________________
उद्देशक : १, मूलं : १४, [भा. ४७८]
१६७ षष्ठवेलायामपिछेदः, सर्वत्रत्रीणित्रीणिदिनानिछेदः सप्तमवेलायांमूलमष्टमवेलायांमूलं, नवमवेलायामपि मूलं, दशम वेलाया मनवस्थाप्य मेकादश वेलाया मनवस्थाप्यं, द्वादश वेलायामप्य नवस्थाप्यं त्रयोदशवेलायां पारञ्चितमिति । एवमनुद्घातितेऽपिअसंचये त्रयोदशपदानिप्रस्थापनायांवक्तव्यानि। 'पढम तिप्रथममसंचयं पदं पदम् ।। द्वितीयं संचयपदं तववज्जियं तिमासचतुर्मासलक्षणाभ्यामादमिभ्यां वर्जितमेकादशपदंभवति । एतदेव व्याख्यानयति[भा.४७९] बिइयं संचइयं खलुतं आइपएहिं दोहि रहियंतु !
छम्मासतवादीयं एक्कारसपएहिंचरमेहिं ।। वृ- द्वितीयं खलु संचयितमुच्यते । तत् द्वाभ्यामादिदाभ्यां रहितं पण्मासतपआदिक पण्मासतपःप्रभृतिकं चरमैरकादशपदैर्द्रव्यम् । तत्रापीयं भावना-संचयितप्रायश्चित्तस्थानमापन्नस्य प्रथममुद्धातंषाण्मासिकं तपो दीयते । द्वितीयवेलायांच्छेदः, तृतीयवेलायांच्छेदः, चतुर्थवेलायामपि च्छेदः, पञ्चमवेलायां मूलं, षष्ठवेलायां मूलं, सप्तमवेलायामपि मूलं, अष्टमवेलायामनवस्थाप्यं, नवमवेलायामनवस्थाप्यं, दशमवेलायामनवस्थाप्यं, एकादशवेलायांपाराञ्चितमिति । एतदेवाह - [भा.४८०) छम्मास तवोच्छेदा इयाण तिगतिगतहेक्क चरमंच |
संवट्टियावराहे, एक्कारस पयाउसंचइए ।। वृ. संचयिते कथंभूते? इत्याह-संवर्तितापराधे संवर्तिताः-पिण्डीभूता अपराधा यत्र तत् संवर्तितापराधं । तथाहि-बहुषुमासेषु प्रतिसेवितेषुस्थापनारोपणाप्रकारेमतेभ्योमासेभ्यो दिनानि दश दश पञ्च पञ्चेत्यादिरूपतया गृहीत्वा पाण्मासिकंतपः । ततः छेदादीनां त्रिकं त्रिकं । किमुक्तं भवति? तदनन्तरं वेलात्रयमपि यावत् च्छेदत्रिकं, ततो मूलत्रिकं तदनन्तरमनवस्थाप्य त्रिकं । तथा एकमेक वेलं वाचरमंपाराञ्चितमिति । एवं अनुयातितेऽपिसंचविते एकादशपदानिवाच्यानि । सम्प्रतियेऽत्र प्रायश्चित्तस्याहः पुरुषास्तान् प्रतिपादयतिभा.४८१] पच्छित्तस्स उअरिहा इमे उपुरिसा चउव्विहाहोति ।
उभयतर आयतरगापरतरगा अनतरगाय ।। वृ-प्रायश्चित्तस्यात् योग्या इमे चतुर्विधाश्चत्वारः पुरुषा भवन्ति । तद्यथा-उभयतरा आत्मतरकाः परतरका अन्यतरकाश्च । तत्र ये उत्कर्पतः षण्मासानपि यावत्तपः कुर्वतोऽग्लानाः सन्तः आचार्यादीनामपि वैयावृत्यं कुर्वन्ति, तत् लब्ध्युपेतत्वात्, ते उभयमात्मानं परं चाचार्यादिक तारयन्तीत्युभवतराः । पृषोदरादित्वात् ह्रस्वः ये पुनस्तपोबलिष्ठा वैयावृत्यलब्धिहीनास्ते तप एव यथोक्तरूपं कुर्वन्ति, न वैयावृत्यमाचार्यादीनामित्यात्मानं केवलं तारयन्तीत्यात्मतराः । स्वार्थिकप्रत्ययविधानात् आत्मतरकाः । ये पुनस्तपः कर्तुमसमर्था वैयावृत्यं चाचार्यादीनां कुर्वन्ति, ते परंतारयन्तीति परतरकाः । येषांतपसि वैयावृत्येचसामर्थ्यमस्तिकेवलमुभयंयुगपत्कर्तुंन शक्नुवन्ति, किन्त्वन्यतरत्ते एकस्मिन् काले आत्मपरयोरन्थमन्यतरं तारयन्तीति अन्यतरकाः ।। [भा.४८२) आयतर परतरे विय, आयतरे अभिमुहेय निक्खित्ते ।
एक्वेक्कमसंचइए, संचइ उग्घायमनुग्घाया ।। वृ- आत्मतरश्च स परतरश्च आत्मतरपरतर उभयतर इत्यर्थः । यश्चात्मतर एतौ द्वावपि प्रायश्चित्तवहनाभिमुखौभवतः । ततस्तस्मिन् प्रत्येकंप्रायश्चित्तमभिमुखमुच्यते । यस्तु परतरोऽन्यतरको
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org