________________
उद्देशकः १, मूलं-५०, [भा. ३२५२]
२५७ व सिममंमयहरिया, नव सिमर्म सोहिया व निद्धावा।
सुघरे ! अच्छसु विघरा, जा वट्टसि लोगतत्तीसु॥ जहा सो वानरो सुघराए पडिचोइओ समाणो तीसे चेव पडिनीऊभूओ, एवं तुम पि मए हितोवएसेनानुसासियावि मम चेवोपरि भूयत्ति । अत एवोक्तम्
उपदेशो न दातव्यो, याशे ताशेजने ।
पश्य वानरमूर्खेण, सुगृही निगृही कृता।। -किञ्चान्यत्[भा.३२५३] न चित्तकम्मस्स विसेसमंधो, संजाणते नावि मंयकर्कति ।
किं पीढसप्पी कह दूतकम्म, अंधो कहिं कत्थ य देसियत्तं । वृ-यथा अन्धश्चित्रकर्मणः 'विशेष रामणीयकंन जानीते, नापि मृगास्य-चन्द्रमसः कान्तिम्, एवं त्वमपि चक्षूरहिततया मार्गे गन्तुंनजानासीति भावः । तथा कपीठेन सर्पितु-गन्तुंशीलमस्येति पीठसपी-पङ्गु? क्व च 'दूतकर्म' सन्देशहारकत्वम्?, क्व चान्धः? क्व च देशकत्वं मार्गदर्शकत्वम् ?, यथा सर्वथैवाघटमानकमिदं तथा भवत्या अपि निष्प्रत्यूहं गमनमिति भावः ।।
एवं शीर्षकेणोक्ते सति वा ब्रवीति[भा.३२५४] वुद्धीवलं हीनबला वयंति, किं सत्तजुतस्स करेइ बुद्धी ।
किं ते कहा नेव सुता कतायी, वसुंधरेयं जह वीरभोज्जा ।। वृ.बुद्धिलक्षणं यद् बलं तद् ‘हीनबलाः' निसत्त्वा एव वदन्ति । यतः सत्त्वयुक्तस्य बुद्धि किं करोति? सत्त्वेनैव सर्वकार्यसिद्धेः । किं वा त्वया कदाचिदियं कथा नैव श्रुता-यथा वसुन्धरेयं वीरभोज्या । तदुक्तम्
नेयं कुलक्रमायाता, शासने लिखिता न वा।
खङ्गेनाक्रम्य भुञ्जीत, वीरभोज्या वसुन्धरा । -अथ शीर्षकमाह[भा.३२५५] असंसयं तं अमुणाण मग्गं, गता विधाने दुरतिक्कमम्मि।
इमं तु मे बाहति वामसीले!, अन्ने विजं काहिसि एक्कघातं ॥ ह-'असंशयं' निस्संदेहं त्वम् अज्ञानां' मूर्खाणां ‘मार्गम् आत्मोपघातरूपंगता। क्व सति? इत्याह-विधाने दुरतिक्रमे सति । विधानं नाम-यद् येन यदा प्राप्तव्यं तद् दुरतिक्रमम, नान्यथा कर्तुं शक्यते । उक्तञ्च
बुद्धिरुत्पद्यते ताग, व्यवसायश्च ताशः।
सहायास्ताशा ज्ञेयाः, याशी भवितव्यता ।। अत एव तद् अवश्यम्भावितया नास्मन्मतो दुनोति, परं वामशीले!' प्रतिकूलपथगामिनि ! मामिदमेव बाधते यद् 'अन्यानपि' आत्मव्यतिरिक्तानस्माध्शानेकघातं करिष्यसि, आत्मना सह मारयसीति भावः ।।
[भा.३२५६] सा मंदबुद्धी अह सीसकस्स, सच्छंद मंदा वयणं अकाउं। [19] 17]
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org