________________
४१८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - २-३/८८
मज्ज-वस- तेल- सप्पी-महुमादीभावियं भयितं ।
वृ- शीतजलभावितं यत् पात्रं तद् 'अविगते' अपरिणते शीतोदके न गृह्णन्ति । मद्य- वसातैल-सर्पिर्मध्वादिभिस्तु भावितं 'भक्तं' विकल्पितम् । तथाहि-यदि तेषां मद्यादीनामवयवा निशेषा अप्यपनेतुं शक्यन्ते ततो गृह्यते, इतरथा न गृह्यते; अथवा विकटादिभावितं यत्र जुगुप्सितं तत्र न गृह्यते, अज्गुप्सितं तु गृह्यते ।। पात्रग्रहण एव विधिमाह
[भा. ४०३९]
[भा. ४०४०]
[मा. ४०४१]
[ भा. ४०४२ ] तस बीयम्मि वि दिट्ठे, न गेण्हती गेण्हती तु अद्दिट्ठे । गहणम्मि उ परिसुद्धे, कप्पति दिट्ठेहि वि बहूहिं ॥
वृ- एताश्चतस्रोऽपि गाथाः पीठिकायां सविस्तरं व्याख्याताः इति नेह भूयो व्याख्यायन्ते ॥ गतं चाउलद्वारम् । अथ धन्ययतनाद्वारमाह
[भा. ४०४३] पच्छित्त पण जहन्नं, तेन उ तव्वुड्डिए य जयणाए ।
जहन्ना व सासवादी, तेहि उ जयणेयर कलादी ॥
Jain Education International
ओमासणा य पुच्छा, दिट्ठे रिक्के मुहं वहंते य । सट्टे निक्खित्ते, सुक्खे य पगास दडूणं ॥ ओमंथ पाणमाई, पुच्छा मूलगुण उत्तरगुणे य । तिद्वाणे तिक्खुत्तो, सुद्धो ससिणिद्धमादीसु ॥ दाहिणकरेण कोणं, घेत्तुत्ताणेण वाममणिबंधे । घट्टेइ तिन्नि वारे, तिन्नि तले तिनि भूमीय ॥
वृ- जघन्यं प्रायश्चित्तं पञ्चकम् तेन यतना जघन्ययतना । कथम् ? इत्याह- 'तद्वृध्या' पञ्चकादिवृद्धिरूपया यतनया पात्रकासत्तायां यतन्ते । अथवा सर्षपादीनि बीजानि 'जघन्यानि सूक्ष्माणीत्यर्थः, तैर्युक्तं पात्रकं वक्ष्यमाणया षड्भागकरवृद्धियतनया गृह्णन्ति, 'इतरानितु' बादराणि बीजानि कला:- पणकास्तदादीनि, आदिशब्दाद् मसूरादीनि च ॥ अमुमेवार्थं विवरीषुराह[ भा. ४०४४] छबभागकए हत्थे, सुहुमेसू पढमपव्व पनगं तू । दस बितिए राइदिना, अंगुलिमूलेसु पन्नरस ।। 'वीसं तु आउलेहा, अंगुतो य होइ पणुवीसा । पसयम्मि होइ मासो, चाउम्मासा भवे चउसु ॥
[भा. ४०४५]
7
बृ- इह हस्तः षड् भागाः क्रियते तत्र प्रथमपर्वाण्येको भागः, द्वितीयपर्वणि द्वितीयः, अङ्गुलिमूलानि तृतीयः, आयुषो रेखा चतुर्थः, अङ्गुष्ठबुध्नं पञ्चमः अङ्गुष्ठमतिक्रम्य सेषः सर्वोऽपि षष्ठो भागः । एवं षड्भागीकृते हस्ते प्रथमपर्वमात्रेषु सूक्ष्मबीजेषु 'पञ्चकं' पञ्चरात्रिन्दिवानि प्रायश्चित्तम्, द्वितीयपर्वमात्रेषु दशरात्रिन्दिवानि अङ्गुलिमूलेषु पञ्चदशरात्रिन्दिवानि ॥ आयूरेषामात्रेषु विंशतिरात्रिन्दिवानि, अबुध्नमात्रेषु पञ्चविंसतिरात्रिन्दिवानि, प्रसूतिप्रमाणेषु मासलघु, चतुः प्रसृतिप्रमाणेषु चत्वारो मासा लघवः ।। एवं सूक्ष्मबीजेषु प्रायश्चित्तमुक्तम्, अथ बादरबीजेषु तदेवातिदिशन्नाह
[ मा. ४०४६]
एसेव कमो नियमा, धूलेसु वि बीयपव्वमारद्धो । अंजलि चउक्क लहुगा, ते श्चिय गुरुगा अनंतेसु ॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org