________________
२५६
बृहत्कल्प - छेदसूत्रम् -२-१/५०
पातयति तथैषाऽपि कुलद्वयमित्यर्थः । न चायमीध्शः 'निर्बन्धः' कदाग्ग्रहः 'ते' तव 'शोभनः ' परिणामसुन्दरो भविता । यथा श्र गालस्य ' गातव्ये' उन्नदितव्ये निर्बन्धो न शोभनः सञ्जात इति । अत्र खसद्रुमाख्यानकम् - एक्को सियालो रत्तिं घरं पविट्ठो । घरमानुसेहि चेतितो निच्छुभउमाढत्तो । सो सुणगाईहिं पारद्धो नीलीरागरंजने पडितो, किह वि ततो उत्तिण्णो, नीलवण्णो जातो । तं अनेन सरभतरक्ख-सियालाई पासिउं भांति को तुमं एरिसो ? । सो भणइ - अहं सव्वाहिं मिगजाईहिं खसद्दुमो नाम मिगराया कतो, ततो अहं एत्थमागतो, पासामि ताव को मं न नमति ? । ते जाति-अव्वो एयरसवण्णो, अवस्सं एस देवेहि अणुग्गहितो । तओ भांति अम्हे तव किंकरा, संदिसह, किं करेमो ?, [ खसद्दुमो भणति हत्थिवाहणं देह । दिन्नो, विलग्गो वियरति । अन्नया सियालेहिं उण्णईयं । ताहे खसद्दुमेणं तं सियालसहावमसहमाणेण उण्णईयं । ततो हत्थिणा 'सो सियालो' त्ति नाउं सोंडाए घेत्तुं मारितो । जहा सो सियालो उन्नईयं सोउं उन्नईए विनट्ठो एवं तुमं पि विनस्सिहिसि त्ति । किञ्च
[ भा. ३२५२] उल्लत्तिया भो ! मम किं करेसी, धामं सयं सुदु अजाणमाणी । सुतं तया किण्ण कताई मूढे !, जं वाणरो कासि सुगेहियाए ।
वृ-हे पुच्छिके ! यदि नाम त्वं 'उल्लत्तिता' मम सम्मुखं वलिता ततः स्वकं 'स्थाम' वीर्यमजानती मम किं करिष्यसि ? न किमपीति भावः । परं मूढे ! त्वया किं न कदाचिदप्येतत् संविधानकं श्रुतं यद् वानरः सुगेहिकायाः शकुनिकायाः सम्मुखमावृतः सन् कृतवान् ? 1 अत्र कथानकम्वासेण झडिजंतं, रुक्खग्गे वानरं थरथरेंतं । सुघरा नाम सउणिया, भणति तयं निड्डए संती ॥ छेत्तूण मे तणाइ, आनेऊणं च रुक्खसिहरम्मि । वसही कता निवाता, तत्थ वसामिं निरुव्विग्गा ॥ एत्यहसामि रमामि य, वासारत्ते य न वि य उल्लामि ।
अंदोलयामि वानर !, वसंतमासं विलंबेमि ॥ हत्था तव मानुसगस्स जारिसा हिदयए य विन्नाणं ।
हत्था विन्नाणं जीवितं च मोहम्फलं तुज्झ ॥ विसहसि धारपहारे, न य इच्छसि गेहमप्पणो काउं । वानर ! तुमे असुहिते, अम्हे वि रतिं न विंदामो ॥ तह दोघं तह तच्छं, रोसवितो तीए वानरो पावो ।
रोसेण धमधमेंतो, उप्फिडितो तं गतो सालं ।। आकंपितम्मि तो पादवम्मि फिरडि त्ति निग्गता सुघरा । अन्नम्म दुमम्मि ठिता, झडिज्जते सीत-वातेणं ॥ इतरो वि य तं नेडुं, घेत्तूणं पादवस्स सिहराओ । तणय एक्कक्कं अंछिऊण तो उज्झती कुवितो ।। भूमीगतम्मितो निड्डयम्मि अह भणति वानरो पावो । सुघरे! अवहितहिदए !, सुण ताव जहा अहिरिया सि ॥
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org