________________
उद्देशक : १, मूलं:३२, [भा. ९१४]
२९१ इममपि पश्यामः अचारित्रपरिणामोपेतत्वेनाचारित्रादुपस्थापनायोग्यं पश्याम इत्यर्थः ।।।
मू. (३३) भिक्खू य अन्नयरं अकिञ्चट्ठाणं संवित्ता इर्छज्जा आलोएत्तए जत्थेव अप्पणी आयरियउवज्झाए पासेजा, तस्संतिवं आलोएजा पडिक्कमेचा निन्देजा गरहेजा विउद्देज्जा विसाहला अकरयाणअब्भुटेजा अहारिहंतवोकम्मं पायच्छितं पडिवजेजा।
मू.(३४)नांचेवअप्पणोआवरियउवज्झाएपासेजा, जत्थेवसंभोइयंसाहम्मियंपासेज्जा बहुस्सुवं बब्भागमं तस्संतियं आलोएजा जाव पडिवजेजा । नां चेव संभोइयं साहम्मियं, जत्थेव अन्नसंभोइयं साहम्मियं पासेजा बहुस्सुयं बब्भागम, तस्संतियं आलोएजा जाव पडिवखेजा नो चेव अन्नसंभोइयं, जत्थेवसारूवियंपासेजाबहुस्सुयंबब्भागमंतस्संतिआनाएजा जानपडिवजंजा नोचवणंसारूवियं, जत्येव सम्मंभावियाइंचेइआइंपासेजा, तेसंतिए आलोएजाजाव पडिवांजा ।
मू. (३५) नोचवसम्म-भावियाई, चेइआइंबहियागामस्सवा नगरस्सवा निगमस्सवा राबहानीए वाखेडरसवाकब्बडस्सवामडंबस्सवापट्टणस्सवादोणमुहस्सवाआसमस्सवासंवाहस्सवासंनिवेसस्स वापाईणाभिमुहेवाउदीणाभिमुहेवाकरयल-परिगहियंसि सिरसावत्तं पत्थए अयलिंकट्टएवं वएजा:'एवइया मे अवराहा, एवइ खुत्ता अहं अवरद्धो,' अरहंताणं सिद्धाणं अंतिए आलोएजा जाव पडिवजेजासि-तिबेमि।
वृ.जे भिक्खूय अन्नयरं अकिच्चट्ठाणंसेवित्ता इत्यादि । अथास्य सूत्रस्य कःसम्बन्ध उच्यते[भा.९१५] अइयारेखलुनियमेण विगडणा एस सुत्तसंबंधो।
किंचिन तेना चिन्नं दोन्नवि लिंगाजढा जेन ।। वृ-इह अनन्तरसूत्रेऽतीचारउक्तः ।कोऽसावतीचारइतिचेदतआह-किंचेत्यादिकिंवानतेनाचीर्ण येन द्वेपि द्रव्य भावरूपे लिङ्गे परित्यक्ते सर्वत एव तस्यातीचार इति भावः । अतीचारे च सति खलु नियमेनविकटना आलोचना भवति तदा दातव्या । तत आलोचनाप्रतिपादनार्थमेव सूत्रारंभ इति सूत्रसम्बन्धः प्रकारान्तरेणसूत्रसम्बन्धमाह[भा.९१६] अहवा हेट्टाणंतरसुत्तेआलोयणाभवे नियमा।
इहमविजंनिमित्तं उल्लट्टो तस्सकायव्यो ।। वृ- अथवेति प्रकारान्तरे अधस्तनान्तरसूत्रे द्रव्यभावलिङ्गपरित्यागः कृतस्तन्निमित्ता नियमाद् भवत्यालोचना अन्यथा शैक्षिकोपस्थापनाया अयोगादिति प्रतिपादितं । इहापि यन्निमित्तमकृत्यं प्रतिसेवितं तस्यापवर्तः प्रत्यावर्त्तः कर्तव्यः । स चा लोचनामन्तरेण नेत्यालोचना प्रतिपाद्यते इत्यनेन सम्बन्धेनायातस्यास्य व्याख्या । भिक्षुरन्यतरत अकृत्यस्थानंसेवित्वाफ्रतिसेव्य इच्छेत् आलोचयितुं। स चा लोचयितुमिच्छुर्यत्रैवात्मन आचार्योपाध्यायान् पश्येत्तत्रैव गत्वा तेषामन्तिके समीपे आलोचयेदतीचारजातं वचसा प्रकटी कुयात् प्रतिक्रामेत् मिथ्यादुष्कृतं तद्विषये दद्याद्यावत्कारणात् "निन्दिज्जा गरिहिज्जा विउद्देजा विसोहिञ्जा अकरणयाए अब्भुटेजा । अहारिहं तवो कम्मं पायच्छित्तं पडिवजेजा' ।इतिपरिग्रहः । तत्रनिद्यादात्मसाक्षिकं ।जुगुप्सेत्गर्हेत्गुरुसाक्षिकम् ।इहनिन्दनगर्हणमपि तात्विकंतदा भवति यदा तत्करणतः प्रतिनिवर्तते । ततआह-विउद्देजा इति तस्मादकृत्य प्रतिसेवनातू व्यावर्तेत निवृत्तेत, व्यावृतावपि कृतात्पापात्तदा मुच्यते, यथात्मनो विशोधिर्भवति,ततआहआत्मानं विशोधयेत्, पापमलस्फेटनतोनिर्मलीकुर्यात् ।साच विशुद्धिपुनः करणतायामुपसंपद्यते ।ततस्तामेवा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org