Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3

SR No.: 003372
Original Sutra Author: N/A
Author: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 1046
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara
File Size: 21 MB

Page 193

१९२
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-१/१८ वृ- प्रथमतः परिहारतपो योग्यता परिज्ञानाय को भदन्त त्वमसीति पृच्छा कर्तव्या । तदनन्तरं परिहारतपो योग्यस्य पर्यायो वाच्यः । ततः सूत्रार्थी तदनन्तरमभिग्रहस्ततस्तपः कर्म तत्र यदि तपसा कर्कशो भवति । किमुक्तं भवति? कर्कशे तपसि सदा कृताभ्यासतया न कर्कशेन तपसा परिभूयते । ततः परिहारतपस्तस्मै दीयते । इतरस्मिंस्त्वकर्कशे शुद्धं तपः । अत्रार्थे द्वौमण्डपावेरण्डशिलानिष्पन्नौ दृष्टान्तौ । एष द्वारगाथासंक्षेपार्थः ।व्यासार्थं तुप्रतिद्वारं विवक्षुः प्रथमतः पृच्छाद्वारं विवृणोति ।। |भा.५३९] सगणंमिनस्थिपुच्छा, अन्नगणाआगतंतुजंजाणे ।
अन्नायं पुन पुच्छे परिहारतवस्स जोगट्ठा ।। व-स्वगणे स्वगणसम्बन्धिनि पृच्छा उक्तस्वरूपा वक्ष्यमाणा वा नास्ति । स्वगणवास्तव्यतया परिचितत्वात् ।अन्यगणादपितु पिशद्वार्थः ।सचभिन्नक्रमत्वादत्रसम्बद्धयते ।आगतंयंजानाति गीतादिरूपमाकारङ्गितदिभिस्तस्मिन्नपिनास्तिपृच्छा ।अज्ञातंपुनः परगणादागतंपरिहारतपसोयोग्यार्थं योग्योऽयं नवेति परिज्ञानार्थं पृच्छेत्कथमित्याह-- [भा.५४०] गीयमगीतोगीतोअंहति किंवत्थुकासवसि जोग्गो ।
अविगीएत्ति वभणिए थिरमथिरतवेयकयजोग्गो ।। वृ- स प्रायश्चित्तस्थानप्राप्त आलोचयितुमुपस्थितः पृच्छयते किं त्वं गीतो गीतार्थः । मकारो लाक्षणिकः । अगीतोगीतार्थः । तत्रयदिब्रूते अहंगीतोगीतार्थःततः पुनरपिपृच्छयते-त्वंकिंवस्त्विति । आचार्य उपाध्यायो वृषभादिभिर्वा? तत्रान्यतरस्मिन्कथितेभूयः पृच्छयते-कासवसिजोगित्ति, कस्य वातपसस्त्वमसियोग्यः । किमुक्तं भवति? किंतपः कर्तुमुत्सहसे,कस्य वातपसः समर्थइतिपृच्छनीय इति । अथस ब्रूते-अहमविगीतो न विशिष्टो गीतोऽगीतार्थ इत्यर्थः । ततोऽविगीतइति भणितेन पुनः पृच्छति । थिरमथिरत्ति, किं त्वं स्थिरोऽस्थिरो वा ? तत्र स्थिरो नाम धृतिसंहननाभ्यां बलवान् । तद्विपरीतोऽस्थिरः । तत्र यदिबूयादहमस्थिरः ततः पुनरपि पृच्छा कार्या । तवे य कयजोगोत्ति, तपसि कृतयोगो नाम कर्कशतपोभिरनेकधा भावितात्मा इतरस्तु नेति । तत्र यदि तपसि कृतयोगस्ततस्तस्मै परिहारतपो दीयतेइति, इतरस्मैशुद्धं तपः, गतं पृच्छाद्वारमधुना पर्यायद्वारमाह-- [भा.५४१) गिहिसामन्यतहा परियातोदुविह होइनायव्वो ।
इगुतीसा वीसायाजहन्न उक्कोस देसूना।। वृ- पर्यायो भवति द्विधा ज्ञातव्यस्तद्यथा-गृहे गृहविषयः जन्मत आरभ्येत्यर्थः । तथा श्रामण्ये श्रामण्यविषयः श्रमणभावप्रतिपत्तेरारभ्येति भावः । इयमत्र भावना-द्विविधः पर्यायस्तद्यथाजन्मपर्यायो दीक्षापर्यायश्च । इगुतीसा वीसा य जहन्नति यथासंख्येन योजना जन्मपर्यायो जघन्यत एकोनत्रिंशद्वर्षाणि विज्ञेयो दीक्षापर्यायो विंशतिवर्षाणि, उत्कर्षत उभयत्रापिदेशोना पूर्वकोटी । उक्तं च- परियातोदुविहो-जन्मपरियातो दिक्खपरियातो |जन्मपरियातोजहन्नेणंइगुणतीसंवासा । उक्कोसेणं देसूणापुव्वकोडी दिक्खापरियातोजहन्नेणंवीसंवासोउक्कोसेणंदेसूणापुवकोडीति । गतंपर्यायद्वारम् सम्प्रतिसूत्रार्थमाह द्वारम्[भा.५४२] नवमस्स तईयवस्थूजहन्नउकोस ऊणगा दसओ ।
सुत्तत्थाणिअभिगहदव्वादिततोरयणमादी ।। व-जघन्यतः सूत्रमर्थश्च यावत् नवमस्य पूर्वस्य तृतीयमाचारनामकं वस्तु उत्कर्षतो यावदूनानि