________________
उद्देशक : ३, मूलं ९०, [ मा. ४१२१ ]
[ मा. ४१२१] जोहो मरुंडजडो, नाडइणी लंखिया कतलिखंभो । अजाभिक्खरगहणे, आहरणा होंति नायव्वा ।।
४३३
वृआर्याया भिक्षाग्रहणे यद् उपकरणप्रावरणं तत्रैतान्युदाहरणानि ज्ञातव्यानि । तद्यथा'योध:' प्रतीतः १ 'मरुण्डजड्डो' मरुण्डस्य राज्ञो हस्ती २ 'नाटकिनी' नर्त्तकी ३ 'लजिका ' वंशाग्रनर्त्तकी ४ 'कदलीस्तम्भः ' प्रतीतः ५ ॥ तत्रयोधदृष्टान्तमाह
[ भा. ४१२२] वणिओ पराजितो मारिओ व संखे अवम्मितो जोहो । सावरणे पडिपक्खो, भयं च कुरुते विवक्खस्स ॥
बृ-योधः 'सङ्घये' सङ्ग्रामे अवर्मितः प्रविशन् व्रणितः पराजितो मारितो वा जायते । 'व्रणितो नाम' परैः प्रहारजर्जरीकृतः, 'पराजितः' पराभग्नः, 'मारितः' पञ्चत्वं प्रापितः । यस्तु सावरणस्तस्य प्रतिपक्षो वक्तव्यः । किमुक्तं भवति ? -यः सन्नाहं पिनह्य रणशिरसि प्रविशति स न प्रहारैर्जर्जरीभवति, न वा पराजीयते, न वा मरणमासादयति, प्रत्युत विपक्षस्य भयं कुरुते; एवमार्याऽपि यथोक्तोपकरणप्रावरणमन्तरेण भिक्षां प्रविष्टा तरुणैरुपद्रूयते, सुप्रावृता तु सर्वथैव तेषामगम्या भवति ।। ठक्तो योधदृष्टान्तः । सम्प्रति मुरुण्डजड्डुधंष्टान् गाथाचतुष्टयेनाहविहवससा उ मुरुंडं, आपुच्छति पव्वयामऽहं कत्थ । पासंडे व परिक्खति, वेसग्गहणेण सो राया ||
[भा. ४१२३]
[ मा. ४१२४] डोंबेहिं च धरिसमा, माउग्गामस्स होइ कुसुमपुरे । उब्भावणा पवयणे, निवारणा पावकम्माणं ॥ [ भा. ४१२५] उज्झसु चीरे सा यावि निवपहे मुयति जे जहाबाहिं । उच्छूरिया नडी विव, दीसति कुप्पासगादीहिं ॥ धिद्विकतोय हाकतोय लोएण तज्जतो मेंठो ।
[भा. ४१२६ ]
ओलोपट्ठितैन य, निवारितो रायसीहेण ॥
वृ- कुसुमपुरे नगरे मरुण्डो राया । तस्स भगिनी विहवा । सा अन्नया रायं पुच्छइ- अहं पव्वइउकामा, तो आइसह कत्थ पव्वयामि ? त्ति । तओ राया पासंडीणं वेसग्गहणेण परिक्खं करेइ । हत्थिमिंठा संदिट्ठा, जहा- पासंडिमाउग्गामेसु हत्थि सन्निज्जाह, भणिज्जाह य-पोत्तं मुयाहि, अन्नहा इमिणा स्थिणा उवद्दवेस्सामि त्ति, एक्कम्मिय मुक्के मा ठाहिह, ताव गृहग्गहावेह जाव सव्दे मुक्का । तओ एगेण मिंठेण चरियाए रायपहे तहा कयं जाव नग्गीभूया । रन्ना सव्वं दिनं । नवरं अज्जा विहीए पविट्ठा। रायपहोत्तिन्नाए हत्थी सन्निओ- मुयसु पुत्तं ति । तीए पढमं मुहपोत्तिया मुक्का, ततो निसिज्जा, एवं जानि जानि बाहिरिल्लाणि चीवराणि तानि तानि पढमं मुयइ, जाव बहूहिं वि मुक्केहिं नडी दिव कंचुकादीहिं सुप्पाउया दीसइ ताहे गोलेण अक्कंदो कओ हा पाव ! किमेवं महासइतवस्सिणि अभिद्दवेसि ? त्ति । रन्ना वि ओलोयणट्ठिएण वारिओ, चिंतियं च-एस धम्मो सव्वनुदिट्ठो । अन्त्रेण य बहुजनेन कया सासनस्स पसंसा ।।
अथाक्षरार्थः- विधवा स्वसा मुरुण्डं राजानमापृच्छति - कुत्राहं प्रव्रजामि ? इति । ततः स राजा वेषग्रहणेन पाषण्डिनः परीक्षते । परीक्षार्थमेव च 'डोम्बैः' हस्तिमिण्ठैः कुसुमपुरे 'मातृग्रामस्य'
19 28
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org