Page Text
________________
२०६
व्यवहार - छेदसूत्रम् - ११/१८
इत्यादि । चतुर्ष्वपि भङ्गेषु भिक्षुकी व्याध उपलक्षणमेतत् गौश्च दृष्टान्तो भावनीयः । यथाच भिक्षुक्यादिषु त्रिष्वपि दृष्टान्तेषु स्वयं भिक्षुक्यादौ प्रतिकुञ्चति स्वामिना स्वार्थभ्रंशिना सहसा अनादरखरंटना वा कृता तथा आलोचकेऽपि चतुर्थभङ्गे स्वयं प्रतिकुञ्चत्याचार्येण सहसा कृतोऽनादरः खरण्टना वा योजनीयेति एतदेव विभावयिपुरिदमाह
[ भा. ५८४ ]
अपलिउंचिय उपलिउंचियंमि चउरो हवंति भंगाओ ! वाहेय गोणी भिक्खुणि, चउसु विभंगेसु दिट्टंतो ।।
वृ- अप्रतिकुञ्चितं च प्रतिकुञ्चितं च अप्रतिकुञ्चितप्रतिकुञ्चितं तस्मिन् । किमुक्तं भवति ? अप्रतिकुञ्चितप्रतिकुञ्चिताभ्यां चत्वारी भङ्गा भवन्ति । चतुर्ष्वपि भंगेषु प्रत्येकं व्याधी गोणी गौः भिक्षुकीदृष्टान्तः । [भा. ५८५ ]
पढमतइएस पूया खिसा इयंरसुवि सियपवखोर । एमेव उवनतो खलु चउसु वि भंगेसु विवडते ।।
वृ- पिशितं मांसं पयः क्षीरं, खोरकं वृत्ताकारो भाजनविशेषः । एतेषां समाहारो द्वन्द्वः, तस्मिन् विषये यथाक्रमं ये व्याधगीभिक्षुकीदृष्टान्तास्तंपां यथा प्रथमे तृतीयं च भने पूजा स्वाम्यादिना कृता । इतरयोस्तु द्वयोर्द्वितीय चरमयोर्भङ्गयोः खिसा खरण्टना एवमेव अनेनैव प्रकारेण चतुर्ष्वपि भङ्गेषु विकटयत्यालोचयति खलूपनयः कर्तव्यः । तत्रादौ व्याधदृष्टान्तमधिकृत्योपनययोजनामाहइस्सरि सरिसो उ गुरु वाहो साहू पडिसेवणा मंसं ।
[ भा. ५८६ ]
तूमणया पलिउंचण सक्कारो वीलणा होइ ||
वृ- ईश्वरसदृश ईश्वरस्थानीयो गुरुर्व्याधो व्याधस्थानीयः साधुः प्रतिसेवनास्थानीयमांसं तूमणयेति देशीपदमेतत् स्थागनमित्यर्थः । स्वगनस्थानीया प्रतिकुञ्चना, सत्कारः सत्कारस्थानीया ब्रीडना स्थगनविषये लज्जापादनं भवतीति । सम्प्रति अपलिउंचिय आलोएमाणस्स सव्वमेयं सकयं साहनियजे इएयाए पठवणए पठविए निव्विसमाणे पडिसेवित्ति सेवकसिणं तत्थेव आरोहियव्वे सिया इति
व्याख्यानयन्नाह
[ भा. ५८७ ]
आलोयणत्तिय पुनो जा एसा अकुंचिया उभयतो वि ! सव्वेव होइ सोही तत्थय मेरा इमा होति ।।
वृ- आलोएमाणस्सेति किमुक्तं भवति ? आलोचयतः । सा पुनरेषा आलोचनाया उभयतः संकल्पकाले आलोचनाकाले च अप्रतिकुञ्चिता न विद्यते प्रतिकुञ्चितं प्रतिकुञ्चनं यत्र सा तथा प्रतिकुञ्चनरहिता इत्यर्थः । सैव भवति शुद्धिस्तात्विकी शुद्धिरुभयत्रापि प्रतिकुञ्चनाया अभावात् । इयमत्र भावना यो नाम संकल्पकालेऽप्यप्रतिकुञ्चितमालोचनाकालेऽप्यप्रतिकुञ्चितमालोचयति, यदि वा उभयत इति प्रतिसेवनानुलोमतः प्रायश्चित्तानुलोमतश्चाप्रतिकुञ्चितमालोचयति । एष एव तत्त्ववृत्त्या शुद्धो मायालेशस्याप्यभावात् । सा चालोचना आचार्यशिष्यभावं भवति । तत्राचार्य शिष्याणामियं मर्यादा सामाचारी, तामेवाह
[ भा. ५८८ ]
आयरिए कह सोही सीहानुग वसभ कोट्टुगानूगे । अहवा वि सहावेणं निमंसु मासिया तिनि ।।
बृ- आचार्ये आलोचनार्हाचार्यसमीपे यदा आलोचक आलोचनां प्रयुक्ते तदा कथं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |