________________
उद्देशक : १, मूलं :३०, [भा. ८६५]
२७९ परिग्रहेण, तथापट्टति य एव चोलपट्टकः । स एव रात्रौ संस्तारकस्योत्तरपट्टः कियतां कि पृथगुत्तरपट्टपरिग्रहेण । तथा पडलाइं चोलत्ति पटलानि किमिति पृथक् ध्रियंते चोलपट्ट एव भिक्षार्थं हिएडमानेन द्विगुणस्त्रिगुणो वा कृत्वा पटलकस्थाने निवेश्यताम् । उन्नादसियत्ति रजोहरणस्य दशा किमित्युर्णामय्यः क्रियन्ते क्षौमिकाः क्रियन्तां तहपूर्णामयीभ्यो मूदुतरा भवन्ति । तथा ‘पडिलेहणा पोत्तोत्तिप्रतिलेखनावेलायामेकंपोतंप्रस्तार्यतस्योपरिसमस्तवस्तुप्रेक्षणांकृत्वा तदनन्तरमुपाश्रयादहिः प्रत्युपेक्षणीयमेवं महती जीवदया कृता इति ।। [भा.८६६] दन्तच्छन्नमलितं हरियठियमजणाय नितस्स ।
अनुवादि अननुवादी परूवणाचरणमाईंसुं ।। वृ. हस्तगताः पादगतानखाः प्रवृद्धादन्तैश्छेतव्या । ननखरदनने, नखस्टनंहिध्रियमाणमधिकरणं भवति तथा अलिप्तमिति पात्रमलिप्तं कर्तव्यम्, न पात्रं लेपनीयमिति भावः । पात्रलेपनेन बहुसंयमदोपसम्भवात् । ‘हरिय ठिय'त्ति हरितप्रतिष्ठितं भक्तपानादिग्राह्यं तद्ग्रहणे हि तेषां हरितकायजीवानां भारापहारः कृतो भवति । ‘पमञ्जणा य नितस्से'त्ति यदि च्छन्ने जीवदयानिमित्तं प्रमार्जना क्रियतेततो बहिरप्यच्छन्ने क्रियतां जीवदयापरिपालनरूपस्य निमित्तस्याभयत्रापिसंभवात् । अक्षरघटनात्ववेम्-‘निंतस्स निर्गच्छतः प्रमार्जनाभवतुयथा वसतेरन्तरिति । एवं यथाच्छन्देन चरणेषु चप्ररूपणानुपातिनी अनुसारिणी अननुपातिनीच क्रियते ।अथ किंस्वरूपानुपातिनीत्यनुपातिन्यनुनपातिन्योः स्वरूपमाह -- [भा.८६७} अनुवाइती नजइजुत्तीपडियं खुभासएएसो ।
जंपुन सुत्तावेयं तं होतिअननुवातित्ति ।। वृ-यभाषमाणः सयथाच्छन्दोज्ञायतेयथाखलुनिश्चितंयुक्तिसङ्गमेषभाषतेतदनुपातिप्ररूपणं यथायैव मुखपोतिका सैव प्रतिलेखनिकास्त्वित्यादियत्तुपुनर्भाष्यमाणंसूत्रापेतंसूत्रपरिभ्रष्टं प्रतिभासते तद्भवत्यननुपाति । यथा चोलपट्टः पटलानि क्रियतां षट्पदिकापतनसम्भवतो युक्त्यसङ्गततया प्रतिभासमानत्वात्तत्रचरणेप्ररूपणमनुपात्यननुपातिचोक्तमिदंचान्यत् दृष्टव्यम् ।। तदेवाह[भा.८६८] सागारियादिपलियंकनिसेजा सेवणाय गिहिमत्तो ।
निगंथ चिठणाईपडिसेहो मासकप्पस्स ।। वृ- सागारिकः शय्यातस्ताद्विषये ब्रूते तथा शय्यातरपिण्डे गृह्यमाणेनास्ति दोपः प्रत्युतगुणो वसतिदानतोभक्तपानादिदानतश्चप्रभूततरनिर्जरासम्भवात् । आदिशब्दात्स्थापनाकुलेष्वपि प्रविशतो नास्तिदोषः । पलियकत्तिपर्यादिषुपरिभुज्यमानेषुनकोऽपिदोषः केवलंभूमावुपविशमानेलाघवादयो बहुतरदोषाः । निसेज्जासेवण'त्ति गृहिनिषद्यायामासेव्यमानायां गृहेषु निषद्याग्रहणे इत्यर्थः । को नाम दोषोऽपित्यतिप्रभूतो गुणस्तेहिजन्तवोधर्मकथाश्रवणतः सम्बोधमाप्नुवन्ति गिहिमित्ते'तिगृहिमात्रके भोजनं कस्मान क्रियते । एवं प्रवचनोपघातः परिहृतो भवति । तथा 'निग्गंथिचिठणादित्ति निर्ग्रन्थीनामुपाश्रये अवस्थानादौ को दोषः संक्लिष्टमनो निरोधेन ह्यसंक्लिष्टं मनः सम्प्रधारणीयमिति भागवत उपदेशः तच्चासंक्लिष्टमनःसम्प्रधारणं यत्रतत्र वा स्थितेन क्रियतामिति न कश्चिद्दोषोऽन्यथा हिंअन्यत्रापिस्थितोयद्यशुभंमनः सम्प्रधास्यतितत्रकिनलिप्यतेइति । तथामासकल्पस्यप्रतिषेधस्तेन क्रियते । यथा यदिमासकल्पात्परता दोषो न विद्यते ततस्तत्रैव तिष्ठन्ति तिष्ठन्तुमा विहारक्रम कार्युरिति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org