वसतिसामंतरज्जेसु ।। वृ- तस्यामात्यस्य पुरुषाः कृतवृत्तयः कृताजीविका श्चतसृषु दिक्षु चारज्ञानार्थं सामन्तराज्येषु प्रातिवेशकराज्यपुवसन्ति । तद्यथा-सूचका अनुसूचकाः प्रतिसूचकाः प्रतिसूचकाः सर्वसूचकाश्च । तत्र सूचकाः सामन्तराज्येषु गत्वा अन्तःपुरपालकैः सह मैत्री कृत्वा यत्तत्र रहस्यं तत्सर्वं जानन्ति । अनुसूचका नगाभ्यन्तरे चारमुफ्लभन्ते, प्रति सूचकानगरद्वारसमीपे अल्पव्यापारा अवतिष्ठंति, सर्वसूचकाःस्वनगरंपुनरागच्छन्तिपुनर्यान्तितत्रयेसूचकास्तैः श्रुतंदृष्टंवासर्वमनुसूचकेभ्यः कथयन्ति अनुसूचकाः सूचककथितस्वयमुपलब्धंचप्रतिसूचकेभ्यः प्रतिसूचकाःअनुसूचककथितस्वयमुपलब्ध च सर्वसूचकेभ्यः । सर्वसूचका अमात्याय कथयन्ति । यथा तस्यामात्यस्य चतुर्विधाः पुरुषाः सामन्तराज्येषु वसन्ति तथा महेला अपि । तथा चाह[भा.९३९] सूयग तहानुसूयगपडिसूयगसव्वसूयगा चेव ।
महिलाकयवित्तीया वसतिसामंतरज्जसु ।। वृ- अस्य व्याख्या प्राग्वत् । यथा च पुरुषाः स्त्रियश्च सामन्तराज्येषु समस्तेषु वसन्ति तथा सामन्तनगरेष्वपि राजधानीरुपेषु । तथा चाह[भा.९४०] सूयग तहानुसूयग पडिसूयग सव्वसूयगाचेव ।