Page Text
________________
उद्देशक : ३, मूलं- ८५, [ भा. ३८५९ ]
३८१
वृ- पूर्वं तावद् 'आदया' निर्दयत्वं भूतेषु मनसि सञ्जातं भवति, ततः क्रमयोः क्रमणिके बध्नाति । तदभ्यासाच्च सुदयालोरपि प्रायो निर्दयतैव भवति ।। निरन्तरद्वारमाह
[ भा. ३८६०] अवि यंऽवखुजपादेण पेल्लितो अंतरंगुलगतो वा । मुझे कुलिंगादी, न य कमणीपेल्लितो जियती ।।
वृ- कुशब्दस्येषदर्थवाचकतया असम्पूर्णानि लिङ्गानि इन्द्रियाणि यस्यासौ कुलिङ्गी-विकलेन्द्रियः स आदिशब्दाद् मण्डूक्यादिश्च अनुपानत्कस्य पादेन प्रेरितः, 'अपि' इति सम्भावनायाम्, सम्भाव्यतेऽयमर्थ-यदाप्रकुब्दं पादतलमध्यं तत्र तथा अन्तराङ्गुलम् अङ्गुलीनामङ्गुष्ठस्य चापान्तरालं तत्र वा गतः सन् 'मुच्येत' न म्रियेत, सोपानत्कस्य तु निरन्तरभूमिस्पर्शिनीभि क्रमणीभि प्रेरित:आक्रान्तो न जीवति, अवश्यं मरणमाप्नोतीत्यर्थः । भूतोपघातद्वारमाह
[ भा. ३८६१] किह भूयानुवघातो, न होहिती पगतिपेलवतनूणं । सभराहि पेल्लियाणं, कक्खडफासाहि कमणीहिं ॥
- 'कथं केन प्रकारेण 'भूतानां' प्राणिनां प्रकृत्या स्वभावेनैव पेलवतनूनाम् अध्ढशरीराणां 'सभारामि' पुरुषभाराक्रान्ताभि कर्कशस्पर्शाभिः क्रमणीभिः प्रेरितानामुपघातो न भविष्यति ? भविष्यत्येवेत्यर्थः । यत एते दोषा अतः क्रमणिका न परिघातव्याः । कारणे तु प्राप्ते परिदध्यादपि ।। किं पुनस्तत् कारणम् ? इत्याह
[भा. ३८६२] विह अतराऽसहु संभम, कोट्ठाऽरिस चक्खुदुब्बले बाले ।
अज्जा कारणजाते, कसिणग्गहणं अनुन्नायं ।।
बृ-विहं-अध्वा, अतरः-ग्लानः, असहिष्णुर्नाम राजादिदीक्षितः सुकुमारपादः, सम्भ्रमः - चौरश्वापदादिसंक्षोभः, कुष्ठरोगी अर्शोरोगी चक्षुषा वा दुर्बलः कश्चिद् भवति, बालो वा यदि यत्र तत्र पादौ निक्षिपति, आर्या वा अध्वानं नीयन्ते, कारणजातं वा कुल-गण-सङ्घविषयमुपस्थितम्। एतेषु कृत्स्नस्य चर्मणो ग्रहणमनुज्ञातमिति द्वारगाथा समासार्थः । अथैनामेव विवृणोति[मा. ३८६३ ] कंटा-हि- सीयरक्खट्ठता विहे खवुसमादि जा गहणं । ओसहपान गिलाणे, अहुणुट्ठियभेसयट्ठा वा ।।
वृ- 'विहे' अध्वनि प्रतिपद्यमाने कण्टकस्य अहेः शीतस्य च रक्षार्थमङ्गुलिकोशकं खल्लकादि वा गृह्णन्ति । किं बहुना ? खपुसामादी कृत्वा यावदर्थजङ्घा समस्तजङ्घयोरपि ग्रहणम् । तथा ग्लान औषधपानं कृत्वा वैद्योपदेशेन पृथिव्यां पादौ न स्थापयति । अधुनोत्थितो वा ग्लानः क्रमयोः क्रमणिके आविध्यति, मा शीतानुभावेन भक्तं न जरिष्यतीति कृत्वा । ग्लानस्य वा भेषजार्थं त्वरितं ग्रामान्तरं गन्तव्यम् ततः क्रमणिकाः पिनद्धव्याः ॥
[मा. ३८६४] अरिसिल्लस्स व अरिसा, मा खुबमे तेन बंधते कमणी । असहुमवंताहरणं, पादो घट्टो तु गिरिदेसे ॥
वृ- अर्शोवतः पादतलदौर्बल्यादर्शासि मा क्षुभ्येरन्निति कृत्वा क्रमणिके असौ बध्नाति । असहिष्णुर्नाम मार्गे गच्छन्नुपानद्भिर्विना गन्तुं न शक्नोति यदि गच्छति ततः पादाभ्यां रुधिरं परिगलति; अत्र अवन्तीसुकुमारोदाहरणं भवति, तच्चाऽऽवश्यकाद् विज्ञेयम् स क्रमणिके बध्नीयात् । उदका-ऽग्निस्तेन श्वापदादौ वा सम्भ्रमे क्रमणिकाः परिभोक्तव्याः । गिरिदेशे वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 003371 |
| Book Title | Agam Sutra Satik 35 Bruhatkalpa ChhedSutra 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Agam Shrut Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 1500 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Agam 35, & agam_bruhatkalpa |
| File Size | 29 MB |