Page Text
________________
१५८
व्यवहार - छेदसूत्रम्-१-१/१४ [भा.४४८] अगारी दिटुंता एगमनंगे यते य अवगहा ।
भंडी चउक्कभंगो सामी पत्तेय ते मि ।। वृ-आलोचनायामगारी दृष्टांतः, तेषु चापगधेषु विपयेषु अगारी दृष्टांतस्तं अपराथा एकऽनके च दुर्बले भंडी दृष्टांतः; तत्र च भंड्या चतुष्कभंगः भंगचतुष्टयमिति भावः आचार्ये स्वामित्वमाप्तस्तेनदृष्टान्तता; तत्रालोचनाविकल्पाइमे - [भा.४४९] निसज्जे वियऽणाए एगमणगाय होइचउभंगो ।
वीसरिउस्सणपए बिइयतिचरिमे सिया दावि ।। - इह स्त्रीत्वं पुंस्त्वं प्राकृतत्वात् निषद्याविकटनायां च भवति, चतुर्भंगी चतुणां भंगानां समाहारश्चतुर्भगीगाथायांस्त्रीत्वेपिपुंस्त्वंप्राकृतत्वातकथं चतुभंगीत्यत आह - एकानेका चएका निषद्या अनंका च तथा एका विकटना अनेका वा इयमत्र भावना, एका निपद्या एका आलोचना इहालाचनां ददानेनगुरोर्निषद्या कर्त्तव्या, यावतश्च वारान्आलोचनां ददाति, तावतो वारान निपद्यांकरोति, तत्र यदा विधिना अशेषानप्यतीचारानविघ्नेनैकवेलायामालोचयति, तदा एकस्यामेव निपद्यायां सर्वातीचागलोचनात्प्रथमोयथोक्तभंगः । ।वीसरिउस्सणपएविइयतिणिद्वितीयोभंगोविस्मृतौ, तृतीया भंग उसणपदेप्रभूतपदेपु किमुक्तंभवति, द्वितीयोभंग एका निपद्याअनेकालोचनाएप विस्मृतातिचारस्य, यदिवामायाविन आलोच्यवंदितगुरौपुनःस्मरणतोमायाविनः पश्चात्सम्यगालोचनापरिणामपरिणतस्य गुरौ तथानिविष्ट एव वंदनकं दत्वा आलोचयती वंदितव्यः तृतीयो अनका निपद्या एका आलोचना एप प्रभूतेन कालेन प्रतिसेविते बहकस्य एकदिने नालोचनामपारयताऽन्यस्मिन्नन्यनस्मिन् दिने निषद्यां कृत्वालोचयतोभावनीयः, यदिवानिषदनं निपद्यागुरी बहुवेलंकायिकाभूमिगतप्रत्यागतेऽनेका निपद्या एकालोचनेति, चरिम सिया दोवि चरमभंगे अनका निषद्या अनंका आलोचना इत्येवंरूप अशटभावोपतस्य स्यातां द्वे अपि कारणे विस्मृतत्वं, यदिवा अपराधबाहुल्यं इदमुक्तं भवति, प्रभूतेन कालेन प्रभूतमासेवितमतो बहुविस्मृतमित्यन्यस्मिन् अन्यस्मिन् दिने स्मृत्वा आलोचयतो, यदिवा अपराधबाहुल्यतएकदिनेनालोचयितुमप्रपारयतोऽपरस्मिन्नपरस्मिन्नहन्यालोचवतोयथोक्तस्वरूपचतुथोभंगः,तत्रएकानिषद्या एकालोचनेतिप्रथमेभंगेएकमेवगुरुतरं प्रायश्चित्तंदीवते,शेपाणां सर्वेषामपि प्रायश्चित्तानामाच्छादकं,तथाचोक्तंतंचगंओहाडणंदिउइइति,अस्यायमर्थः तदेकं गुरुतरनायश्चित्तं शेषाणां प्रायश्चित्तानामवघाटनमाच्छादकं दीयते, इति अत्र दृष्टांतः क्षारयोगः यथाहि पंकापनयनाय प्रयुक्तः क्षारयोगोऽवशेषमपिमलंशोधयति,तथैकमप्यवघाटनं प्रायश्चित्तानि शोधयतीति उक्तं च ।
जहा पंकावणयणपरत्तो खारजागोसेसमलंपिसोहेइ ।
तहा ओहाडणंपच्छित्तं, पिसेसपच्छित्ते सोहइ ।। इति अथवास एवागारी दृष्टांतो, यथासाअगारी एकापराधे हन्यमानाअन्यानप्यपराधान् कथयंत्येकवारं पिट्टिता, यदिपुनर्बहवोऽपराधाः कृता इत्यस्मिन्नन्यस्मिन्दिवसे एकैकमपराधकथयेत्तर्हियावतोवागन कथयेत्तावतोवारान् हन्येत, एवमत्रापि यद्येकैकमपरस्मिन्नहन्यालोचयेत्, ततो याक्तोऽपराधास्तावंति प्रायश्चित्तान्याप्नुयादेकनिषद्यायामेकालोचनावांत्वेकमेव गुरुतरकं प्रायश्चित्तं दीयते, इति द्वितीय भंगे बहुप्रतिसेवितमशठेनसतासक्नस्मृतं, तद्यदि पश्चादालोचयति, तथापि यथा प्रथमेभंगेगुस्तरकमकं शेषं प्रायश्चित्तानामाच्छादकं दत्तं, तथात्रापि अशठभावेन नालोचितवान् तनो यावंति
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003372 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 36 Vyavahar ChhedSutra 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1046 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 36, & agam_vyavahara |
| File Size | 21 MB |