________________
१८६
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१. १/१४ त्रैमासिके चातुर्मासिके पाञ्चमासिके च प्रत्येकं दश दशेति सर्वसंख्यया उद्घातितैककसंयोगे अनुद्घातितद्विकसंयोगेभङ्गाः पञ्चाशत् । ___ एवं तृतीयसूत्रानुसारतोभड्गास्तावद्वाच्या यावत्सर्वसंख्ययाभङ्गानां नवशतान्येकपष्टयाधिकानि भवन्ति, एतावन्तएवचभङ्गका अष्टमेऽपि । बहुशः सातिरेक संयोगसूत्रेभवन्तिषडशीतंशतं सूत्राणां प्राक्तनमिति स संख्यया पङ्चभषष्टसप्तमाष्टमसूत्रेषु सूत्राणामेकविंशतिशतान्यष्टोत्तराणि भवन्ति । एतानिचमूलगुणापराधाभिधानेन चउत्तरगुणापराधाभिधानेनच प्रत्येकं वक्तव्यानीत्येष राशिर्वाभ्यां गुण्यतेजातानिद्वाचत्वारिंशत्शतानिषोडशोत्तराणि । एतानिचदर्पतः कल्पतीवाप्ययतनयाभवन्तीति द्वाभ्यां गुण्यन्तेजातानि अष्टौसहस्राणिचत्वारिशतानिद्वात्रिंशदधिकानि । एतावत्येवचादिमेषु चतुर्षु अपि सूत्रेषु सूत्राणि भवन्ति इत्यष्टास्वपि सूत्रेषु सर्वसंख्यया सूत्राणां षोडशसहस्राण्यष्टौ शतानि चतुःषष्टयधिकानि भवन्ति । नवमंसूत्रसकलस्य सातिरेकस्य च संयोगात्मकं ।
तत्रसकलसंयोगामासिकद्वैमासिकादिसंयोगाः सातिरेकसंयोगालघुगुरुपञ्चकदशकादिसंयोगाः । तत्र प्रथमतो लघुगुरुरहितः पञ्चकादिसूत्राणि केवलान्युपदर्श्यन्ते- 'जे भिक्खू पनगातिरेगं मासियं परिहाणठाणंपडिसेवित्ताआलोएजा' इत्यादि ।जेभिक्खूदशगातिरेगं मासियं परिहारट्ठाणं पडिसेवित्ता इत्यादि । एवं पञ्चदशकेन विंशत्यापञ्चविंशत्याचसातिरेकसूत्राशिमासिकविषयाणिच वक्तव्यानि । एवमेव प्रत्येकं द्वैमासिकत्रैमासिकचातुर्मासिकपांचमासिकविषयाएयपि पञ्च पञ्च सातिरेकसूत्राणि वक्तव्यानि । सर्वसंख्यया पञ्चविंशतिसूत्राणि; एवं लघुपञ्चकादिविषयाएयपि पञ्चविंशति सूत्राणि वाध्यानि, ! एवमेव पञ्चविंशतिसूत्राणि गुरुपञ्चकादिविषयाण्यपि सर्वमीलने पञ्चसप्ततिसूत्राणि ! एतानि गुरुलघुविशेषरहितमासिकादिविषयाणि । तदनन्तरमेतावत्येव लघुमासिकादिविषयाएयपि वक्तव्यानि । ततः पुनरप्येतावन्ति गुरुमासिकादिविषयाणि सर्वसंख्यया एककसंयोगे सूत्राणां द्वेशते पञ्चविंशति अधिके । तदनन्तरंजे भिक्खूपनगातिरगं मासियंवा पनगातिरेगंदोमासियं वापरिहारहाणं पडिसेवित्ता आलोएजा इत्यादि; । तथा जे भिक्खू पनगातिरंगमासियं वा दसगात्तिरेग मासियं वा परिहारट्टाणं पडिसेवित्ता आलोएजा इत्यादि । एवं मासिकं पञ्चकं चामुंचता द्वैमासिके पञ्चक दशक पञ्चदशकविंशतिपञ्चविंशतिभिः सह पञ्चसूत्राणिवक्तव्यानि ।एवं त्रैमासिकेचातुसिकेपाञ्चमासिके च प्रत्येकं पञ्च पञ्चेतिमासिके पञ्चकेन विंशतिसूत्राणि लब्धानि । एवं दशकेन पञ्चदशकेन विंशत्या पञ्चविंशत्या च विंशतिविंशतिसूत्राणि लभ्यन्ते इति । पञ्चविंशतयः शतं; तदनन्तरं तु द्वैमासिके पञ्चकमुञ्चता त्रैमासिके पञ्चकदशकपञ्चदशकविंशतिभिन्नमासैः सह पञ्च सूत्राणि । एवं चातुर्मासिके पञ्च पञ्चमासिके दशचेतपिञ्चदशसूत्राणि वक्तव्यानि । एवं दशकं पञ्चदशकं विंशति पंचविंशति वाऽमुञ्चता पञ्चदश पञ्चदश सूत्राणि लभ्यन्ते । इति सर्वमीलने पञ्चसप्ततिः सूत्राणि, तथा त्रैमासिके पञ्चकममुञ्चता चातुर्मासिके पञ्चकादिभिः सह पञ्च सूत्राणि पञ्च पाश्चमासिकपञ्चकादिभिः सहेतिदश सूत्राणि । एवं दशकादीन्यप्यमुञ्चता प्रत्येकंप्रत्येकंदश दश लभ्यन्ते इति पञ्चाशत्सूत्राणि ।
तदनन्तरं चातुर्मासिके पञ्चकममुञ्चता यानि षड्मासिकपञ्चकादिभिः सह पञ्च सूत्राणि वाच्यानि एवं दशकादीन्यप्यमुञ्चता प्रत्येकं पञ्च पञ्चेति पञ्चविंशति सूत्राणि सर्वसंख्यया अर्धतृतीयानिशतानि सूत्राणां भवन्ति । एतावन्ति लघुपञ्चकादिभिरप्येताव्रत्येव गुरु पञ्चकादिभिरपीति सर्व संख्यया पञ्चाशदधिकानि सप्तशतानि सूत्राणामेतानि च मासिकद्वैमासिकादीनां गुरुलघुविशेषाभावे लब्धानि
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
For
www.jainelibrary.org