________________
३६८
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-३/८१
वृ-स्त्रियाः शब् श्रुत्वा रूपं वा तदीयं दृष्ट्वा तया साद्धं वा यः संलापो यो वा तस्याः स्पर्शस्तेन वा तस्य मोहोद्भवः समुल्लसति । एतैः प्रकारैः ‘असहमानः' इन्द्रियनिग्रहं कर्तुमक्षमो यस्तेन यतनया चिकित्सा कर्तव्या । तद्यथा-प्रथमं सा ग्लाना प्रष्टव्या-आर्य ! भवती किं सहिष्णुः ? उतासहिष्णुः ? । सा च गीतार्था वा भवेदगीतार्था वा ॥ तत्र[भा.३७८९] अविकोविया उ पुट्ठा, भणाइ किं मं न पाससी नियए।
छग-मुत्ते लोलंतिं, तो पुच्छसि किं सहू असहू ॥ वृ-'अविकोविदा' अगीतार्थापृष्टा इदं भणति-किमान पश्यसि निजके छगण-मूत्रे लोलन्तीम्? तत एवं पृच्छसि किं सहिष्णुः ? असहिष्णुः ? इति । साधुराह[भा.३७९०] पासामि नाम एतं, देहावत्थं तु भगिनि ! जा तुझं।
पुच्छामि धितिबलं ते, मा बंभविराधना होजा॥ वृ- 'नाम' इति कोमलामन्त्रणे, भगिनि ! पश्याम्यहमेनां देहावस्थां या साम्प्रतं तव वर्तते, परमहं 'ते' तव घृतिबलं पृच्छामि, मा मम तव च ब्रह्मव्रतविराधना भवेदिति कृत्वा ।।
ततः साध्वी ब्रूते[भा.३७९१] इहरा वि ताव सद्दे, रूवाणि य बहुविहाणि पुरिसाणं ।
__ सोऊण व दळूण व, न मनखोभो महं कोति॥ वृ- 'इतरथाऽपि' नीरोगाया अपि मम तावत् पुरुषाणां गीतादीन् शब्दान् श्रुत्वा रूपाणि च 'बहुविधानि' विशिष्टनेपथ्यालङ्कृतानि ईष्ट्वा 'कोऽपि' मनागपिन मनःक्षोभो भवति ॥किञ्च[भा.३७९२] संलवमाणी वि अहं, न यामि विगति न संफुसित्ताणं ।
हट्ठा वि किंतु एण्हि, तं पुन नियगं धिंति जाण ॥ दृ-अहं सकलमपि दिवसं पुरुषेण सह संलपन्ती 'विकृति विकारं न यामि, न वा पुरुषस्य हस्ताघवयवं संस्पृश्यापि विकारं गच्छामि । तदेवं हृष्टाऽपि' नीरोगाऽप्यहमेवं सहिष्णुः, किं पुनः ‘इदानीं ग्लानाद्वस्थां प्राप्ता? त्वं पुनः 'निजकाम्' आत्मीयां धृति जानीहि ॥
एवमुक्ते स किं करोति? इत्याह[भा.३७९३] सो मग्गति साहम्मिं,सन्नि अहामद्दिगं व सूई वा ।
देति य से वेदनगं, भत्तं पानं व पाउग्गं । वृ. 'सः' असहिष्णुः साधुस्तत्रान्यत्र वा ग्रामे ‘साधर्मिकीं' संयती मार्गयति, तत्र च प्रथम संविग्नां गीतार्थाम, तदभावे संविग्नामगीतार्थाम्, तदलाभे पार्श्वस्थां गीतार्थाम, तदप्राप्ती पार्श्वस्थामेवागीतार्थाम् । अथ संयती न प्राप्यते ततः 'संज्ञिनी' श्राविकाम्, तामपि प्रथम गृहीताणुव्रताम्, ततो दर्शनश्राविकामपि; तदप्राप्तौ यथाभद्रिकामपि गवेषयति। तदलाभे 'सूतिकां' नवप्रसुतस्त्रीसूतिकर्मकारिणी मार्गयति । सा च धर्मकथया प्रज्ञाप्यते यथा मुधिकयैव संयत्या वैयावृत्त्यं करोति।अथासौ मुधिकया नेच्छति ततो वेतनमपि तस्यै भक्तंपानं वा प्रायोग्यं ददाति।। [भा.३७९४] एयासिं असतीए, न कहेति जहा अहं खुमि असहू । .. सदादीजयणं पुन, करेमो एसा खलु जिनाणा ।। वृ. “एतासाम्' अनन्तरोक्तस्त्रीणामभावे स साधुस्तस्याः पुरतो नैवं कथयति, यथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org