________________
उद्देशक ः ३, मूलं-८८, [भा. ४०७९]
४२७ द्विहस्तविस्तृता सङ्घाटिका वसत्यां परिधीयते, न तां विहाय प्रकटदेहया कदाचिदासितव्यमिति भावः ।। [भा.४०९०] दुन्नि तिहत्थायामा, भिक्खड्डा एग एग उच्चारे ।
ओसरणे चउहत्थाऽनिसनपच्छाइणी मसिणा ।। दृ-येच द्वे 'त्रिहस्तायामे' त्रिहस्तविस्तृते तयोर्मध्ये एका भिक्षार्थं गच्छन्त्या प्रावियते, एका उच्चारभूमिं व्रजन्त्या ।तथा 'समवसरणे' व्याख्यानश्रवणादौ गच्छन्ती चतुर्हस्तांप्रावृणोत, साच प्राक्तनसङ्घाटीभ्यो बृहत्तरप्रमाणा अनिषन्नप्रच्छादनार्थं क्रियते; यतोनतत्र संयतीभिरुपवेष्टव्यम्, किन्तुर्ध्वस्थिताभिरनुयोगश्रवणादि विधेयम्, ततस्तया स्कन्धादारभ्य पादौ यावद् वपुः प्रच्छाद्य तिष्ठन्ति । एताश्चपूर्वप्रावृतवेषप्रच्छादनार्थप्रवचनवर्णप्रभावनार्थचमसृणाः क्रियन्ते। चतस्रोऽपि च गणनाप्रमाणेनैकमेय रुपं गण्यते, युगपत् परिभोगाभावात् ॥ [भा.४०९१] खंधकरणी उ चउहत्थवित्थरा वायविहुतरक्खट्ठा।
खुजकरणी उ कीरति, रुववतीणं कुडहहेउं ।। इ-स्कन्धकरणीचतुर्हस्तविस्तरासमचतुरस्रोप्रावरणस्य वातविधुतरक्षणार्थं चतुष्फला स्कन्धे कृत्वा प्राव्रियते । रुपवतीनां च संयतीनां कुटुभहेतोः कुब्जकरण्यपि क्रियते, पृष्ठदेशे संवर्तितया औपकक्षिकी-वैकक्षिकीनिबद्धया तया विरुपतापादनाय कुटुभंविधीयतइति भावः ।। उपसंहरन्नाह[भा.४०९२] संघातिमेतरो वा, सव्वोऽवेसो समासओ उवधी।
पासगबद्धमझुसिरो, जं चाऽऽइन्नं तगं नेयं ॥ वृ-सर्वोऽपि 'एषः' अनन्तरोक्त उपधि समासतो द्विधा-सङ्घातिमइतरश्च ।द्वित्र्यादिखण्डानां मीलनेन निष्पन्नः सङ्घातिमः, 'इतरः' तद्विपरीतोऽसङ्घातिमः । अयं च पाशकबद्धः कसाबद्धः तथा 'अशुषिरः' गृहिसीवनिकारहितः प्रतिथिग्गलवर्जितो वा । यच्चात्र द्रव्य-क्षेत्रकाल-भावेषु संविग्नगीतार्थे पूर्वसूरिभिराचीर्णं तत् सर्वमपि 'ज्ञेयं सम्यगुपादेयतया मन्तव्यम् ।।
अथ जिनकल्पिकादीनामुपधेरुत्कृष्टादिविभागमाह[भा.४०९३] उक्कोसओ जिनाणं, चउब्विहो मज्झिमो विय तहेव ।
जहन्नो चउविहो खलु, एत्तो थेराण वोच्छामि॥ वृ-त्रयः कल्पाः प्रतिग्रहश्चेति जिनकल्पिकानामुत्कृष्ट उपधिश्चतुर्विधः । एवं मध्यमोऽपि रजोहरण-पटलक-पात्रबन्ध-रजस्त्राणभेदात् चतुर्विधः । जघन्योऽपि मुखपोतिका-पादकेसरिकागोच्छक-पात्रस्थापनमेदात् चतुर्विधः । इत ऊर्ध्वं स्थविरकल्पिकानां वक्ष्यामि ॥ [भा.४०९४] उक्कोसो थेराणं, चउब्विहो छव्विहो य मज्झिमओ।
जहनो चउम्विहो खलु, एत्तो अजाण वोच्छामि ॥ वृ-उत्कृष्टो जधन्यश्च जिनकल्पिकानामिव द्रष्टव्यः । नवरं मध्यमः षड्विध इत्थम्-रजोहरणं पटलकानि पात्रकबन्धो रजस्त्राणं मात्रकं चोलपट्टकश्चेति । (इत ऊर्ध्वमार्याणां वक्ष्यामि)। [भा.४०९५] उक्कोसो अट्टविहो, मज्झिमओ होइ तेरसविहो उ ।
जहनो चउव्विहो खलु, एत्तो उ उवग्गहं योच्छं । वृ- आर्याणामुत्कृष्ट उपधिरष्टविधः-त्रयः कल्पाः ३ प्रतिग्रहः ४ अभ्यन्तरनिवसनी ४
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org