________________
३५०
बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् -२-३/८१ दरजिमिता वा-अर्धभुक्ता दरनिवसिता काचिदास्ते, अपावृतनिषन्ना वा काचित् प्रचलायते । ततः तस्मिन् संयतेऽकस्माद् ‘अतिगतमात्रे प्रविष्टमात्र व 'दष्टाऽहमनेनापावृता' इति 'शङ्किता' शङ्काकुला सती प्रपलायते, सहसैव नश्यतीत्यर्थः । प्रपलायिता च सती संक्षोभतः स्तब्धगात्रा सा भवेत् ।। अथेदमेव व्याचष्टे[भा.३६९६] वीरल्लसउणवित्तासियं जहा सउणिवंदयं वुन्न ।
वञ्चति निरावयखं, दिसि-विदिसाओ विभजंतं ॥ वृ-वीरल्लशकुनः-हुलायकः, तेन समागच्छता वित्रासितं सद् यथा शकुनिकाना-पक्षिणीनां वृन्दं “वुनं" विषन्नंसद् 'निरपेक्ष पुत्रभाण्डाद्यपेक्षारहितं दिशो विदिशश्च विभज्यमान' वियुज्यमानं 'व्रजतिः सहसैव पलायते ॥ एष दृष्टान्तः, अयमर्थोपनयः[भा.३३९७] तम्मि य अतिगतमित्ते, वित्तत्थाओ जहेव ता सउणी।
गेण्हंति य संघाडिं, रयहरणे यावि मग्गंति ।। -'तस्मिन्’ संयतेऽतिगतमात्र एळ यथैव ताः शकुनिकास्तथैव ता अपि संयत्यो वित्रस्ता भवन्ति । ततश्च काचिदपावृतगात्रा त्वरितं प्रावृणोति, अन्याः काश्चन साटिका गृह्णन्ति, यास्तु संयतं सहसा समागतं दृष्ट्वा रजोहरणं मुक्त्वा नष्टाः ताः पश्चात् सुस्थीभूताः सत्यो रजोहरणानि मार्गयन्तीति ।। यच नोदकेनोक्तम् “प्राणातिपातादिकमसेवमानस्य कस्माच्चतुर्गुरुकं दीयते?" तदेतत् परिहरनाह[भा.३६९८] छकायाण विराधन, पक्खुलणं खाणु कंटए विलिया ।
थद्धा य पेच्छिउं भावभेओ दोसा उ वीसत्थे ।। वृताः संयत्यः कुम्भकारशालादौ स्थिता भवेयुः, तत्र च निरपेक्षा नश्यन्त्यो मृत्तिकामर्दनेन पृथिवीकायम्, उदककुम्भप्रलोटनेनाप्कायम, उल्मुकघट्टनेनाग्निकायम्, “यत्राग्निस्तत्र नियमाद् वायुः" इति कृत्वा वायुकायम्, बीज-हरितमर्दनेन वनस्पतिम्, कुन्थु-कीटिकादिमर्दनेन त्रसकायं च विराधयेयुः एषआ षट्कायतिराधना, सा च तत्त्वतस्तेनैव साधुना कृता । प्रस्खलनं नामअधस्तादुपरि वा आस्फालनं यद् वा तासां नश्यन्तीनां भवेत् । स्थाणुना कण्टकेन वा पादयोरपघातः स्यात् । “विलिया' 'ब्रीडिता' अकस्मात् तद्दर्शनाद् ललिता सती काचिद् वैहायसोद्वन्धनादि कुर्यात् । भयातिरेकतो वा स्तब्धा भवेत् । तां च तथाभूतां दृष्ट्वा भावभेदो भवति, सात्त्विकभावप्रभवोऽयमस्य शरीरे स्तम्भः' इत्येवमितराः संयत्यश्चिन्तयेयुरिति भावः। एवमादयो दोषा विश्वस्तार्यिकाविषया मन्तव्याः॥गतं विश्वस्ताद्वारम् । अथ ग्लानाद्वारमाह[भा.३६९९] कालाइक्कमदाने, गाढतरं होज नेव पउणेजा।
. संखोभेण निरोधो, मुछा मरणं व असमाही ।। कृ-ग्लाना संयती तस्य संयतस्य सक्षोभेणन भुङ्क्ते, प्रतिचरिका वा तदर्थ भिक्षांन गच्छति। ततः कालातिक्मेण तस्या भक्त-पानप्रदाने गाढतरं ग्लानत्वं भवेत्, न वा सा प्रगुणीभवेत् । अथवा तदीयसोभेण तस्या वातकर्मणः कायिक्याः संज्ञाया वा निरोधो भवेत्, ततस्तद्वाधया मूर्छा सआयेत, निरोधेन वा मरणमाप्नुयात्, असमाधिर्वा तस्या भवेत्, तत्रानागाढपरितापनादिनिष्पन्नं प्रायश्चित्तम् ॥अथ क्षपिकाद्वारमाह
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org