________________
पीठिका- [भा.२९४]
मुदित्ता उल्लेनिं पेसिओ। वाइओ । वाइगा पुच्छिया-किं लिहियं? ति । पुच्छिया न कहिति । ताहे कुमारेण सयमेव वाइओ। चिंतियंचणेणं-अम्हंमोरिवंसाणंअप्पडिहयाआणा, तो कहं अप्पणो पिउणो आणं अइक्कमेमि । तत्तसिलागाए अच्छीणि अंजियाणि । ताहे रन्ना नायं । परितप्पिता उज्जेनी अन्नकुमारस्स दिन्ना । तस्स वि कुमारस्स अन्नो गामो दिन्नो । अनया तस्स कुणालस्स अंधयस्स पुत्तो जाओ।सोय अंधकुणालो गंधव्वे अईव कुसलो । अन्नया अनायचजाए गायतो हिंडइ । तत्थ रनो निवेइयं, जहा-एरिसो तारिसो गंधबिओ अंधलओ। रन्ना भणियं-आनेह । आनीओ । जवणीअंतरिओ गायइ । ताहे अईव राया असोगो अक्खित्तो । ताहे भणइकिं देमि ? । इत्थ कुणालेणगीयं-"चंदगुत्तपपुत्तोय" इत्यादि गाथा । ताहे रन्ना पुच्छियं-को एस तुमं? । तेन कहियं-तुब्भं पुत्तो।जवणियं अवसारेउं कंठे घेत्तुंअंसूपाओ कओ। भणियंचणेणकिं कागिणीए वि नारिहसिजंकागिणिं जायसि ? ।अमच्चेहि भणियं-रायपुत्ताणं रज्जं कागिणी। रना भणियं-किं काहिसि अंघगो रजेणं? । कुणालो भणइ-मम पुत्तो अस्थि । कया जाओ? | संपइ भूओ | आनीओ।संपइत्ति से नामं कयं । रज्जं दिन्नं ॥
अक्षरगमनिका-'पाटले पाटलिपुत्रकेनगरेअशोको राजा ।कुणालस्तस्यपुत्रः ।उज्जयिन्यां राज्ञः स्वयमेव तद्योग्यलेखलिखनम्-अधीयतामिति । मात्राधिके सतिन वाचकैर्वाच्यते । ततः स्वयमेव वाचना।ततो मौर्याणामप्रतिहता आज्ञा' इति विचिन्त्य स्वयंतप्तशिलाकया नेत्रयोरञ्जनम्। ततो नृपे ज्ञानं ततः परितप्यस राज्ञा ग्रामगतः कृतः। ततः सुतस्य जन्म।गन्धर्वेण समस्तस्यापि लोकस्य 'आवर्तना' आवर्जनं निवेदनम्-कोऽप्यन्धोऽतीव गन्धर्वे कुशल इति। ततस्तस्याऽऽनयनम् । परितोषे याच्या गाथा-"चन्द्रगुप्तप्रपौत्र" इत्यादि । अथाप्युपनयः स एव ॥
अथवा भावाधिकेइदंलौकिकमाख्यानम्-कामियसरस्स तडे वंजुलरुक्खोमहइमहालओ। तत्थ किर रुक्खे विलग्गिउं जो सरे पडइ सो जइतिरिक्खजोणिओ तो मनूसो भवइ, अह मनूसो पडति तो देवो भवइ, अह बिइयं वारंपडइ तोप्रकृतिमेव गच्छइ । तत्थ वानरो सपत्तिओ पाणियं पाउं ओयरइ । अन्नया पाणीयपायणठाए आगओ । सो संलावं प्रकृतिगमनविरहितं श्रुत्वा सपलीकश्चिन्तयति-रुक्खं विलग्गिउंसरेपडामोजामाणुसजुयलं होमो । इत्थी वारेइ-को जाणइ जइन हुज्जा? । पुरिसोभणइ-जइन हजामो किंमाणुसत्तणं पि अहं नासिहिइ? | वारिजमाणो वि पडिओ वानरो जाओ । पच्छा रायपुरिसेहिं गहिया सा इत्थी रन्नो भज्जा जाया । इयरो वि भायारएहिं गहिओ खेडाओ सिक्खाविओ। अन्नया ते मायारगा रन्नो पुरओ पेच्छंदिति । राया देवीए समं पिच्छइ । ताहे सो वानरो देविं निज्झायंतो अभिलसइ । ताहे ताए अनुकंपाए वानरो भणिओ[भा.२९५] जो जहा वट्टए कालो, तंतहा सेव वानरा।
मा वंजुलपरिब्मट्ठो, वानरा पडणं सर॥ वृ-यो यथा वर्तते कालः 'तं' कालं तथा सेक्ख वानर ! । वझुलवृक्षादेकवारं परिग्रष्टः पतितः सन् मया तदा भणितः-'मा भूयो वक्षुलवृक्षात् सरसि पतनं कुरु, प्रकृतिं यास्यसि' इति एतत् स्मर । एवं भावतोऽधिकेऽस्य॑ विसंवाद इत्यादिका विभाषा तथैव ।।
सम्प्रति अविचामेलियं अव्वाइद्धं' इत्येते द्वे पदे व्याख्यानयति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org